16 ciekawostek o piraniach

Jednymi z najbardziej tajemniczych ryb są świecie są z całą pewnością piranie. Jednocześnie uchodzącą one za jedne z najgroźniejszych ryb. Te mięsożerne stworzenia żyją w słodkich wodach – w rzekach Ameryki Południowej. Czy rzeczywiście są tak groźne, czym się żywią, jak wygląda ich rozmnażanie? Oto ciekawostki i mało znane fakty o piraniach.

Skąd pochodzi nazwa „pirania”?

Nazwa „pirania” pochodzi z Brazylii z języka jednego z lokalnych ludów Tupi i oznacza po prostu „ryba ząb”. Piranie posiadają ostre jak brzytwa, trójkątne zęby. Dolny rząd zębów jest stale odsłonięty. Lokalne plemiona i ludzie zamieszkujący tereny, gdzie żyje ta ryba, używają jej zębów do wytwarzania broni oraz innych narzędzi.

Gdzie żyją piranie?

Piranie zamieszkują wody rzek Ameryki Południowej – m.in. dorzecza Amazonii, Orinoko, aż po Paranę na południu kontynentu. Poza Ameryką Południową piranie są zazwyczaj zwierzętami domowymi. W niektórych krajach posiadanie piranii jest nielegalne. Wypuszczenie tych ryb na wolność nigdy nie jest dobrym pomysłem, gdyż gatunek ten może być inwazyjny.

Czym żywią się piranie?

Ta ciekawostka o piraniach zaskoczyła mnie najbardziej! Większość gatunków piranii jest wszystkożerna – pomimo reputacji mięsożerców w skład ich diety wchodzą także nasiona i inny materiał roślinny. Spośród „potraw” mięsnych piranie żywią się przede wszystkim owadami, rybami, skorupiaków, robakami, padliną. Nie wszystkie gatunki piranii są mięsożerne. Niektóre z gatunków tych ryb nie spożywają w ogóle mięsa. Lecz są i takie, które są kanibalami.

Zdarza się, że piranie jedzą większe od siebie zwierzęta, jednak tylko w sytuacji, gdy zwierzęta te są w wodzie i są zranione. Owszem zdarzają się ataki piranii na ludzi, jednak niezwykle rzadko. Do całkowitego rozerwania ciała człowieka o wadze 90 kg w ciągu 5 minut potrzebnych byłoby około 300 – 500 piranii. Czasami piranie zjadają też inne ssaki, jednak tak jak w przypadku ludzi – gdy zwierzę jest już martwe lub poważnie zranione.

…Kto żywi się piraniami?

Piranie oczywiście stanowią też pokarm dla innych zwierząt, m.in. dla czapli, kajmanów, węży i żółwi. W niektórych regionach Amazonii piranie stanowią też element menu lokalnych mieszkańców. Zupa z piranii jest popularna w brazylijskim regionie Pantanal, w innych miejscach dość popularna jest pirania grillowana na liściu bananowca z pomidorami i limonkami. Jak wspomniałem powyżej piranie mogą zostać zjedzone przez inne piranie – gdy w zasięgu nie ma innego pożywienia może wśród nich dochodzić do aktów kanibalizmu.

Theodore Roosevelt i piranie

Do złej reputacji ryb tego gatunku mógł przyczynić się również dwudziesty szósty prezydent USA, Theodore Roosevelt. 4 lata po zakończenia prezydentury, w 1913 roku Roosevelt wybrał się do Ameryki Południowej, podczas której poznał kilka różnych gatunków piranii. Oto, co napisał o nich w swojej książce „Through the Brazilian Wilderness”: „To najokrutniejsze ryby na świecie. Nawet najgroźniejsze ryby, takie jak rekiny czy barakudy, zazwyczaj atakują stworzenia mniejsze od siebie. Piranie zwykle atakują stworzenia znacznie większe od nich samych. Oderwą palec od nieostrożnie zanurzonej w wodzie ręki; okaleczają pływaków – w każdym nadrzecznym mieście w Paragwaju są ludzie, którzy zostali w ten sposób okaleczeni; rozerwą i pożrą żywcem każdego zranionego człowieka lub zwierzę; bo krew w wodzie pobudza je do szaleństwa. Zranione dzikie ptactwo rozszarpią na kawałki; i odgryzają ogony dużym rybom, które są wyczerpane podczas walki..”

