Ciekawostki o żyrafach

Co jedzą żyrafy? Jak śpią żyrafy? Jak radzą sobie z piciem wody, skoro mają tak długą szyję? Gdzie można spotkać białą żyrafę? Na te i inne pytania odpowiadam poniżej. Zapraszam na ciekawostki o żyrafach.

#1. Żyrafa – kilka słów wstępu

Żyrafa jest najwyższym zwierzęciem lądowym, który wyróżnia się długą szyją osiągającą nawet 6 metrów wysokości. Zwierzęta te ważą średnio 1200 kilogramów i mierzą 5,5 metra w przypadku samca i 830 kilogramów w przypadku samicy. Nowo narodzony osobnik ma aż 2 metry wysokości i waży około 55 kilogramów – co ciekawe ten „maluch” kilka godzin po narodzinach potrafi już biegać.

Jeśli jesteśmy już w temacie liczb to na uwagę zasługują również jelita i kopyta żyrafy – te pierwsze mają nawet do 70 m długości, a kopyta średnicę 30,5 cm. Jak długo żyją żyrafy? Dorosłe osobniki żyją do 28 lat, jednak ciągu pierwszego roku życia na śmierć narażonych jest aż 50 % młodych.

#2. Gdzie się udać aby spotkać żyrafę w jej naturalnym środowisku?

Dom dla wielu gatunków żyraf stanowi kontynent afrykański. Od północnego Czadu po południową część RPA i od zachodniego Nigru do wschodniej Somalii – to miejsce ich naturalnego bytowania. Zwierzęta te zamieszkują głównie tereny trawiaste, sawannę i otwarte tereny lesiste. Żyją zazwyczaj w stadach liczących od 40 do 70 osobników, które gromadzą się by razem przemieszczać się w tym samym kierunku. Na całym świecie żyje około 150 tysięcy żyraf z czego w samej Kenii jest aż 45 tysięcy osobników.

#3. Czy żyrafa zawsze nazywana była żyrafą?

Skąd w języku polskim słowo „żyrafa”? Otóż pochodzi ono od włoskiego słowa „giraffa”, angielskiego „giraffe” i francuskiego „girafe”, a te z kolei wywodzą się prawdopodobnie od arabskiego słowa „zarafa”. Słowo „zarafa” w dosłownym tłumaczeniu oznaczałoby „szybki chodziarz”. Dawniej żyrafa uznawana była za krzyżówkę powstałą z połączenia wielbłąda z lampartem i nazywana była wielbłądolampartem, co z łaciny brzmiało „cameloparadalis”. Nam osobiście bardziej przypadła do gustu obecna nazwa tego sympatycznego zwierzęcia 🙂

#4. Długa szyja – znak rozpoznawczy żyrafy

Długa szyja to coś co wyróżnia żyrafę na tle innych zwierząt i nawet małe dziecko, które dopiero co poznaje świat bez problemu wskaże żyrafę i rozpozna ją właśnie po jej długiej szyi. Dzięki temu, że jest ona taka długa żyrafa jako jedyna z całej sawanny ma dostęp do pożywienia, które znajduje się wysoko na drzewach. Oprócz długiej szyi ma ona również długi język, który może mieć nawet 50 centymetrów długości.

Czy zawsze żyrafy były tak wysokie i posiadały długie szyje? Otóż nie, ich szyje i nogi zmieniły się na przestrzeni lat i uległy procesowi ewolucji. Stało się tak ponieważ od pokoleń najwięcej potomstwa miały osobniki dobrze odżywione, czyli takie, które były wysokie i mogły sięgać po pożywienie znajdujące się na drzewach, w tym liście, a nawet ptasie gniazda wypełnione jajami i pisklętami. Co ciekawe długa szyja żyrafy (często sięgająca nawet 2 metrów) posiada tylko 7 kręgów, ale za to każdy z nich ma 28 centymetrów długości. Kręgi te chronione są przez mięśnie, a swoje silne szyje samce wykorzystują do zjawiska zwanego neckingiem.

#5. Necking czyli „zapasy” żyraf

Czym jest wspomniany wcześniej necking? Jest to „pojedynek na szyje” pomiędzy samcami żyraf. Wygrywa go ten, który ma silniejszą szyje. Po co odbywa się taka walka? Chodzi oczywiście o pokazanie siły i wygranie tym sposobem względów u samicy. Wygrany zyskuje nie tylko samicę ale również jej potomstwo mimo tego, że nie jest ich biologicznym ojcem. Stawka w walce jest więc naprawdę wysoka. Samce okładają się nawzajem głowami z taką siłą, jakby było to uderzanie młotem.

