Jak powstał pierwszy samolot na świece? Historia braci Wright

Od zarania dziejów, patrząc na ptaki, ludzie marzyli o lataniu. Wszyscy zapewne pamiętamy mit o Dedalu i Ikarze, którzy wznieśli się w powietrze przy pomocy stworzonych z piór i wosku -pierwszych skrzydeł. Latanie, oderwanie się od ziemi, wzniesienie się w powietrze przez wieki stanowiło nieosiągalne marzenie. Jak powstał pierwszy samolot na świecie? O tym dowiecie się z tego wpisu.

Marzenie o lataniu – pierwsze próby

Mityczni Dedal i Ikar to nie jedyni ludzie, którzy marzyli o lataniu i próbowali urzeczywistniać te marzenia. Geniusz Leonardo da Vinci żyjący na przełomie XV i XVI wieku, tworzył projekty lotni. Sam da Vinci nie wzbił się w powietrze, gdyż materiały którymi dysponował (drewno i płótno) były za ciężkie. Co ciekawe jego projekt wraz z zespołem po ponad 500 latach odtworzył Angelo D´Arrigo, który wiernie skopiował jego pomysł używając dostępnych obecnie metali lekkich oraz akronu – tak zbudowana lotnia latała. „Jego projekt był absolutnie doskonały pod względem proporcji, cech aerodynamicznych. Da Vinci był geniuszem.” – powiedział w jednym z wywiadów D´Arrigo.

Pierwszymi osobami w historii, które wzbiły się w powietrze byli Jean-Francois Pilatre de Rozier i Marquis d’Arlandes. Dokonali tego 21 listopada 1783 roku w balonie napełnionym ogrzanym powietrzem. Kolejnymi latającymi pojazdami były sterowce – to pierwsze napędzane maszyny latające. Były jednak zbyt duże i niełatwe w użyciu.

Powrót do koncepcji lotni miał miejsce dopiero w XIX wieku. Eksperymenty przeprowadzali Niemcy, a wśród pionierów należy wymienić Otto Lilienthala, który zginął w wypadku lotniczym w 1896 roku, łamiąc kręgosłup – upadł z wysokości 15 metrów (co odpowiada mniej więcej wypadnięciu z 5 piętra wieżowca). Jego lotnia przypominała ptasie skrzydła. Dążono do zbudowania maszyny z silnikiem pozwalającym na przeprowadzenie dłuższego lotu, która będzie jednocześnie łatwa w pilotażu.

Bracia Wright – Orville i Wilbur – wynalazcy samolotu

Koniec XIX wieku był czasem, kiedy wielu pionierów lotnictwa prowadziło eksperymenty z latającymi maszynami z silnikiem spalinowym. Próby te były nieudane i kończyły się kompromitacją twórców, zniszczeniem ich maszyn, a czasami nawet śmiercią. W 1899 roku do grona śmiałków, których celem było skonstruowanie latającej maszyny napędzanej silnikiem – samolotu, dołączyli bracia Wright – Orville (19.06.1871-30.01.1948) i Wilbur (16.04.1867-30.05.1912). Do tej pory zajmowali się pracą w swoim warsztacie w Dayton w stanie Ohio przy wytwarzaniu i naprawie rowerów. Stwierdzi jednak, że to zajęcie nie zapewni im godnego bytu w przyszłości. Eksperymentowali więc z lotnictwem.

Początkowo bracia Wright budowali latawce, a później gdy opanowali zasady ich konstrukcji, zaczęli konstruować szybowce. We wszystkim zdani byli sami na siebie, gdyż wszelkie próby innych pionierów lotnictwa były nieudane. Przeprowadzili około 2000 prób z szybowcami – były one w większości udane i utwierdziły braci w przekonaniu, że idą właściwą drogą do celu. Mieli do rozwiązania jeszcze jeden problem – napęd. Silniki, które były w tym czasie dostępne, były zbyt słabe, duże i ciężkie. Postanowili więc zaprojektować własny silnik. Pomógł im Charlie Taylor. Wspólnie skonstruowali 4-cylindrowy silnik spalinowy o mocy 12 KM chłodzony wodą, o wadze około 77 kg. Samolot ważył 274 kg, a jego maksymalna masa startowa wynosiła 338 kg, miał rozpiętość skrzydeł 12,3 m.



