Rów Mariański – ciekawostki

Głębie oceaniczne są mniej zbadane niż nieprzenikniony wszechświat. Każdy z oceanów jest zatem na swój sposób tajemniczy, jednak najbardziej tajemniczym miejscem na całym globie ziemskim jest będąca częścią Oceanu Spokojnego – największa głębia Ziemi – Rów Mariański. Przedstawiamy mniej i bardziej znane fakty i ciekawostki dotyczące Rowu Mariańskiego.

Rów Mariański został odkryty w 1875 roku przez sondę HMS Challenger

Rów Mariański został odkryty w 1875 roku przy użyciu sondy działającej podczas misji okrętu HMS Challenger. Wyprawa Challengera miała miejsce w latach 1872-1876, kiedy to okręt przebył prawie 70000 mil morskich, eksplorując i mapując oceany. Przedsięwzięcie to okazało się rewolucyjne w dziedzinie oceanografii – przyniosło wiele nowych odkryć.

Rów Mariański – głębokość – Głębia Challengera

Maksymalna głębokość Rowu Mariańskiego wynosi 10 994 m ± 40 m – jego najgłębsze miejsce nosi nazwę Głębi Challengera od okrętu wspomnianego statku HMS Challenger. W porównaniu z najwyższym szczytem na naszej planecie – Mount Everestem, który mierzy 8848 m n.p.m. – znacznie go przewyższa, a jego głębia pozwoliłaby na zakrycie najwyższej góry świata.

Rów Mariański – ciśnienie i temperatura – kominy hydrotermalne

Ciśnienie na dnie Rowu Mariańskiego wynosi 1086 barów (15750 psi), czyli ponad 1071 przewyższa ciśnienie atmosferyczne panujące na poziomie morza. Przy takim ciśnieniu gęstość wody zwiększa się o 4,96%. Zanurzenie tam prawie każdej żywej istoty bez odpowiedniego sprzętu skończyłoby się pewną śmiercią. Dzięki kominom hydrotermalnym, wokół których temperatura wody osiąga około 450 stopni C, wody Rowu Mariańskiego są stosunkowo ciepłe – temperatura nigdy nie spada tam poniżej 1-4 stopni C.

Rów Mariański – nazwa

Nazwa Rowu Mariańskiego pochodzi od Archipelagu Marianów – wysp, które znajdują się około 200 km na zachód od najgłębszego miejsca na Ziemi.

Rów Mariański – kształt i położenie

Głębia ma kształt półksiężyca, półkola, czy też łuku i znajduje się w zachodniej części Oceanu Spokojnego w miejscu kolizji płyt tektonicznych: filipińskiej i pacyficznej. Podczas trwającego cały czas powolnego zderzania się tych płyt, ich krawędzie przesuwają się w dół tworząc dolinę monstrualną dolinę w kształcie litery V.

Jakie stworzenia zamieszkują Rów Mariański?

Rów Mariański zamieszkuje wiele skorupiaków. Bezkręgowce te zamieszkują obszary wokół kominów hydrotermalnych. Wydzielają się tam wodór i metan, które są niezbędne dla życia skorupiaków. Głębię zamieszkują ponadto bardzo trujące organizmy jednokomórkowe – gigantyczne ameby, które osiągają średnicę aż 10 cm. Dno rowu pokrywa natomiast lepki śluz – skruszone muszle oraz szczątki planktonu, które zamieniły się w lepką maź pod wpływem wysokiego ciśnieniem wody.

Czynny wulkan Daikoku, jezioro płynnej siarki, kamienne mosty

W Rowie Mariańskim na głębokości około 414 m znajduje się czynny wulkan Daikoku. Jego wybuch spowodował utworzenie się jeziora płynnej siarki. Siarka w tym akwenie osiąga temperaturę 187 stopni C. W 2011 w roku odkryto cztery kamienne mosty w Rowie Mariańskim, długość każdego z nich osiąga 69 km. Według naukowców utworzyły się one w miejscu kolizji płyty pacyficznej i filipińskiej.