W walce pomagają żyrafom rogi zwane inaczej ossikonami (jest ich od 2 do 5 w zależności od podgatunku żyrafy), które umiejscowione są na głowie. Zbudowane są one z tkanki chrzęstnej i pokryte skórą. Po walce słabszy osobnik pada nieprzytomny na ziemię, gdyż przez pewien czas jest ogłuszony. Wygrany może wówczas odebrać swoją nagrodę w postaci samicy i jej dzieci, a także od tego momentu staje się jasne dla pozostałych osobników w stadzie, że oto ten samiec rządzi, jest najsilniejszy i należy okazywać mu należyty szacunek.

#6. Długa szyja, a trudności z piciem

Fakt, że żyrafa ma najdłuższą szyję na świecie, a zarazem jest najwyższym zwierzęciem lądowym ma jeden zasadniczy minus – ciężko jest im dosięgnąć do ziemi aby się napić. Aby było to możliwe żyrafy muszą rozłożyć przednie nogi lub klęczeć. Natura jednak tak przystosowała te zwierzęta, że nie muszą one często pić – robią to raz na kilka dni a, w pozostałych dniach nawodnienie zapewnia im spożywanie pokarmów roślinnych. Co ciekawe żyrafa może przeżyć bez wody dłużej niż jej kolega wielbłąd.

#7. Czas na posiłek, czyli jedzą żyrafy?

Żyrafy zamieszkują głownie sawanny i tereny trawiaste, więc w ich jadłospisie znajdują się przede wszystkim rośliny. Zwierzęta te mają swoje ulubione gatunki drzew – akacje, balsamowce i migdałeczniki, które zapewniają im odpowiednią ilość białka i wapnia. Żyrafy nie pogardzą również krzewami, trawą, czy też owocami, a w ciąga dnia zjadają do 34 kilogramów liści. Jeśli żyrafa jest zestresowana można przyłapać ją na żuciu kory drzewnej.

Sporadycznie zdarza się, że mimo tego iż jest roślinożerna to zlizuje zeschnięte mięso z kości padliny. Podczas trwania pory deszczowej żyrafy więcej wędrują i dzielą się przy tym na grupy, natomiast w porze suchej kiedy o jedzenie trudniej gromadzą się zwykle wokół obszarów bogatych w roślinność. Żyrafy należą do rodzaju przeżuwaczy więc najpierw przeżuwają pokarm i dopiero później połykają go. Po wstępnym nadtrawieniu pokarm wraca z powrotem do jamy ustnej, gdzie ponownie jest przeżuwany. Pokarm spożywają zazwyczaj podczas pierwszych i ostatnich godzin dnia, a przez resztę dnia przeżuwają go.

Ekstra ciekawostka: Jeśli żyrafa spożywa liście akacji to wraz z nimi spożywa DMT, czyli psychoaktywny alkaloid, który znajduje się w tkankach tej rośliny. W Sudanie istnieje nawet plemię, które to z wątroby i szpiku kostnego żyrafy wytwarza halucynogenny napój po spożyciu, którego członkowie plemienia zapadają w trans i mogą porozmawiać z duchem żyrafy.

#8. Serce jak dzwon

Po przeprowadzeniu szczegółowych badań dotyczących układu krwionośnego żyrafy stwierdzono, że ma ona najwyższe ciśnienie ze wszystkich ssaków: 280/180 w czasie spoczynku. Jest to możliwe dzięki temu, że posiadają one bardzo duże i silne serce osiągające nawet 60cm wysokości i 11 kg wagi. W ciągu minuty serce żyrafy bije 170 razy i jest w stanie pompować 4 litry krwi. Zwierzęta te mają również niezwykle elastyczne ściany naczyń krwionośnych, które rozszerzają się aby krew mogła szybko dopłynąć do głowy i zwężają się, by powoli spłynęła w dół.

#9. Pora na drzemkę

Mogłoby się wydawać, że takie duże zwierzę jakim jest żyrafa potrzebuje dużo snu. Nic bardziej mylnego. Zwierzęta te śpią w ciągu doby około 4,5 godziny, a w dodatku rozkładają ten czas na kilka krótszych drzemek. Zdarzają się osobniki, które śpią jedynie 30 minut w ciągu całego dnia. Dorosłe osobniki śpią zazwyczaj na stojąco, a jaką pozę przyjmują ich młodsi „koledzy”? Młode żyrafy przyjmują pozycję przypominającą siad, zwijają w kłębek swoją długą szyję i oddają się, krótkiej chwili relaksu, która wystarcza im aby się zregenerować. Dlaczego zatem żyrafy śpią tak krótko? Na stojąco jest trochę niewygodnie, a jak już się położą to są narażone na atak drapieżnika, który w tym momencie ma nad żyrafą przewagę. Zanim żyrafa podniosłaby do pozycji wyjściowej swoje duże i ciężkie ciało, drapieżnik już dawno mógłby ją upolować.

