Top 16: najlepsze ciekawostki o pszczołach

Pszczoła jest symbolem pracowitość, porządku, w ludziach budzi szacunek, gdyż jest to jedyny przedstawiciel owadów, który produkuje żywność spożywaną przez człowieka. Nasze życie wyglądałoby zupełnie inaczej bez słodkiego miodu, ale i bez pszczół miodnych. Przedstawiamy najlepsze ciekawostki o pszczołach.

Pszczoły zapylacze

Pszczoły miodne to najbardziej popularni zapylacze na świecie. Zapylają rośliny łąkowe i krzewy, drzewa owocowe i leśne, a także rośliny uprawne. Szacuje się, że około jedna trzecia spożywanej przez ludzi żywności jest zapylana przez pszczoły. Aby zapładnianie kwiatów było efektywne, nie wystarczy by owad usiadł na roślinie jeden raz, pszczoła musi odwiedzić pojedynczy kwiat kilkukrotnie. Podczas jednej wędrówki pszczoła odwiedza od 50 do 100 roślin.

Życie w ulu

Pszczela rodzina to bardzo skomplikowana struktura społeczna, gdzie każdy osobnik ma swoją pracę do wykonania. W jednym ulu żyje od 20 do 60 tysięcy pszczół! Zamieszkują go trutnie, robotnice i królową zwaną też matką. Królowa odbywa lot godowy, a następnie zajmuje się składaniem jaj. Trutnie zapładniają królową, zaś robotnice to motor napędowy całej społeczności. Znoszą pyłek do ula, sprzątają, uczą młodsze osobniki, karmią królową, a nawet pilnują ula.

Produkty pszczele

Lista właściwości leczniczych najbardziej znanego produktu pszczelego jakim jest miód nie ma końca. Poza miodem pszczoły produkują również propolis, zwany kitem pszczelim, pyłek kwiatowy, mleczko pszczele i wosk. Wszystkie wyroby produkowane przez pszczoły miodne posiadają szereg dobroczynnych właściwości i znalazły szerokie zastosowanie w kosmetyce czy produkcji leków.

Miód w starożytności

Zapiski o miodzie można znaleźć już w piśmie klinowym u starożytnych Sumerów. Jego właściwości doceniali również Egipcjanie, Grecy i Rzymianie. Informacje o miodzie można znaleźć w indyjskich Wedach i w chińskich księgach. Nawet w Biblii pojawia się zwrot „kraina mlekiem i miodem płynąca” jako symbol dobrobytu. Malowidło odnalezione w jaskini, w hiszpańskim Arene wskazuje, że człowiek spożywa miód od min. 8 tysięcy lat!

Ciekawostki o pszczołach – mózg

Mózg pszczoły jest bardzo malutki, waży niecały miligram i ma ponad milion połączeń nerwowych. To nie tak wiele w porównaniu z ssakami, lecz mały mózg u pszczół nie stanowi przeszkody do nawigacji otoczenia czy zapamiętywania go. Ostatnie badania wykazały, że pszczoły potrafią nawet liczyć! W trakcie eksperymentu po przeszkoleniu nauczyły się rozpoznać do 5 obiektów w przestrzeni.

Komunikacja pszczół

Tak duża owadzia społeczność, aby wszystkie trybiki działały prawidłowo wytworzyła specjalne sposoby komunikacji. Taniec sygnalizuje innym osobnikom gdzie, jak obfite i w jakiej odległości znajduje się pożywienie. Wydzielają również feromony, każdy rój inny zapach, dlatego identyfikują się wzajemnie. Trzecią metodą komunikacji tych niezwykłych owadów jest wibracja. Za pomocą drgań skrzydeł przekazują sobie informacje wewnątrz ula.

Ciekawostki o pszczołach – wiek pszczół

Najdłużej ze wszystkich pszczół żyje pszczela matka, nawet do 5 lat. Przeciętna robotnica latem utrzymuje się przy życiu 5 – 6 tygodni, zimą natomiast robotnice są wstanie żyć nawet kilka miesięcy. Zapadając w swoistą hibernację zajmują się utrzymaniem odpowiedniej temperatury w ulu. Najkrócej żyją trutnie, często umierają już po zapłodnieniu królowej. W ulu są raczej mało przydatni, dlatego robotnice wyrzucają trutnie przed zimą, kiedy królowa przestanie znosić jaja.

Pszczoły posiadają 5 oczu

Pszczoły posiadają 5 oczu – tradycyjną parę oczu złożonych z boku głowy, na których znajduje się delikatne owłosienie, dzięki któremu owad wie z której strony wieje wiatr. Reszta to 3 oczy proste, które są usytuowane na czubku głowy, to dzięki nim owady te widzą w ciemności i mogą pracować nocą w ulu.

