Top 10 – najstarsze cywilizacje starożytne

W basenie Morza Śródziemnego – na terenie Azji, Afryki i Europy znajduje się wiele pamiątek po starożytnych cywilizacjach. Takie skarby można również odnaleźć na dalszych rejonach, a nawet w Ameryce. Przedstawiamy najstarsze cywilizacje starożytne, które ukształtowały późniejsze narodowości i kultury.

Starożytna Mezopotamia

Za najstarszą cywilizację na świecie uznaje się starożytną Mezopotamię, która położona była w dorzeczu dwóch wielkich rzek: Eufratu i Tygrysu. Najstarszą kulturą, która tu się rozwinęła była kultura Hassuna datowana na lata 5800-5500 p.n.e. lub nawet 6200-5700 p.n.e. Sumerowie zamieszkujący tą krainę założyli najstarsze miasta świata – Ur i Uruk. Szczytowy okres rozwoju przypadł na XVIII wiek p.n.e. w czasach państwa Babilońskiego. Jednym z 7 cudów świata starożytnego były Ogrody Babilońskie.

Starożytny Egipt

W naszym przeglądzie najstarszych cywilizacji przenosimy się w dolinę i deltę Nilu – tam bowiem rozwinęły się około roku 5500 p.n.e. najstarsze z egipskich kultur rolniczych. Stare Państwo datuje się lata około 2657-2166 p.n.e. – to pierwszy okres świetności Egiptu. Kolejnym okresem świetności było Średnie Państwo w latach około 2020-1793 p.n.e., następnie Nowe Państwo w latach około 1540-1070 p.n.e. i Okres Późny 664-332 p.n.e. Później coraz większe wpływy miały kultury helleńska i rzymska. Do dziś pozostały charakterystyczne egipskie piramidy, liczne świątynie i ruiny miast.

Starożytne Chiny

W dorzeczu Żółtej Rzeki – Huang He, w V tysiącleciu p.n.e. miały miejsce początki cywilizacji chińskiej. Z biegiem czasu protoplaści Chińczyków poprzez pokojowe osadnictwo, ale również podbój, zajmowali coraz obszerniejsze terytoria. W wiekach XVI-XII p.n.e. rządziła dynastia Szang. Kolejna wielka dynastia starożytnych Chin to Czou z wieków XI-III p.n.e. Największy zasięg starożytnych Chin to zasługa dynastii Han, panującej w wiekach II p.n.e. – II n.e. Z czasów starożytnych pochodzi Wielki Mur Chiński.

Kultura Indusu

Pierwsza cywilizacja, która zamieszkiwała subkontynent indyjski i dorzecze Indusu rozwijała się w latach około 3300–1300 p.n.e. Natomiast okres jej świetności przypada na lata około 2600–1900 p.n.e. Cywilizacja ta nazywana jest kulturą Harappy. Jej początki mogą sięgać nawet VI tysiąclecia p.n.e. Jednak już w połowie II tysiąclecia p.n.e. cywilizacja upadła, prawdopodobnie w wyniku zmian klimatycznych. W VI wieku p.n.e. wykształciło się państwo Magadha, które w III wieku p.n.e. zajęło niemal cały obszar Dekanu i doliny Indusu.

Starożytny Izrael

Na wschodnim wybrzeżu Morza Śródziemnego, w krainie Kanaan rozwinęła się kultura starożytnego Izraela, gdy osiedliły się tutaj koczownicze plemiona Izraelitów, z których co najmniej część przybyła z Egiptu pod wodzą Mojżesza. Miało to miejsce prawdopodobnie w II połowie XIII wieku p.n.e. Choć historia narodu Izraelitów jest znacznie dłuższa. Według samych Izraelitów historię ich narodu dokładanie opisuje Biblia. Izraelici to najstarszy nieprzerwanie istniejący naród ze swoją kulturą i religią, który przetrwał do czasów współczesnych.