#10. Kto czyha na żyrafę?

Młode osobniki stają się ofiarami hien, lwów i likaonów, a dorosłe osobniki narażone są jedynie na atak ze strony lwa. W jaki sposób dużo mniejszym lwom udaje się ten atak? Obserwują one żyrafę i wybierają odpowiedni dla siebie moment. Atakują zazwyczaj podczas nachylania się żyrafy do wodopoju – lwy łapią wówczas niezdarnie ustawioną żyrafę za pysk i przewracają na ziemię. Inaczej jest gdy żyrafa z daleka dostrzeże niebezpieczeństwo, może wówczas szybko uciec. Porusza się ona tak zwanych inochodem, czyli na raz podnosi albo lewe albo prawe nogi osiągając przy tym prędkość 48 km/h.

#11. Czy żyrafa umie pływać?

Jeśli żyrafy umiałyby pływać mogłyby wskoczyć przed czyhającym na nie drapieżnikiem do wody, ale czy widział ktoś kiedyś pływającą żyrafę? To bardzo rzadki widok. Istniała nawet do tej pory teoria na temat tego, że żyrafy niestety ale pływać nie potrafią. Jak jest naprawdę? Doktor Donald Henderson w 2010 roku przeprowadził doświadczenie podczas, którego umieścił w wodzie model cyfrowej żyrafy. Cyfrowe odwzorowanie żyrafy utrzymywało się na wodzie, w zbiorniku, który miał minimum 2,8 m. głębokości. Wnioski jakie wykazał naukowiec po zakończeniu badania były takie, że żyrafa owszem pływać może, ale jeśli doszłoby do tego byłby to proces bardzo niezdarny ze względu na specyficzny chód żyrafy (unoszenie dwóch łap na raz), co miałby swoje przełożenie na jakość pływania.

#12. Cętki u żyrafy

Ciało żyrafy pokrywa sierść, która składa się z ciemnych cętek barwy pomarańczowej, brązowej, kasztanowej lub prawie czarnej. Cętki te przedzielone są włosami koloru białego lub kremowego. Takie wybarwienie sierści ma pełnić rolę kamuflażu w świecie zwierząt. Skóra, która znajduje się pod ciemnymi plamami może służyć do procesu termoregulacji ponieważ ma wielkie gruczoły potowe i rozgałęziony system naczyń krwionośnych.

Każdy osobnik posiada jedyny w swoich rodzaju układ wybarwionych cętek (tak jak człowiek posiada linie papilarne jedynie w swoim rodzaju), a w przypadku samców wraz z wiekiem ich kolor przybiera coraz ciemniejsza barwę. Skóra żyrafy jest szara i bardzo gruba dzięki czemu zwierzę może biec przez busz bez zranienia. Całość owłosienia posiada charakterystyczny zapach, który ma pełnić rolę przeciwpasożytniczą – znajduje się w nim ponad 11 głównych związków aromatycznych, przy czym samce pachną intensywniej niż samice.

Szyję żyrafy porastają brązowe, krótkie włosy, które sterczą niezależnie od pogody. Ogon tych zwierząt zakończony jest natomiast ciemnym pędzlem włosia, którego żyrafa używa do obrony przed owadami. Również język żyrafy ma swój specyficzny kolor – jest on czarny i ma za zadanie ochronę przed oparzeniem słonecznym.

W 2015 roku w Tanzanii odkryto białą żyrafę. Choć na pierwszy rzut oka wydaje się, że jest ona albinosem, to wcale tak nie jest. Jej biel wynika z dysfunkcji organizmu nazywanej „leucyzmem”. Podczas gdy albinosy mają zablokowaną możliwość produkcji melaniny, to osobniki z leucyzmem mają niedobór wszystkich rodzajów barwnika w skórze. Schorzenie to dotyka praktycznie wszystkie zwierzęta, choć jest wyjątkowo rzadkie. Białej żyrafie nadano imię „Omo” – tak nazywa się popularny w tej części świata środek czyszczący.