Tylko 4 osoby były na dnie Rowu Mariańskiego, mniej niż… na Księżycu

Tylko 4 osoby dotarły kiedykolwiek do dna Rowu Mariańskiego. Śmiałkami tymi było dwóch naukowców, którzy dotarli tam na pokładzie specjalnej łodzi podwodnej Triest w 1960 roku. Kolejną osobą, która odważyła się na podróż na dno największej głębi na kuli ziemskiej był reżyser filmowy, twórca „Avatara” i „Titnica” i oceanograf – James Cameron. Swoją podróż odbył on w 2012 roku. W 2019 roku do tego zacnego grona dołączył Victor Vescovo, amerykański multimilioner, emerytowany oficer marynarki wojennej i badacz podwodny (Vescovo przy okazji po drodze odkrył nowe gatunki – na głębokości ok 7 tys. metrów widziała szczetnicę, a na 8 tys. różowego ślimaka). Więcej osób niż w głębi Challengera było… na Księżycu – tych było 12.

Głębia Challengera 5 razy została osiągnięta przez statki podwodne

Głębia Challengera tylko 5 razy została osiągnięta przez statki podwodne. Pierwszy był 23 stycznia 1960 roku załogowy batyskaf Triest. Kolejne były bezzałogowe, zrobotyzowane sondy głębinowe – japońska Kaiko w 1995 roku i amerykańska Nereus w 2009 roku. 26 marca 2012 roku w batyskafie Deepsea Challenger dno osiągnął James Cameron i nakręcił tam film 3D. Ostatnią osobą był wspomniany wyżej Vescovo na pokładzie DSV Limiting Factor.

Sondowanie bombowe

Do mierzenie największych głębi oceanicznych, w tym Rowu Mariańskiego naukowcy stosują sondowanie bombowe. Jest to badawcza technika, która polega na tym, że wrzuca się trotyl do rowów, następnie na pokładzie łodzi rejestruje się echo wybuchu – pozwala to naukowcom na oszacowanie głębokości oceanu w danym miejscu.

Co można zobaczyć w Rowie Mariańskim?

Przy zanurzeniu w oceanie głębszym niż 1000 metrów, nie dociera tam światło słoneczne, które jest źródłem zdecydowanej większości form życia na ziemi. W związku z tym trudno cokolwiek tam zobaczyć bez stosowania sztucznego źródła światła, a naukowcy aż do ostatnich dziesięcioleci nie mieli praktycznie żadnego pojęcia, jakie formy życia mogą tam występować. Po oświetleniu dna Rowu Mariańskiego stwierdzono, że ma ono żółtawy kolor z powodu opadających tam i rozkładających się szczątek roślin i zwierząt.

Plastikowe odpady na dnie Rowu Mariańskiego

To właśnie wspomniany już wcześniej Victor Vescovo w 2019 roku odkrył na sporej głębokości opakowania z tworzyw sztucznych – plastikowa torebkę i papierki po cukierkach. Nie był on jednak pierwszy, gdyż doniesienia o plastikowych odpadach zalegających w Rowie Mariańskim pojawiały się już wcześniej.

Eurythenes plasticus

W 2014 roku na głębokości pomiędzy 6010 i 6929 metrów odkryto skorupiaka. Po badaniach morfologicznych oraz genetycznych eksperci doszli do wniosku, że to nowy gatunek. W jego niewielkim, 5-cio centymetrowym ciele odnaleziono…. mikrowłókno tworzywa sztucznego. Okazało się, że w 83% przypomina ono Poli(tereftalan etylenu) (PET), który w przemyśle wykorzystywany jest przede wszystkim do produkcji włókien syntetycznych i butelek plastikowych. W 2020 roku oficjalnie nadano mu nazwę Eurythenes plasticus. Tym samym stał się on pierwszym gatunkiem na ziemi, który w swojej nazwie posiada słowo „plastik”.

Zobacz też:

• 18 faktów i ciekawostek o jeziorze Bajkał
• 20 ciekawostek o Morzu Bałtyckim
• 17 ciekawostek o ośmiornicach
• 16 ciekawostek o Krakowie, które mogą zaskakiwać
• Zaskakujące ciekawostki o znanych atrakcjach turystycznych świata


Źródła: (1),(2),(3),(4),(5),(6)