Jednym z najpopularniejszych przesądów w naszym społeczeństwie jest piątek trzynastego. Jeśli 13. w jakimkolwiek miesiącu wypada w piątek, dzień ten uważany jest za wyjątkowo pechowy. Wiele osób unika w ten dzień wykonywania ważnych czynności, gdyż według tego przesądu mogą zakończyć się niepowodzeniem, czy wręcz fatalnie. Choć ten zabobon jest obecny od wielu lat, mało kto wie skąd się wziął.
fot. depositphotos
Strach przed piątkiem 13. – paraskewidekatriafobia
U wielu osób piątek trzynastego budzi niepokój. Sporo osób w tym dniu rezygnuje z podpisywania umów, ze spotkań biznesowych, załatwiania istotnych spraw urzędowych, czy podejmowania ważnych decyzji życiowych. W wielu przypadkach „tak na wszelki wypadek”. Ludzie wierzący w pechowość tej daty, są zwykle w piątki trzynastego szczególnie ostrożni. Towarzyszy im przekonanie, że mogą zdarzyć się różnego rodzaju nieszczęścia, niefortunne sytuacje, a nawet wypadki czy tragedie. Szczególnie tego dnia, według przesądów, należy unikać innych pechowych sytuacji, np. przechodzenia pod drabiną albo pod słupem. Gdy nie można ich ominąć, trzeba przejść pod nimi ze skrzyżowanymi palcami. W piątek trzynastego należy także uważać, gdy kot przebiegnie drogę, czy stłucze się lustro, nie powinno się oglądać za siebie. Przytoczone sytuacje mogą dla przesądnych osób stanowić prawdziwe „combo” nieszczęść.
Obawa (często mimowolna) przed tą datą ma nawet swoją naukową nazwę – paraskewidekatriafobia. Nazwa ta pochodzi z języka greckiego – paraskevi oznacza piątek, dekatreis to trzynasty, a fobia to strach. Jednak nie wszyscy podchodzą do tego przesądu na poważnie, a niektórzy – wręcz na przekór – do tej pechowej daty podchodzą optymistycznie.
Skąd się właściwie wziął przesąd o piątku trzynastego?
Najbardziej wiarygodne pochodzenie tego zabobonu związane jest z pewną historią, która miała miejsce we Francji. Otóż 13 października 1307 roku, kiedy to wypadał akurat piątek aresztowano templariuszy. Zostali oni kłamliwie oskarżeni przez króla Francji Filipa IV m.in. o takie czyny jak: herezja, sodomia czy bałwochwalstwo. Jednak rzeczywistość była taka, że król był on u nich ogromnie zadłużony i w ten sposób chciał się pozbyć wierzycieli. Jacques de Molay – ostatni mistrz zakonu spłonął na stosie. Lecz tuż przed spłonięciem przeklął króla Filipa IV i papieża Klemensa V. Jak się okazało, rok później obydwaj nie żyli.
Jacques de Molay przesłuchanie // wikipedia, domena publiczna
Inne źródła podają, że początki kojarzenia piątku 13-go z pechem sięgają już czasów czasów babilońskich i Kodeksu Hammurabiego. Starożytni wierzyli bowiem, że na tablicach brakuje trzynastego paragrafu – w rzeczywistości był jednak tylko błąd jednego z tłumaczy, który po prostu pominął linijkę tekstu.
Trzynastki bali się również Wikingowie – według nich podczas mitologicznej uczty bogów, trzynastym biesiadnikiem miał być Loki, który doprowadził do śmierci patrona radości – Baldura. W średniowieczu zaś wierzono, że 13-go każdego miesiąca czarownice spotykają się na sabat.
Trzynastym gościem Ostatniej Wieczerzy miał być Judasz, a dzień śmierci Jezusa Chrystusa to właśnie piątek 13-go. Co warto w tym miejscu zaznaczyć, to fakt, że katolicy wierzący i praktykujący, czyli żyjący w zgodzie z nauką Kościoła Katolickiego, nie powinni wierzyć w przesądy i zabobony. Mało tego 13 jest uznawana za liczbę Maryjną, gdyż 13. był dniem objawień Maryjnych w Fatimie. Pierwsze objawienie miało miejsce 13 maja 1917 roku, drugie objawienie – 13 czerwca 1917 roku, 13 lipca 1917 roku – trzecie objawienie, objawienie piąte miało miejsce 13 września 1917 roku, a szóste objawienie – 13 października 1917 roku.
Przekonanie o pechowości piątku trzynastego i przesądy z tym związane nasiliły się jednak dopiero na początku XX wieku. Z pewnością przyczyniła się do tego powieść „Friday, the Thirteen” napisana przez Thomasa Williama Lawsona. W latach 80. zapoczątkowana została zaś seria horrorów „Friday the 13th”, która stała się jedną z najdłuższych serii filmów w historii kina.
Piątek trzynastego – gdzie jest uznawany za pechową datę?
Piątek 13. za dzień pechowy uznawany jest m.in. w takich krajach jak: Polska, Słowacja, Czechy, Bułgaria, Niemcy, Islandia, Dania, Finlandia, Estonia oraz Filipiny. Ciekawostką jest, że w takich krajach jak: Hiszpania, Rumunia i Grecja trzynasty owszem jest pechowy, lecz nie piątek, a… wtorek. Z kolej we Włoszech pechowy jest piątek, jednak nie 13., a… 17.
Co ciekawe, data piątek trzynastego w ciągu jednego roku przypada przynajmniej 1 raz, a maksymalnie 3 razy. Warto też wspomnieć, że wydarzenie to wpłynęło nie tylko na pechowość piątku 13., ale także liczby 13 jako pechowej. W związku z tym w samolotach nie ma foteli oznaczonych liczbą 13 – następne po 12, są te oznaczone 14, a także w wielu wieżowcach nie ma 13. piętra – po 12, jest od razu 14.
Zobacz też
• Dlaczego czarny kot przynosi pecha?
• 13 dziwnych przesądów z okazji piątku 13-go
• 13 największych pechowców w historii
• 10 najbardziej spektakularnych kradzieży w historii
• Najdziwniejsze muzea w Polsce
Skomentuj
Musisz się zalogować, aby móc dodać komentarz.