14 ciekawostek o Krzywej Wieży w Pizie

Piza to niespełna 90-tysięczne miasteczko we włoskiej Toskanii. Dzięki niezwykłej budowli, o której dziś postanowiliśmy opowiedzieć jest znane na całym świecie – mowa oczywiście o Krzywej Wieży. Jest to chyba najbardziej znana krzywa wieża na świecie i jeden z najpopularniejszych atrakcji turystycznych.

Czy Krzywa Wieża runie? Ile ma wysokości? Jak jest zbudowana? Poszukaliśmy dla Was odpowiedzi na te i inne pytania. Ponadto w tym wpisie znajdziecie wiele innych ciekawostek o Krzywej Wieży w Pizie.

#1. Krzywa Wieża – budowa

Krzywa Wieża została zaprojektowana przez Guglielmo i Bonanno Pisano jako budowla mierząca około 58 metrów. Budowa rozpoczęła się w 1173 roku i trwała ponad 177 lat. Co ciekawe już podczas budowy pojawiły się małe komplikacje i wieża zaczęła się nieco odchylać od pionu – podczas budowy 3 piętra zauważono, że wieża przechyla się w kierunku północnym. Postanowiono więc „wyprostować” budowlę i zdecydowano, że kolumny i łuki od strony południowej będą wyższe… Niestety wieża zamiast się wyprostować to zaczęła się przechylać właśnie w kierunku południowym.

Prace zostały przerwane na 100 lat (z powodu niepokojów politycznych). Mimo niebezpieczeństwa w 1350 roku dobudowano ostatnie piętro, na którym umieszczone są dzwony. I chociaż rok 1350 w wielu źródłach podawany jest za datę ukończenia budowy, to prace wykończeniowe trwały aż do 1372 roku.

#2. Nie jest oddzielną budowlą

Wbrew obiegowej opinii nie jest to oddzielna budowla. Krzywa Wieża mieści się na Campo dei Miracoli, czyli Polu Cudów i w rzeczywistości jest dzwonnicą przykatedralną. Zespół zabytków składa się z katedry, baptysterium, cmentarza oraz słynnej wieży. Całość trafiła w 1987 roku na listę światowego dziedzictwa UNESCO. Nie tylko wieżę budowano latami – budowa katedry zajęła 54 lata, a baptysterium 28 lat.

#3. Eksperyment Galileusza

Legenda głosi, że w 1600 roku Galileusz przeprowadził słynny eksperyment z badaniem przyspieszenia właśnie ze szczytu Krzywej Wieży. Włoski astronom i matematyk miał zrzucił dwie kule o różnej masie, aby sprawdzić jak szybko spadną na ziemię. Wielu naukowców uważa jednak, że fakt przeprowadzenia eksperymentu na Krzywej Wieży to mit, ze względu na brak wiarygodnych źródeł.

#4. Dlaczego Krzywa Wieża jest krzywa?

Wieża w Pizie zaczęła odchylać się od pionu już podczas budowy. Wina leży w źle zbudowanych fundamentach budowli oraz gliniastej glebie w miejscu, w którym stoi wieża. Od momentu budowy wieża zdążyła odchylić się od pionu o około 5 m (średnio o 1 mm rocznie). Od 1911 pomiary te są co roku aktualizowane.

#5. Prace konserwacyjne i zamknięcie wieży

W 1990 roku Krzywa Wieża w Pizie została zamknięta dla turystów aż do roku 2001. Przyczyną były względy bezpieczeństwa, oraz prace remontowe. Kontrolowane usuwanie podłoża (oraz „zastrzyki” z cementu) i budowa studni regulujących poziom wód gruntowych sprawiły, że wieża przestała się pochylać. Kąt nachylenia budowli również zmniejszył się o około 10%. Krzywą Wieżę ocalił zespół kierowany przez urodzonego w Polsce profesora geotechniki Michele Jamiołkowskiego z Politechniki w Turynie.

W trakcie prac remontowych zajęto się również elewacją budowli. Konserwatorzy centymetr po centymetrze usuwali z murów grubą warstwę zanieczyszczeń, smogu i śladów, które pozostawili po sobie turyści – wyryte imiona lub daty wizyty na wieży.

#6. Schody

By dostać się na szczyt Krzywej Wieży w Pizie należy pokonać 284 stopnie schodów. Wieża ma dokładnie 58,36 m wysokości i 15 średnicy zewnętrznej. Co ciekawe jej fundamenty sięgają zaledwie 3 m w głąb ziemi. Widok 360 stopni ze szczytu wieży możecie zobaczyć na poniższym video (sterujcie strzałkami klawiatury, lub przyciskami w lewym, górnym rogu playera video).

#7. Odchylenie

Każdego roku począwszy od 1911 roku odchylenie od wieży jest dokładnie mierzone i zapisywane. Przed rozpoczęciem prac mających na celu jej ustabilizowanie, wieża odchylała się dokładnie o 1 milimetr rocznie. Na przestrzeni stuleci wyglądało to następująco:
• 1360 rok – 1,4 m
• 1817 rok – 3,8 m
• 1993 rok – 5,4 m – największe pochylenie wieży

#8. II wojna światowa

W czasie II wojny światowej dzwonnica była punktem obserwacyjnym żołnierzy niemieckich. Jedna z wersji głosi, że miała zostać zburzona podczas ataku sił amerykańskich. Sygnał do natarcia miał dać młody żołnierz oddelegowany do obserwacji wieży, niejaki Leon Weckstein. Weckstein nie zauważył lub nie chciał zauważyć żadnego ruchu nieprzyjaciela na dzwonnicy i dzięki temu wieża ocalała.

