15 ciekawostek o rzymskim Koloseum

Koloseum z całą pewnością jest najbardziej popularną atrakcją turystyczną i symbolem Rzymu. Jedna z najpopularniejszych budowli na świecie była w 2016 roku jednym z najczęściej pojawiających się miejsc na Instagramie.

“Finche’ esistera’ il Colosseo, esistera’ anche Roma, quando cadra’ il Colosseo, cadra’ anche Roma, quando cadra’ Roma, cadra’ anche il mondo” (dopóki istnieje Koloseum, istnieje też Rzym, kiedy upadnie Koloseum, upadnie Rzym, a kiedy upadnie Rzym, upadnie cały świat”) – takie właśnie proroctwo wypowiedział angielski uczony Beda Czcigodny. Przygotowaliśmy 15 ciekawostek o rzymskim Koloseum.

1. Koloseum – budowa

Przepiękny amfiteatr został zbudowany w latach 70-80 n.e. na zlecenie cesarza rzymskiego Wespazjana z dynastii Flawiuszy. Rzymskie Koloseum miało symbolizować potęgę militarną Rzymu, a ponadto było darem dla ludu rzymskiego.

Na miejsce budowy wybrano sztuczne jezioro przed Domus Aurea (rzymskim pałacem cesarza Nerona), między wzgórzami Welia, Oppio i Celius. Ponad 60 tysięcy żydowskich niewolników pracowało przy budowie rzymskiej areny. Do budowy wykorzystano trawertyn kamienny (skałę osadową wydobywaną w kamieniołomach w formie bloków skalnych) i tuf wulkaniczny (rodzaj lekkiej, zwięzłej, zazwyczaj porowatej skały osadowej). Według szacunków jeśli Koloseum budowane byłoby w obecnych czasach, jego koszt wyniósłby 39 milionów euro!

2. Koloseum – największy starożytny amfiteatr na świecie

Czterokondygnacyjny budynek ma 188 m. długości, 156 m. szerkości i 48.5 m. wysokości. Rzymska arena mogła pomieścić około 50 tysięcy widzów (choć niektóre źródła mówią nawet o 87 tysiącach!).

Pod powierzchnią areny ukryto kilka pięter pomieszczeń, w których znajdowały się maszyny i rekwizyty. Co ciekawe scenografia Koloseum zmieniała się wraz ze zmianą charakteru walk – podczas walki lwów przygotowywano scenerię afrykańską, a walkom niedźwiedzim towarzyszyła scenografia leśna. Liczne przejścia podziemne zostały zbudowano w taki sposób, by zmiany scenografii mogły następować bardzo szybko.

3. Koloseum czy Amfiteatr Flawiuszów?

Nazwa Koloseum zaczęła funkcjonować dopiero w średniowieczu. Wbrew pozorom nie wywodzi się od wielkości budowli, a najprawdopodobniej pochodzi od posągu Kolosa Nerona, który stał w pobliżu amfiteatru. Inna historia natomiast mówi o tym, że dawniej w Koloseum znajdowała się pogańska świątynia, a obrzędy w niej odprawiane kończyły się pytaniem “Colis Eum?” (wielbisz go?).

4. 100 dni igrzysk na otwarcie

Syn Wespazjana, Tytus Flawiusz, na otwarcie Koloseum urządził 100 dni igrzysk. Było to miejsce rozrywki ludu rzymskiego, odbywały się w nim przede wszystkim walki gladiatorów, egzekucje, walki z dzikimi zwierzętami, a także bitwy morskie. Szacuje się, że podczas tych wszystkich “występów” zginęło 500 000 ludzi i ponad milion zwierząt!! W 435 roku odbyły się ostatnie walki gladiatorów, a w 528 roku ostatnie igrzyska.

5. Zakaz wejścia

Niektóre grupy społeczne miały całkowity zakaz wchodzenia do Koloseum, byli to m.in. grabarze, aktorzy lub byli gladiatorzy. Na trybunach obowiązywał podział według płci i statusu społecznego. Najdalsze miejsca zajmowały kobiety, niewolnicy i najbiedniejsi.

6. Stadiony wzorowane na Koloseum

Koloseum na aż 80 ponumerowanych wejść – dzięki temu widzowie zajmujący dolne i środkowe rzędy mogli je opuścić w ciągu 5-6 minut. Takie rozwiązanie miało umożliwić patrycjuszom należącym do uprzywilejowanej, wyższej warstwy społecznej opuszczenie obiektu bez konieczności mieszania się z plebsem. System rozprowadzania widzów był tak dobrze przemyślany, że wiele budowanych współcześnie stadionów wzoruje się na rozwiązaniach wymyślonych przez budowniczych Koloseum (np. stadion rosyjskiego klubu FK Krasnodar).

7. Koloseum jako hotel i sala koncertowa

Przed II wojną światową był pomysł, by przekształcić Koloseum w ogromny, luksusowy hotel. Jednak wojna uniemożliwiła te plany. Koloseum było również wielką salą koncertową – swoje koncerty zagrali tu m.in. Paul McCartney, Ray Charles, Elton John i Andrea Bocelli.

