Derinkuyu – podziemne miasto w Turcji

Podziemne konstrukcje zachwycają, przypominają jak nieograniczona jest ludzka wyobraźnia. Wiele niepospolitych miejsc, kryje się pod powierzchnią ziemi. Ludzie od wieków drążyli podziemne miasta aby chronić się przed wrogiem, niekorzystnymi warunkami atmosferycznymi lub wydobywać zasoby. Derinkuyu to niesamowite podziemne miasto w Turcji, które oczarowuje turystów z całego świata.

Derinkuyu – historia podziemnego miasta

Derinkuyu to podziemne miasto, które znajduje się w Anatolii, w środkowej Turcji w historycznej krainie Kapadocja. Jest to najbardziej imponujący podziemny obiekt w całym regionie, w którym jest ich ponad 200. Wszystko to za sprawą specyficznej budowy geologicznej – znajdują się tu miękkie skały tufowe pochodzenia wulkanicznego, które poza stworzeniem niesamowitych formacji skalnych są niezwykle łatwe w obróbce.

Przypuszcza się, że podziemne miasto Derinkuyu (w dosłownym tłumaczeniu oznacza Głęboka Studnia) powstało w VIII wieku p.n.e., choć pierwsze źródła pisane pochodzą z IV wieku p.n.e. Konstruktorami tego imponującego, ukrytego miasta byli Frygijczycy (starożytny lud pochodzący z Bałkanów, blisko spokrewniony z Grekami). Po nich ten kompleks mieszkalny zaczęli rozbudowywać kolejni mieszkańcy tych ziem. W czasach starożytności Derinkuyu znane było pod nazwą Malakopea.

Przez wiele stuleci podziemne miasto służyło jako schronienie dla lokalnej ludności w czasach wojen i najazdów – na początku dla pierwszych chrześcijan w czasach prześladowań, potem w trakcie wojen arabsko-bizantyjskich i najazdów mongolskich. W X i XI wieku Kapadocja leży na najkrótszej drodze jedwabnego szlaku, dynamicznie się rozwija, powstają kolejne struktury podziemnego miasta, które oprócz schronienia przed wrogiem służy jako magazyn i ukojenie przed wysokimi temperaturami. Okoliczna ludność korzystała z funkcji z podziemnego miasta do początku XX wieku – w 1923 r. chrześcijańscy mieszkańcy regionu zostali wypędzeni z Turcji i przeniesieni do Grecji w ramach wymiany ludności między Grecją a Turcją, a podziemne miasto zostało opuszczone.

Derinkuyu – ponowne odkrycie podziemnego miasta

Derinkuyu zostało odkryte przypadkiem w 1963 roku przez mężczyznę, który przy okazji remontu w swoim domu postanowił zburzyć ścianę (inne źródła podają, że ściana się zawaliła), która odsłoniła tajemnicze korytarze podziemnego miasta. Jeden z lokalnych przewodników opowiadał z kolei, że za ponownym odkryciem miasta stały… kurczaki. Według jego opowieści jeden z mieszkańców robił remont, podczas którego zauważył, że giną mu kurczaki. Znikały w małej szczelinie i nigdy więcej ich nie widziano. Po rozkopaniu szczeliny w ścianie odkrył ciemne przejście, prowadzące do Derinkuyu – było to pierwsze z ponad 600 wejść do podziemnego miasta odkrytych w okolicznych domach.

Wykopaliska rozpoczęto natychmiast, odsłaniając splątaną sieć podziemnych tuneli, mieszkań, magazynów, stajni dla bydła, szkół, winiarni, a nawet kaplicy. Podziemne miasto zostało wkrótce oblężone przez tysiące turystów, a 1985 roku cały region trafił na listę światowego dziedzictwa UNESCO.

Derinkuyu – struktura podziemnego miasta

Derinkuyu funkcjonowało jak prawdziwe miasto, jego struktura była przemyślana i zbudowana z prawdziwym rozmachem. W sieci podziemnych korytarzy znajdowały się strefy publiczne i prywatne. Mieściły się tu szyby wentylacyjne, które zapewniały dostęp do świeżego powietrza i działają do dziś, zapewniając stałą temperaturę. Są również szyby, które zaopatrywały w wodę pitną, gdyż pod Derinkuyu płynie podziemna rzeka. Było tu 8 poziomów wydrążonych na ponad 85 metrów pod ziemią, chociaż według naukowców mogło być ich nawet 18! Każde piętro miało osobne zabezpieczenie, zamykane od wewnątrz wielkim głazem, którego nie dało się odsunąć z zewnątrz.

Wszystkie poziomy zostały starannie zaprojektowane. Bydło trzymano w stajniach położonych najbliżej powierzchni, aby zredukować zapach i toksyczne gazy wytwarzane przez zwierzęta, a także zapewnić ciepłą warstwę izolacji na zimne miesiące. Wewnętrzne warstwy miasta zawierały mieszkania, piwnice, szkoły i miejsca spotkań. Tradycyjna bizantyjska szkoła misyjna, którą można rozpoznać po unikalnych sklepieniach kolebkowych, znajduje się na drugim piętrze wraz z sąsiednimi pokojami do nauki. Według Andrei De Giorgi, profesora studiów klasycznych na Uniwersytecie Stanowym Florydy istniały również dowody na produkcję wina – w piwnicach odkryto kadzie do tłoczenia i amfory. Wskazuje to, że mieszkańcy Derinkuyu byli gotowi spędzić długie miesiące pod powierzchnią.



W strukturach podziemnego miasta znajdowały się również sklepy, stragany, magazyny żywności, toalety, zbrojownia. Nie zabrakło tu miejsc na tłocznie oliwy i wina, stajni dla zwierząt, a także sfery do modlitwy i nauki, a nawet grobowców. Mieszkańcy oświetlali ważne punkty lampkami oliwnymi. Przypuszcza się, że Derinkuyu mogło pomieścić nawet 20 tysięcy ludzi! Udostępnione do zwiedzania na początku lat 70. i można zwiedzać około pół kompleksu. Ponadto Derinkuyu jest połączone siecią tuneli z innymi podziemnymi miastami Kapadocji.

Co wspólnego mają Derinkuyu i Wieliczka?

Kopalnia soli w Wieliczce też ma bardzo rozbudowaną sieć podziemnych korytarzy. Pierwszy szyb górniczy powstał w średniowieczu około XII wieku, choć źródła solankowe znane są tutejszej ludności od czasów prehistorycznych. Podziemny kompleks górniczy przez wiele lat przechodził metamorfozy i rozbudowę. Współcześnie kopalnia przemieniła się w muzeum, gdzie znajdują się osobliwe dzieła sztuki takie jak solne pomniki, żyrandole, rzeźby, płaskorzeźby i kaplica św. Kingi, gdzie odbywają się okolicznościowe bankiety i konferencje. Zarówno kopalnia soli w Wieliczce i Derikuyu przyciągają turystów z całego świata swoim unikalnym kulturowo – historycznym dziedzictwem.

Zobacz też:

• Grenlandia ciekawostki
• Madagaskar ciekawostki
• Wiedeń ciekawostki
• Kai Tak – najniebezpieczniejsze lotnisko świata
• Zanzibar ciekawostki