W wywiadzie dla TheGuardian kilkadziesiąt lat po wojnie, 79-letni wówczas Weckstein tak wspominał te chwile: „Skupiłem się najpierw na najwyższym punkcie – szerokiej okrągłej dzwonnicy wieży. Z łatwością rozpoznałem stare dzwony. Czekałem na ruch, ale nic się nie poruszyło. Spojrzałem w dół próbując dostrzec wszystko, co mogło być ukryte w zakamarkach. Skończ tę cholerną robotę, mówiłem do siebie. Chciałem dać sygnał ale nic nie widziałem, nic się nie ruszało. Wyobraziłem sobie niemieckiego żołnierza, który ukrywając się na 6 piętrze śmiał się z ofiar. Do diabła z rozkazami – po prostu to zróbmy. Odwróciłem się do radiotelegrafisty i chciałem dać mu sygnał, jednak nie mogłem. Coś mnie powstrzymywało. Wieża, sąsiednia katedra i baptysterium były zbyt piękne. Nagle nad naszymi głowami wybuchły niemieckie pociski. Było już za późno, aby cokolwiek zrobić, z wyjątkiem ucieczki. Wieża ocalała.”

#9. Rekord Guinessa

Nie, nie w Pizie, ale we Fryzji Wschodniej (a dokładniej w miejscowości Suurhusen) znajduje się budynek mogący pochwalić się największym odchyleniem (w dalszej części piszemy o Capital Gate – tamten wieżowiec został jednak specjalnie zaprojektowany w ten sposób, by odchylać się od pionu). Konstrukcja z Suurhusen (Kościół wraz z wieżą) powstała w XV wieku, jednak dopiero w XIX wieku okazało się, że budowla przechyla się. W wyniku pomiarów stwierdzono, że odchylenie od pionu kościelnej wieży wynosi nieco ponad 5 stopni – jest o jeden stopień większe niż odchylenie sławnej Krzywej wieży w Pizie.

#10. Inne Krzywe Wieże na świecie

Krzywe wieże znajdują się także we wspomnianym Suurhusen w Niemczech, w Irlandii (w hrabstwie Galway), Chinach, Holandii, Kanadzie, a także w wielu innych krajach.

W Polsce również mamy krzywe wieże, np. w Toruniu, Budziszynie, Ząbkowicach Śląskich i w Pyrzycach (Sowia Baszta). Toruńska Wieża odchylona jest od pionu o prawie 150 cm. Jeszcze większe odchylenie ma wieża znajdująca się w Ząbkowicach Śląskich (ponad 2 metry).

#11. Capital Gate – najbardziej pochyły budynek na świecie

Powróćmy na chwilę do wspomnianego już Capital Gate – ten budynek nazywany „Krzywą Wieżą w Abu Zabi” jest najbardziej pochyłym budynkiem na świecie. W porównaniu do krzywych wież wymienionych powyżej Capital Gate celowo skonstruowano w taki sposób, że pochyla się o 18 stopni kątowych na zachód. Wieżowiec ukończony w 2011 roku, mierzy 160 m wysokości, ma 35 piętr i jest jednocześnie jednym z najwyższych budynków w mieście.

#12. Dlaczego Krzywa Wieża nie runęła w czasie trzęsień ziemi?

W XVI i XVIII wieku Pizę nawiedziły wyjątkowo silne trzęsienia ziemi, a mimo to 58-metrowa budowla nie ucierpiała. Grupa ekspertów z uniwersytetu Roma Tre podaje, że dzwonnica z Pola Cudów w Pizie przetrwała co najmniej cztery silne trzęsienia ziemi właśnie dzięki temu, że jest krzywa. Ponadto gliniasta gleba, która znajduje się pod budowlą działa jak „izolator sejsmiczny”. Gdyby teren był kamienisty, wieża z dużą dozą prawdopodobieństwa runęłaby.

#13. Krzywa Wieża od środka

Patrząc na tą wspaniałą budowlę wydaje się, że w środku znajdują się równie piękne wnętrza. Musze Was zmartwić – poza schodami Krzywa Wieża w Pizie jest w środku pusta…

#14. Krzywa Wieża w Pizie – zwiedzanie

Kilka milionów turystów rocznie przybywa do Pizy, by zobaczyć Krzywą Wieżę i zrobić sobie z nią kultową fotkę. Wstęp do każdego z zabytków znajdujących się w okolicy Piazza dei Miracoli (Plac Cudów) jest płatny.

• Baptysterium, Cmentarz Camposanto oraz Muzeum Sinopie – pojedyncze bilety kosztują €5. Można jednak zakupić bilet łączony za €7 (do 2 atrakcji) lub za €8 (do trzech atrakcji). Dzieci poniżej 11 roku życia wchodzą bezpłatnie
• Wejście do katedry jest darmowe – jednak bez kupienia biletów do wspomnianego Baptysterium, na cmentarz Camposanto lub do Muzeum Sinopie trzeba udać się do kasy, by odebrać darmowy bilet na konkretną godzinę. Jeśli kupiliśmy bilet, wówczas można wejść do katedry w dowolnym momencie.
• Krzywa Wieża – bilet kupujemy na konkretną godzinę (ze względu na ograniczoną liczbę osób, które jednocześnie mogą wejść na szczyt wieży). Jego koszt to €18.

Bilety możemy zakupić w kasach lub online na oficjalnej stronie organizacji Opera della Primaziale Pisana (od 1 do 20 dni przed planowaną wizytą).

Pisaliśmy również o :

• 15 ciekawostek o rzymskim Koloseum
• 19 ciekawostek o londyńskim Big Benie
• 20 ciekawostek o wieży Eiffla
• Petra – niesamowite skalne miasto w Jordanii
• 13 najpiękniejszych kolorowych jezior na świecie

źródła: (1), (2), (3), (4), (5), (6)