8. Koloseum – „kopalnia materiałów budowlanych”

W 1349 Rzym nawiedziło trzęsienie ziemi, w wyniku czego zawaliła się zewnętrzna część południowej ściany. Profesor Tomasz Mikocki z Instytutu Archeologii UW w jednym z artykułów opublikowanych na ramach Polskiego Radia wspomniał, że po tym wydarzeniu „(..)budowla stała się kopalnią materiałów budowlanych. Koloseum zbudowano z trawertynu, skrystalizowanego wapienia, który był znakomitym materiałem budowlanym dla kolejnych obiektów. Niektóre starożytne budowle, np. bazylika Św. Piotra i część pałaców dworskich, powstały właśnie z materiałów pochodzących z Koloseum. Także z tego materiału wzniesiono w XVII wieku główny port Rzymu. Do dziś pozostało jedynie 2/3 wielkiego niegdyś amfiteatru.” Dopiero w XVIII wieku papież Benedykt XIV zakazał dalszej dewastacji zabytku.

9. Koloseum – droga krzyżowa

W 1750 roku została odprawiona pierwsza droga krzyżowa w Koloseum przez papieża Benedykta XIV. Do dzisiaj w Wielki Piątek odprawiana jest tam droga krzyżowa z udziałem papieża.

W miejscu, które uważane jest za miejsce śmierci chrześcijan znajdują się stacje drogi krzyżowej. Tradycję przerwano w 1870 roku po likwidacji Państwa Kościelnego. Wznowiono ją w 1964 roku – drogę krzyżową poprowadził wówczas papież Paweł VI.

10. Koloseum z klocków LEGO

200 000 klocków LEGO zużył do budowy Koloseum Ryan McNaught, który na uniwersytecie w Sydney stworzył replikę rzymskiego Koloseum. Niezwykle dokładny model Amfiteatru Flawiuszów przedstawia budynek z dwóch epok – 80 roku naszej ery oraz czasów współczesnych. Wokół ogromnej budowli widać zatem zwierzęta, kupców i odział rzymskich wojsk z czasów Cesarstwa Rzymskiego, a z drugiej strony widać turystów, czy przejeżdżający papamobile. Przyznajcie sami, że Koloseum z klocków LEGO wygląda naprawdę imponująco.

11. Kampania przeciwko karze śmierci

Koloseum bierze udział w międzynarodowej kampanii przeciwko karze śmierci. Co roku 30 listopada w czasie ogólnoświatowej akcji #Citiesforlife na murach wyświetla się napis “Tak dla życia, nie dla kary śmierci”.

12. Tropikalne rośliny

Z racji niezwykłego mikroklimatu, który panuje w amfiteatrze, można zobaczyć ponad 350 rodzajów roślin ukorzenionych między ruinami. Niektóre mają egzotyczne pochodzenie (być może przywiał je wiatr).

13. Film Gladiator a Koloseum

To Malta „zagrała” Rzym w kinowym hicie z 2000 roku, w którym Russell Crowe wciela się w rolę Gladiatora Maximusa. Producenci zbudowali na Malcie replikę rzymskiego Koloseum i to właśnie tam kręcone sceny walk Gladiatora. Zbudowana na Malcie replika miała wielkości jednej trzeciej oryginalnej budowli, a koszt jej budowy szacowany jest na milion dolarów.

14. Koloseum – najważniejsze daty:

• 80 rok naszej ery – ukończono budowę Amfiteatru Flawiuszów
• Rok 445 – symbol Rzymu zostaje poważnie uszkodzony przez trzęsienie ziemi
• 528 rok – odbyły się tu ostatnie igrzyska.
• Koniec VI wieku – wewnątrz amfiteatru wybudowano mały kościół, arenę przekształcono w cmentarz.
• Rok 1200 – około tego roku rodzina Frangipani przejmuje Koloseum, dodaje fortyfikacje i używa jako zamku
• Rok 1349 – szacuje się, że to właśnie w tym roku doszło do trzęsienia ziemi, w wyniku którego zawaliła się zewnętrzna część południowej ściany
• Rok 1774 – Koloseum zostało ogłoszone miejscem męczeństwa chrześcijan. Zaprzestano eksploatować go w roli kamieniołomu
• Rok 1980 – budynek znalazł się na liście UNESCO
• 7 lipca 2007 roku – Koloseum ogłoszono jednym z siedmiu nowych cudów świata (innym miejscem wpisanym na tą listę jest skalne miasto Petra w Jordanii, o którym pisaliśmy tutaj)

15. Koloseum – zwiedzanie i ceny biletów

Koloseum mieści się przy Piazza del Colosseo niedaleko znajduje się stacja linii metra B–Colosseo. W sezonie wiosenno-letnim zwiedzanie odbywa się w godzinach 8:30 – 19:00.

Bilety do Koloseum kosztują 7 euro (ulgowy) i 12 euro (normalny). Dzieci i młodzież do 17 roku życia, a także osoby po 65 roku życia mogą zwiedzać za darmo. Bilet do Koloseum upoważnia dodatkowo do wstępu na wzgórze Palatyn oraz do Forum Romanum.

Aby zwiedzić Koloseum niestety trzeba swoje odstać w kolejce, szczególnie w weekendy (w Koloseum w jednym momencie może przebywać maksymalnie 3000 osób). Można też zaoszczędzić trochę czasu i kupić specjalną kartę, Roma Pass (34 euro), dzięki której będzie można wejść do Koloseum bez kolejki – jest tam specjalna bramka. Drugim sposobem ominięcia kolejki, który nic nie kosztuje jest pójście do kas znajdujących się przy Palatynie. Co roku rzymskie Koloseum odwiedza 4 miliony turystów (średnio 11 tysięcy dziennie!).

Zobacz też:

• Petra – niesamowite skalne miasto w Jordanii
• 19 ciekawostek o londyńskim Big Benie
• 20 ciekawostek o wieży Eiffla
• Rekordowe i ciekawe miejsca w Polsce
• Okunoshima – wyspa królików