Starożytna Persja

Najstarszym państwem na terenie starożytnej Persji, czyli współczesnego Iranu był Elam, którego mieszkańcy prowadzili wojny z Mezopotamią – stąd wiadomo, że już około V tysiąclecia p.n.e. musieli stanowić silną kulturę. Suza, późniejsza stolica Elamu została ufundowana już ok. 4200 p.n.e. Kolejnym ludem zamieszkującym te tereny byli Ariowie, którzy z kolei byli przodkami kolejnej silnej kultury – Medów. Największy rozwój starożytnej Persji przypada na okres panowania dynastii Achmenidów, z której wywodził się Dariusz I.

Starożytna Fenicja

W III tysiącleciu p.n.e. obszar północnej części krainy Kanaan, czyli Fenicję zamieszkiwali już Fenicjanie, lecz ich poprzednicy na tych ziemiach pozostają zupełnie nieznani. Fenicjanie, podobnie jak Grecy należeli do tzw. Ludów Morza. W wiekach XI-VIII p.n.e. skolonizowali wiele obszarów na wybrzeżu Morza Śródziemnego, w tym północne wybrzeża Afryki, część Sardynii i Sycylii, Baleary, południowe wybrzeża Półwyspu Iberyjskiego, a nawet obszary poza Cieśniną Gibraltarską. To właśnie Fenicjanom przypisuje się wynalezienie pieniędzy.

Starożytna Grecja

Najstarszą cywilizacją europejską byli starożytni Grecy. Natomiast najstarszą kulturą grecką była kultura minojska na wyspie Krecie. Szacuje się, że kultura minojska zaczęła się rozwijać już na przełomie III i II tysiąclecia p.n.e. Kolejną kulturą, która mocna zaznaczyła się w historii tego miejsca była kultura mykeńska, istniejąca tu w latach około ok. 1700-1100 p.n.e. Grecy tworzyli państwa-miasta, a największy obszar udało się podbić Aleksandrowi Wielkiemu Macedońskiemu w latach 336-323 p.n.e., zdobywając m.in. Egipt i Persję, aż po Indus.

Starożytny Rzym

Na Półwyspie Apenińskim w II tysiącleciu p.n.e. najliczniejszymi i najsilniejszymi ludami byli Italikowie. W VIII wieku p.n.e. zaczęły się tu osiedlać greckie ludy, zwłaszcza Etruskowie. Jednak to z ludu Italików pochodzili protoplaści starożytnych Rzymian. Za oficjalny początek starożytnego Rzymu uznaje się rok 753 p.n.e., a Imperium Rzymskie przetrwało do 476 roku n.e., kiedy to również mamy do czynienia z oficjalnym końcem starożytności. Imperium Rzymskie było bez wątpienia największym i najsilniejszym państwem w starożytności.

Kultura Olmeków

Na obszarach Wyżyny Meksykańskiej, przylegających do Zatoki Meksykańskiej odnaleziono ślady najstarszych rozwiniętych cywilizacji w Ameryce, które pochodzą z lat 1600-900 p.n.e. Natomiast już około roku 2700 r. p.n.e. istniały tu kultury rolnicze, uprawiające kukurydzę. Starożytne ludy zamieszkujące Ameryką Środkową zostały umownie przez badaczy nazwane Olmekami. Byli oni protoplastami późniejszych Majów, Azteków i innych kultur Mezoameryki. Olmekowie pozostawili po sobie m.in. piramidy.

Zobacz też:

• 12 najbardziej fascynujących ruin Majów w Meksyku
• Epidemia tańca – jedna z najdziwniejszych epidemii w historii
• Gród w Biskupinie – pradzieje ziem polskich
• Mało znany „cud nad Wisłą”, czyli jak polski bakteriolog powstrzymał epidemię tyfusu plamistego
• Czołgi giganty – niezrealizowane sny o potędze
• Tajemnicza mgła, która zabiła 12 tysięcy londyńczyków


Źródła: (1),(2),(3),(4),(5),(6),(7),(8),(9),(10)