#13. Ciąża i poród u żyraf

Samce, aby sprawdzić czy żyrafa jest płodna próbują jej mocz. Ciąża u tych zwierząt trwa 15 miesięcy, a podczas porodu samica stoi. Na zewnątrz najpierw wydostaje się głowa i przednie kończyny, po czym noworodek spada na ziemię (zazwyczaj ze sporej wysokości). Samica-matka pielęgnuje nowo narodzoną żyrafę i pomaga jej stanąć na nogi. W kilka godzin po porodzie mała żyrafa potrafi już biegać i nie widać różnicy pomiędzy maluchem, a rocznym okazem.

#14. Akacja, mrówki i sprytne żyrafy

Akacje i mrówki łączy coś w rodzaju symbiozy – każda z wymienionych stron czerpie od siebie jakieś korzyści. Mrówki dostają od drzewa schronienie i nektar, akacja otrzymuje ochronę przed zwierzętami i chwastami. Dawniej uważano, że żyrafa jest odporna na jad mrówek, jednak okazało się, że potrafi ona pozrzucać mrówki używając swojego długiego języka. Co ciekawe mrówki odstraszają od akacji wszystkie inne zwierzęta, jednak żyrafie nie straszna jest żadna, nawet jadowita przedstawicielka tego gatunku.

#15. Mruczenie

Według wielu naukowców żyrafy to zwierzęta nieme, które nie potrafią wydobyć z siebie żadnych mocnych dźwięków. Dlaczego? Twierdzili, że mają one za długą szyję i nie potrafią wytworzyć wystarczająco mocnego przepływu powietrza lub też, że używają one dźwięków niesłyszalnych dla człowieka.

Pewna grupa badaczy przeprowadziła jednak eksperyment. Podczas przesłuchania 1000 godzin nagrań żyraf, które zarejestrowane zostały europejskich ogrodach zoologicznych zwrócono uwagę na specyficzne „mruczenie” żyraf. Co więcej zanotowano je w w trzech niezależnych miejscach i zawsze występowało w nocy. „Byłam zafascynowana, ponieważ sygnały były bardzo interesujące i miały złożoną akustyczną strukturę”– powiedziała dr Angela Stöger z Uniwersytetu Wiedeńskiego w Austrii. Badany pomruk miał częstotliwość 92 Hz i zaliczał się do dźwięków słyszalnych dla człowieka. Na podstawie tego eksperymentu stwierdzono również, że mruczenie to nie jest jednolite i przybiera różne formy w zależności od czasu jego trwania, jak również składa się na niego bogata kombinacja różnorodnych dźwięków. Badanie to dało początek temu, by żyrafy nie były uważane za „niemowy”.

#16. Żyrafa – gatunek zagrożony

Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody zaktualizowała swoją Czerwoną Księgę gatunków zagrożonych i od 2018 roku zawiera ona dokładną ocenę liczebności siedmiu z dziewięciu gatunków żyraf. Najbardziej zagrożony jest podgatunek nazywany Giraffa camelopardalis antiquorum (zwany Kordofan) i żyrafa nubijska. Żyrafa siatkowana, która do tej pory była bezpieczna również znalazła się na liście zagrożonych wyginięciem.

Julian Fennessy z Giraffe Conservation Foundation powiedział: „populacje żyraf na południu Afryki radzą sobie dobrze, ale najwyższe zwierzę świata jest zagrożone w swoich źródłowych regionach: wschodniej, zachodniej i centralnej Afryce. Może to wydawać się szokujące, że trzy spośród dziewięciu gatunków mają tak krytyczny status, ale my biliśmy na alarm od kilku lat”.

Fennessy ostrzega, że jeśli nie zostaną poczynione środki mające na celu poprawienie warunków bytowania tych zwierząt to w niedalekiej przyszłości będzie można oglądać te zwierzęta jedynie z za krat w ogrodach zoologicznych. Jest również pozytywny aspekt aktualizacji listy zagrożonej wyginięciem. Dwa inne gatunki żyraf zmieniły swój status z zagrożonego na narażony, co tylko utwierdza w słuszności prowadzenia takich ewidencji.

Największym zagrożeniem dla żyraf jest działalność kłusowników, a także niszczenie ich naturalnych siedlisk przez człowieka. W Mozambiku na przykład wprowadzono przepis, który nakazywał umieszczanie linii energetycznych na wysokości nie niższej niż 12 metrów, co znacznie wpłynęło na wzrost bezpieczeństwa wśród populacji żyrafy.

Zobacz też:

• Ciekawostki o kotach
• Ciekawostki o psach
• Ciekawostki o motylach
• Ciekawostki o zwierzętach
• Śniadanie z żyrafami w Giraffe Manor hotel


źródła: (1),(2),(3),(4),(5),(6),(7),(8)