7 mało znanych cudów starożytnego świata

Najstarsza wersja listy siedmiu cudów (starożytnego) świata została stworzona w II wieku p.n.e. przez Antypatra z Sydonu. Listę, którą znamy dzisiaj skompletowano w średniowieczu, kiedy wiele budowli już nie istniało. Miejsca, które znalazły się na tej liście pochodzą z antycznych greckich opowieści. Wszyscy słyszeliśmy o Piramidzie Cheopsa, czy wiszących ogrodach Semiramidy. Większość z nas również słyszała o takich budowlach jak posąg Zeusa w Olimpii, czy o olbrzymim posągu Herosa zwanym Kolosem Rodyjskim.

Dziś jednak chcemy Wam przybliżyć inne, równie imponujące budowle starożytnego świata, które są mniej znane od tych, wymienionych na oryginalnej liście najbardziej znanych budowli w starożytności.

#1. Starożytne miasto Sigirija

Pierwszym mało znanym starożytnym cudem świata są ruiny dawnej królewskiej posiadłości zlokalizowane na Sri Lance. 180-metrowa skała to pozostałość po wygasłym już i zapadniętym wulkanie, która w odległych czasach była twierdzą króla Kasyapy I. Monarcha w obawie przed swoim bratem (Kasyapa I zabił własnego ojca, aby zasiąść na tronie) przeniósł swoją posiadłość do dżungli i tam na szczycie trudno dostępnej „Lwiej Skały” wybudował budowlę, która mogła przetrwać nawet kilkumiesięczne oblężenie.

Na górę można było dostać się jedynie za pomocą schodów, których „strzegł” potężny kamienny posąg lwa – niestety do dzisiaj zachowały się jedynie jego łapy. Niegdyś w królewskiej twierdzy znajdowały się baseny, piękne ogrody i liczne freski z wizerunkami kobiet. Panowanie króla zostało przerwane w 495 roku n.e. – Kasyapa I popełnij wówczas samobójstwo po przegranej bitwie z bratem. Od tego momentu Sigirija zamieniona została w buddyjski klasztor. Do dnia dzisiejszego zachowały się jedynie fundamenty pałacu i umocnień oraz malowidła na ścianach skalnych. Miejsce to znajduje się na liście światowego dziedzictwa przyrodniczego i kulturowego.

#2. Göbekli Tepe

Göbekli Tepe to drugi z siedmiu mało znanych cudów starożytnego świata, które przedstawiamy w tym wpisie. Göbekli Tepe znajduje się w południowo-wschodniej Turcji, w pobliżu miasta Şanlıurfa. Jego nazwa z języka tureckiego oznacza: „wybrzuszone wzgórza”.

To stanowisko archeologiczne składa się z szeregu pomieszczeń w kształcie prostokąta, kamiennych kręgów i wielu wapiennych filarów na kształt litery T, które w większości pokryte są abstrakcyjnymi rzeźbami oraz obrazami skorpionów, węży i lwów. Szacuje się, że cały kompleks powstał ponad 6500 lat przed powstaniem Wielkiej Piramidy w Gizie, czyli na przełomie IX i X wieku p.n.e. Miejsce to wznosi się na wysokości 785 m.n.p.m. i jest najwyższym punktem zlokalizowanym w paśmie gór Germus.


Do dziś Göbekli Tepe stanowi nie lada zagadkę dla archeologów, gdyż do 2009 roku przebadano tylko około 5% terenu, a według niektórych źródeł dokończenie prac może zająć nawet 50 lat! Przyjmuje się, że budowla ta mogła funkcjonować dawniej jako świątynia lub miejsce służące uroczystym spotkaniom. Oznacza to, że Göbekli Tepe to najstarsze znane, stworzone prze człowieka miejsce kultu.

Według włoskiego archeoastronoma i astrofizyka Giulio Magliego miejsce to miało być świątynią, w której oddawano kult Syriuszowi. Magli swoje doniesienia poparł obecnością kamiennych słupów ułożonych w pierścień, dzięki którym ocenił położenie gwiazdy w przeszłości. Mimo, iż prace nad wykopaliskami trwają od 1995 roku, to każdy sezon przynosi nowe, zaskakujące odkrycia. Niektóre znaleziska można zobaczyć w Muzeum w Şanlıurfi.