Węch

Każda pszczoła posiada 170 receptorów zapachowych (dla porównania komary mają 79, a muszki owocówki 62) – mają więc bardzo dobry węch. Używają go do komunikowania się w ulu i rozpoznawania różnych rodzajów kwiatów podczas szukania pożywienia.

Największe i najmniejsze pszczoły

Istnieją dwa różne gatunki pszczół miodnych karłowatych (Apis florea i Apis andreniformis), których przedstawiciele mają zaledwie 7-10 mm wielkości i są uznawane za najmniejsze pszczoły na świecie. Megachile pluto znane również jako gigantyczna pszczoła Wallace’a (eng. Wallace’s giant bee) to z kolei najwięksi przedstawiciele tego gatunku. Pszczoły te mogą mieć nawet 4 cm długości!

Nawet 3000 jaj dziennie!

Królowa pszczół w najlepszym okresie składa nawet od 1500 do 3000 jaj na dobę! Wraz z wiekiem jej wydajność zmniejsza się. Podobnie jest z porą roku – najwięcej jaj składa na przełomie maja i czerwca. Wrzesień i październik to miesiące, w który składa ich dużo mniej, by w okolicach grudnia całkowicie przerwać składanie jaj.

Długość lotu

Jeden pszczeli lot to zazwyczaj około 3 km, choć zdarza się że pszczoły podróżują nawet do 10 km od ula. W tym czasie odwiedzają od 50 do 100 różnych kwiatów, z których zbierają nektar. Co ciekawe robotnica potrafi przenieść ciężar 3-krtonie przekraczający jej masę.

Pszczoły i dym

Zastanawialiście się, dlaczego pszczelarze podczas pracy przy ulach używają tzw. dymiarek? Otóż pod wpływem dymu pszczoły robią się nieco ospałe i przestają atakować intruza. Dzieje się tak ponieważ dym obniża wrażliwość receptorów pszczół na feromony alarmowe. Normalna zdolność ich wyczuwania wraca po około 15 minutach, dlatego podkurzanie powtarza się dość często.

Halucynogenny… miód

Słyszeliście kiedyś o „szalonym miodzie”? Właśnie tak miejscowi nazywają halucynogenny miód, który wytwarzają pszczoły olbrzymie Apis laboriosa, żyjące na na wysokościach od 1600 do 3500 m.n.p.m. w Nepalu. Pierwsze wzmianki o nim pochodzą 401 r.p.n.e. – wojska greckie, które natknęły się na ten specyfik podczas plądrowania Persji skarżyły się na halucynacje, torsje, migrenę i problemy z utrzymaniem równowagi.

Dlaczego ten miód ma takie właściwości? Otóż żyjące wysoko w górach pszczoły do jego produkcji wykorzystują tropikalne rośliny, które są trujące dla ludzi. Jedną z nich jest np. rododendron zawierający grayanotoxins – naturalnie występującą neurotoksynę. Miód ten w niewielkich ilościach jest skuteczny w leczeniu najróżniejszych chorób, w tym nadciśnienia i cukrzycy, a ponadto przyczynia się również do wzmocnienia układu odpornościowego.

Miód w liczbach

Na koniec przytoczmy kilka liczb charakteryzujących produkcję miodu przez pszczoły. Przeciętna pszczoła – robotnica przez całe swoje życie wytwarza 1/12 łyżeczki miodu. Wylatuje ona w poszukiwaniu pyłku od 7 do 12 razy dziennie. Do wyprodukowania 1 kg miodu pszczoły muszą nazbierać aż 3 kg nektaru. Tutaj znajdziesz inne ciekawostki o miodzie.

Masowe ginięcie pszczół

Masowe ginięcie pszczół, czyli CCD (Colony Collapse Disorder) lub CDS (Colony Depopulation Syndrom) obserwuje się od wielu lat na całej planecie. Całe pszczele kolonie nagle porzucają swoje ule i nigdy nie wracają. Pszczoły miodne uważa się już za gatunek zagrożony. Za przyczyny masowego ginięcia pszczół odpowiedzialne są środki ochrony roślin szeroko używane w rolnictwie na całym świecie, pasożyty, grzyby, a także nadmierna eksploracja przez człowieka przy jednoczesnym braku odpowiednich warunków higienicznych w ulu.

Zobacz też:

• 10 najpopularniejszych mitów na temat węży
• „Fafrotskies”, czyli 12 najdziwniejszych rzeczy, które kiedykolwiek spadły z nieba
• 16 ciekawostek o piraniach
• Rekiny ciekawostki
• Bociany ciekawostki