Cechy charakterystyczne piranii

Pirania to dzika ryba słodkowodna. Ryby te mają charakterystyczną anatomię – okrągłe ciało z dużą głową. Rozmiar, jaki może osiągnąć pirania to 20 do 40 cm długości. Na wolności piranie żyją do 25 lat, a w niewoli 10-20 lat. Woda, w której żyją piranie jest zazwyczaj czysta i ciepła. Piranie preferują bystrą wodę, czyli taką, która szybko płynie.

Piranie przyciąga hałas, plusk i krew

Badanie z 2007r. powiązało hałas, plusk i wylewanie jedzenia, ryb lub krwi do rzeki z trzema przypadkami ataków piranii na ludzi w Surinamie. Ryby tego gatunku reagują na dźwięk spadających z drzew owoców lub orzechów, które uderzają o wodę – tym samym mogą mylić np. pluskające się w wodzie dzieci z odgłosem związanym z jedzeniem.

Jeśli zaś chodzi o krew, to piranie potrafią wyczuć zaledwie kroplę krwi w 200 litrach wody! Tak więc, jeśli jesteś krwawiącym, hałaśliwym dzieckiem, kąpiel w Amazonii może nie być najlepszym pomysłem 🙂

Najbardziej niebezpieczna pirania

Najczęściej spotykanym gatunkiem jest Pirania Natterera – pirania czerwona, która swą nazwę zawdzięcza czerwonemu brzuchowi. To właśnie ten gatunek uważany za najbardziej niebezpieczny ze wszystkich piranii, ze względu na najsilniejszą szczękę i najostrzejsze zęby ze wszystkich gatunków. Pirania czerwona osiąga do 36cm długości ciała oraz 1,1kg wagi. Podczas niskich stanów wody żeruje w grupach liczących nawet 100 osobników, jednak zdarza się, że podczas szału żerowania wiele grup atakuje jedną, dużą zdobycz.

Największa pirania na świecie

Największym gatunkiem piranii jest z kolei Pygocentrus piraya, która bywa nazywana piranią z San Francisco lub … piranią ludożerną (mimo, iż tak naprawdę jest wszystkożerna). Ta duża, agresywna ryba żyje w dorzeczach rzeki São Francisco w Brazylii i osiąga do 50 cm długości. To dość mało w porównaniu z rodzajem „Megapiranha” (żyły na świecie 8-10 milionów lat temu), który osiągał do 71 cm długości!

Piranie – jedne z najstarszych stworzeń na ziemi

Dokładna liczba gatunków piranii nie jest znana i bywa i kwestionowana, jednak szacuje się, że może ich być około 30-60. To jedne z najbardziej tajemniczych stworzeń na naszej planecie. Piranie to jedne z najstarszych stworzeń, które wciąż żyją na ziemi, a ewolucja nie wiele zmieniła w ich wyglądzie – od milionów lat egzystują w rzekach i niewiele się zmieniają.

Piranie pływają w ławicach dla bezpieczeństwa

Jeśli kiedykolwiek oglądaliście filmy takie, jak „Pirania 3D” z 2010 roku, lub „Pirania” z 1978 roku, to z pewnością kojarzycie ogromne ławice piranii, atakujące swoje ofiary. W rzeczywistości są one dużo mniejsze niż w filmach. Niemniej jednak piranie dość często pływają w ławicach lub stadach. Wydawałoby się, że robią to, bo wówczas mogą zaatakować większą ofiarę. Okazuje się jednak, że taki sposób przemieszczania się ma chronić je przed atakami ze strony innych ryb. Co więcej, ławice mają hierarchie – starsze ryby znajdują się w centrum, podczas gdy młodsze na obrzeżach.