Ciekawostkę stanowi fakt, że około 30 kilometrów od Göbekli Tepe znajduje się wulkan Karaca Dağ. W 2007 roku naukowcy przyjrzeli się bliżej temu miejscu i odnaleźli na jego zboczach ciekawą odmianę dzikiej pszenicy. Szereg przeprowadzonych nad tym znaleziskiem badań pomógł ustalić, iż jest to odmiana pszenicy bardzo blisko spokrewniona z 68 odmianami pszenicy znanymi obecnie. Jedna z teorii jaka została wysnuta po tym odkryciu głosiła, że zboże to sadzono w Göbekli Tepe po to, aby w łatwy i tani sposób wyżywić dużą ilość zbierających się w tym miejscu ludzi. W 2018 roku Göbekli Tepe zostało wpisane na światową listę dziedzictwa UNESCO.

#3. „Labirynt” w Egipcie

Trzecim mało znanym starożytnym cudem architektonicznym jest egipska grobowa świątynia zwana „Labiryntem”, która prawdopodobnie została zbudowana przez faraona Amenemhata III w XIX w. p.n.e. Świątynia ta znajdowała się w tak zwanym kompleksie piramid w Hawarze. Greccy i rzymscy pisarze opisywali „Labirynt”, jako strukturę składającą się z dwóch pięter (jedno z nich znajdowało się pod ziemią), które wypełnione były salami i tysiącem różnych komór ozdobionych obrazami i hieroglifami. Sale i komory połączone były ze sobą krętymi korytarzami i przejściami.

Co ciekawe praktycznie żaden ślad po dawnym „Labiryncie” nie przetrwał do dzisiaj. Niektóre źródła podają, że konstrukcja ta została prawdopodobnie rozebrana, a materiał budowlany został wykorzystany do wzniesienia innych budowli znajdujących się w okolicy. Jeśli zapisy starożytnych kronikarzy są prawdziwe, miejsce to było jednym z największych skarbów starożytności. Herodot w swoich księgach określił je jako „nienadające się opisać słowami” i „przewyższające swym majestatem nawet piramidy”. Czy egipski labirynt istniał naprawdę? Prawdopodobnie tak, gdyż pomiędzy różnymi opisami labiryntu, które napisano w ciągu sześciu wieków (od V wieku p.n.e. do I n.e.) występuje wysoki poziom spójności.



W 2008 r. grupa naukowców z Belgii i Egiptu przybyła do Hawary by zbadać okolicę przy użyciu georadarów. Nie wiadomo co odkryli, gdyż wyników z jakiegoś powodu nie pozwoliła opublikować egipska Najwyższej Rady Starożytności. W 2010 uczestnik wyprawy Louis de Cordier otworzył stronę internetową „Labirynt Egiptu”, jednak strona dziś już nie działa. Z informacji, które można wyczytać na facebookowym profilu labyrinthofegypt wynika, że badacze 2 lata temu złożyli stosowne dokumenty na ponowne przeprowadzenie badań i wciąż czekają na pozwolenie ze strony egipskich władz.

#4. Wielki Ziggurat w Ur zwany też Etemennigur

Kolejne miejsce znajdujące się na liście zapomnianych zabytków starożytności jest Wielki Ziggurat w Ur, który wybudowany został w XXI wieku p.n.e. Budowla ta została wzniesiona przez króla Ur-Nammu i jego syna Szulgi i służyła jako miejsce religijnego kultu. Ziggurat poświęcony była Nannie (sumeryjski bóg Księżyca), a jej głównym elementem był ciąg schodów, które zbiegały się przed górnym placem, do którego prowadziła brama.

Obecnie zachowana jest jedynie dolna część struktury Zigguratu, ale w czasach starożytnych wieża ta miała 21 metrów wysokości. Wielki Ziggurat w Ur doczekał się dwóch remontów – pierwszy z nich miał miejsce już w VI w. p.n.e, kiedy to król Nabonid zlecił naprawę fundamentów i wymianę górnych tarasów. Drugi remont odbył się w 1980 roku – wówczas iracki przywódca Saddam Husajn dokonał odbudowy zewnętrznej elewacji i schodów.

#5. Groty Dziesięciu Tysięcy Buddów, znane także jako Jaskinie Smoczych Wrót

Teraz pora na miejscowość Longmen położoną we wschodniej części Chin. Właśnie tutaj znajdują się pozostałości po świątyniach, w których odnaleziono 142 289 fragmentów kamiennych posągów Buddy. Szacuje się, że najstarsze z nich pochodzą z czasów panowania Dynastii Wei (V wiek n.e).