17 grudnia 1903 roku rankiem na polach Kitty Hawk w Północnej Karolinie wzbił się w powietrze pierwszy w historii samolot – dzieło braci Orvilla i Wilbura Wrightów. Pierwszy lot trwał 12 sekund, a następnie przeprowadzono serię kolejnych udanych lotów. W czwartym locie tego dnia, Wilbur Wright przeleciał 279 metrów w 59 sekund. Ten dzień to początek długiej i niesamowitej historii lotnictwa. Już po swych pierwszych lotach samolot nazwano Flyer I. Obecnie znajduje się on w muzeum National Air & Space Museum w Waszyngtonie.

Dalsze losy braci Wright i lotnictwa

Bracia Wright po udanym locie z 1903 roku dopracowywali swój przełomowy wynalazek. Pod koniec 1904 roku doszli do lotów, które trwały 5 minut. W kolejnym roku, 5 października Wilbur Wright wzbił się w powietrze na 39 minut pokonując dystans 39 km.

14 maja 1908 roku zapisał się w historii jako pierwszy lot pasażerski, a pierwszym pasażerem był mechanik Charlie Furnas. We wrześniu tego samego roku podczas pokazów samolotu dla wojska miał miejsce wypadek (w samolocie urwało się śmigło), w wyniku którego Orville Wright został ranny, a śmierć poniósł oficer Thomas Selfridge, stając się jednocześnie pierwszą ofiarą wypadku lotniczego w historii. W kolejnych latach bracia Wright prezentowali swój samolot w Europie, zyskując dużą popularność.

Wilbur Wright zmarł w maju 1912 roku prawdopodobnie na dur brzuszny. Orville natomiast kontynuował prace nad samolotami. Stworzył pierwsze normy prawne regulujące działalność linii lotniczych oraz samych pilotów, pracując przez wiele jako doradca dla wielu instytucji związanych z lotnictwem. Zmarł na zawał serca w wieku 76-lat, 30 stycznia 1948 roku.

Bracia Wright ciekawostki

• Pasję do lotnictwa wzbudziła w nich zabawka z korka, bambusa i papieru napędzana gumką. W 1878 roku roku ojciec przyniósł ją do domu i rzucił. Zabawka przeleciała przez pokój, uderzyła w sufit i po chwili opadła na podłogę.
• Bracia obiecali ojcu, że nigdy nie polecą razem, by w razie wypadku nie zginęli jednocześnie. Jedyny wyjątek (za przyzwoleniem ojca) miał miejsce w 25 maja 1910 roku kiedy to Orville zabrał brata na pokład na sześciominutowy lot
• Tego samego dnia Orville odbył również siedmiominutowy lot z ojcem. Gdy samolot wzniósł się a wysokość około 107 metrów, 82-letni wówczas Milton Wright miał krzyczeć do syna „Wyżej Orville, wyżej!”
• W 1909 roku bracia Wright wygrali kontrakt na dostawę dwumiejscowych samolotów dla US Army. Dostarczone samoloty mogły utrzymać się w powietrzu godzinę, lecąc ze średnią prędkością 64 km/h
• W 1959 roku prezydent USA Dwight D. Eisenhower ustanowił 17 grudnia dniem braci Wright
• 14 grudnia (3 dni przed pierwszym udanym lotem) bracia również testowali swój samolot. O tym, kto zasiądzie za jego sterami zdecydował rzut monetą. Wygrał Wilbur, ale jego próba była nieudana i samolot doznał lekkich uszkodzeń. 3 dni później za sterami zasiadł Orville
• W 1969 roku Neil Armstrong, który jako pierwszy człowiek stanął na księżycu, miał w kieszeni swojego skafandra kawałek materiału z lewego skrzydła pierwszego samolotu braci Wright
• Żaden z braci Wright nie ożenił się. Wilbur żartował kiedyś, że nie ma tyle czasu by mieć żonę i samolot

Zobacz też:

• 25 ciekawostek o samolotach, liniach lotniczych i lataniu
• Lotnicze ciekawostki, czyli jak się kiedyś latało
• Kultowe modele telewizorów – urządzenia, które gromadziły całe rodziny i sąsiadów
• Czołgi giganty – niezrealizowane sny o potędze
• Jak powstał pierwszy komputer na świecie?
• Jak powstał pierwszy samochód na świecie?


źródła: (1),(2),(3),(4)