W 2005 roku, gdy naukowcy przyjrzeli się formowaniu ławic piranii czerwonobrzuchych żyjących w niewoli i odkryli, że w większych ławicach ryby te łatwiej oddychały i spokojniej reagowały na symulowane ataki drapieżników. Naukowcy zaobserwowali również, że dzikie piranie tworzą większe ławice w płytkich wodach, w których mogą być bardziej narażone.

Jak rozmnażają się piranie?

Piranie odbywają dwa tarła w ciągu każdego roku – jedno ma miejsce wiosną, a drugie późnym latem. Cykl rozrodczy piranii przebiega w stosunkowo szybkim tempie. Samica zazwyczaj składa mnóstwo jaj – liczone są one w tysiącach. Następnie są one zapładniane przez samca. Potem jaj strzegą samica, samiec i cała ławica – dzięki temu nawet 90% jaj jest w stanie przetrwać do wylęgu.

Jak oddychają piranie?

Układ oddechowy piranii jest podobny jak w przypadku większości ryb. Poprzez skrzela pobierają wodę, z której następnie pobierany jest tlen. Ten następnie dostaje się do krwiobiegu piranii. Gdy tlen zostaje już wchłonięty do organizmu ryby, wówczas piranie wydychają dwutlenek węgla przez skrzela.

Zmysły piranii

Jest pewna cecha, która jest podobna dla piranii i rekinów – są one wyposażone w specjalne organy sensoryczne. Dzięki nim są w tanie wykryć krew w wodzie. Ponadto piranie posiadają niesamowicie ostry zmysł węchu, to także pomaga im w zlokalizowaniu potencjalnego posiłku. Powyższe zmysły są bardzo przydatne, m.in. dlatego, że ich wzrok jest słaby.

„Szczekanie” piranii

Naukowcy z belgijskiego Uniwersytetu w Liege prowadzili badania trzymanych w niewoli piranii z gatunku Pygocentrus nattereri (wspomniana powyżej pirania czerwona). W tym celu w akwarium umieścili podwodny mikrofon. Okazało się, że piranie które z reguły są ciche, podnoszą „wrzawę” podczas konfrontacji. Odgłosy, które wówczas wydają przypominają poszczekiwanie. Podobny odgłos zaobserwowano, w momencie gdy badacze brali je do ręki. Podczas badań zaobserwowano również inne odgłosy, które wydawały piranie. Krótki, perkusyjny dźwięk podobny do uderzeń bębenka towarzyszył walce o pokarm i osaczaniu przeciwnika, podczas gdy „krakanie” towarzyszyło wzajemnemu podgryzaniu.

Piranie są ważne

Piranie nie są szczytowymi drapieżnikami i odgrywają ważną rolę w swoich rodzimych ekosystemach jako mezopredatory, padlinożercy i ofiary. Są szeroko rozpowszechnione na dużym obszarze Ameryki Południowej i mają ogromny wpływ na środowisko. Poprzez aktywne polowanie i padlinożerstwo piranie pomagają kształtować lokalną dystrybucję i skład ryb oraz innych dzikich zwierząt. Stanowią również ważne źródło pożywienia dla innych drapieżników, takich jak czaple i kormorany – nie są zatem takim złem, jak wynikałoby z relacji wspomnianego wcześniej Roosevelta.

Zobacz też:

• 20 ciekawostek o rekinach
• 18 ciekawostek o bocianach
• 25 ciekawostek o lwach
• 20 ciekawostek o papugach
• 17 ciekawostek o ośmiornicach
• Ciekawostki o delfinach


źródła: (1),(2),(3),(4)