Wszystkie świątynie ukryte są w jaskiniach i tak jaskinia Fengxian skrywa rzeźbę Buddy, który otoczony jest przez niebiańskich opiekunów i uczniów. Z kolei w jaskini Wan-fo-tung zobaczyć można aż 15 000 różnych posągów Buddy. W rejonie Groty Tysięcy Buddów zlokalizowana jest również jaskinia, w której wyrytych jest ponad 140 starożytnych zabiegów medycznych i przepisów na lekarstwa. W latach 1915-1916 władze miasta Luoyang, które znajduje się około 12 km od jaskiń, podały informację, iż skrywają one łącznie 97 306 figur z wizerunkiem Buddy. Jednak najświeższe liczenie wykazało, że jest ich aż 142 289. W roku 2000 jaskinie-świątynie w Longmen wpisane zostały na listę zabytków UNESCO.

#6. Tikál – Miasto Majów

W lasach tropikalnych Gwatemali znajdują się z kolei ruiny starożytnej metropolii Majów, czyli miasta Tikal. Jego czasy świetności przypadają na okres od III do IX w. n.e. Na całym obszarze Tikal znajduje się ponad 3000 różnych struktur, które uznawane są za najlepiej zachowane zabytki Mezoameryki. Zobaczyć tu można świątynie w kształcie piramidy, spośród których najwyższa 65 metrowa Świątynia Dwugłowego Węża góruje nad dżunglą. Druga ze świątyń-piramid mieści w swoich murach grób władcy Majów Jasaw Chan K’awiil I.

Szacuje się, że w okresie rozkwitu w Tikal miało zamieszkiwać około 70 tysięcy osób. Następnie z niewyjaśnionych dotąd przyczyn, około 900 roku miasto zostało opuszczone i zarośnięte przez dżunglę. Przez długi okres Tikal było tak zwanym zaginionym miastem Majów i dopiero około 1848 roku zostało ponownie odkryte. Badania archeologiczne pozwoliły na odkrycie sześciu piramid schodkowych ze wzniesionymi na ich szczycie świątyniami. Obszar, na którym zlokalizowane są ruiny zajmuje powierzchnię 60 km², a powierzchnia całego miasta Tikal liczyła dawniej około 125 km² W roku 1979, stanowisko archeologiczne dawnego miasta Tikal i otaczający je park narodowy zostały wpisane na listę UNESCO.

#7. Newgrange w Irlandii

Ostatnia ze starożytnych, mało znanych budowli znajduje się w Irlandii. Newgrange, czyli tzw. „Stonehenge Irlandii” jest jednym z najstarszych grobowców korytarzowych. Wybudowany w 3200 roku p.n.e Newgrange miał ponad 100 metrową średnicę i ponad 9 metrów wysokości. Do środkowej komory grobowca prowadzi 62 metrowy tunel, w którym znajdują się skremowane ludzkie szczątki.

Miejsce to odgrywało również ważną rolę w aspekcie świętych rytuałów, a nawet pełniło funkcję kalendarza słonecznego i wyznaczało początek Nowego Roku. W pewnym momencie Newgrange został opuszczony i na kilka tysiącleci stał się miejscem zapomnianym. Dopiero w XVII wieku został przypadkowo odkryty, gdy szukający kamieni do budowy ludzie odkryli nasyp i opisali jako jaskinię. Podczas badań, które prowadzono w latach 1962-1975 zrekonstruowano nasyp. Kierujący rekonstrukcją profesor Brian O’Kelly odkrył wówczas, iż grobowiec zbudowano w taki sposób, że podczas przesilenia zimowego o 8:58 promienie wschodzącego słońca biegną wzdłuż korytarza i wpadają do komory, rozświetlając ją na około 15 min.



Do wnętrza grobowca można udać się jedynie podczas specjalnie zorganizowanej wycieczki, ale jeśli już się na taką zdecydujemy to w środku czeka na nas bardzo ciekawe muzeum. Podczas badań przeprowadzono tzw. datowanie radiowęglowe, według którego Newgrange pochodzi z roku 3200 p.n.e., co sprawia że jest ponad 600 lat starsze niż Wielka Piramida w Gizie i prawdopodobnie starsze niż Stonehenge. Odkryto również, że około 860 roku „irlandzkie Stonehenge” zostało splądrowane przez duńskich najeźdźców. Miejsce to znajduje się na liście światowego dziedzictwa UNESCO.

Zobacz też:

• 12 najbardziej fascynujących ruin Majów w Meksyku
• Stonehenge ciekawostki
• Wieża Eiffla ciekawostki
• Ciekaowstki o Koloseum
• Machu Picchu – 13 ciekawostek o zaginionym mieście Inków


źródła: (1),(2),(3),(4),(5),(6),(7),(8)