Eksperyment Calhouna – czy komfort życia doprowadzi ludzkość do zguby?

W latach 70. ubiegłego stulecia John Calhoun, amerykański naukowiec-etolog przeprowadził kilka przerażających eksperymentów. Jeden z nich nosił nazwę „Wszechświat 25” (Universe 25). Z jego pomocą udało się wyjaśnić, jak będzie wyglądało zachowanie społeczne w warunkach przeludnienia, a jednocześnie zaopatrzenia w niezbędne do przeżycia zasoby. W eksperymencie brały udział wyłącznie gryzonie. Jakie były wyniki badań?

Sztuczny raj

Eksperyment „Wszechświat 25” przeprowadzono w 1972 roku. John Calhoun razem z Narodowym Instytutem Zdrowia Psychicznego zaplanował analizę wpływu gęstości zaludnienia na zachowanie gryzoni. Na rzecz eksperymentu miał powstać prawdziwy mysi raj. Gryzonie zostały umieszczone w ogromnym zbiorniku o wysokości 1,5 metra. Myszy w żaden sposób nie mogły się stąd wydostać, lecz w jego środku powstały idealne do zamieszkania przez zwierzęta warunki eksperymentalne. W środku raju utrzymywano optymalną dla myszy temperaturę, wynoszącą 20 stopni Celsjusza, a zwierzakom został udostępniony szeroki wybór żywności. W pomieszczeniu znajdowała się ogromna liczba gniazd dla samic gryzoni. Mysi dom w trakcie całego eksperymentu był oczyszczany z ekskrementów. Nie mogła się tam również przedostać infekcja, dlatego też zwierzęta doświadczalne regularnie przechodziły kontrolę lekarską. W razie konieczności weterynarze udzielali gryzoniom pomocy.

System zaopatrywania myszy w żywność dokładnie przemyślano, nie zapominając od najdrobniejszych szczegółach — 9,5 tys. zwierząt mogło w tym samym czasie delektować się pokarmem, a 6 tys. miało dostęp do wody. Łącznie zbiornik zamieszkiwało 2,2 tys. myszy.

Deficyt przestrzeni

Eksperyment rozpoczęto od czterech par gryzoni, które osiągnęły wiek reprodukcyjny. Myszy szybko adaptowały się i przystąpiły do gwałtownego rozmnażania. Okres adaptacji naukowiec nazwał fazą A. Druga faza (B) rozpoczęła się wraz z urodzeniem pierwszych młodych. Liczebność mieszkańców pomieszczenia podwajała się co 55 dni, lecz od 315 dnia eksperymentu, tempo wzrostu populacji zaczęło spowalniać – od tego momentu liczba podwajała się co 145 dni. W ten sposób rozpoczęła się faza C. Na jej początku zbiornik zamieszkiwało 600 gryzoni. Zwierzęta utworzyły hierarchię i wykazywały podobieństwo wzajemnych relacji społecznych, jednak odczuwały deficyt przestrzeni potrzebnej do pełnowartościowego i stabilnego współistnienia.

Organizatorzy eksperymentu odznaczyli powstanie wśród zwierząt doświadczalnych, tak zwanej kategorii „odrzuconych”. Takie myszy można było poznać po pogryzionych ogonach i skórze. Ta narażona na ciosy kategoria składała się głównie z młodych myszy, urodzonych już w czasie eksperymentu. „Odrzuceni” byli złamani psychicznie, dlatego nie odnajdowali w sobie siły, żeby bronić swoich „praw” i samic w ciąży, które poprzez brak poczucia bezpieczeństwa demonstrowały nerwowe zachowanie. Napięcie przekształcało się w agresję — samice walczyły ze sobą oraz zabijały własne dzieci. Niektóre jednostki całkowicie zrezygnowały z kontynuowania procesu reprodukcji. Te zjawiska stały się przyczyną gwałtownego spadku współczynników urodzeń gryzoni. Bardzo często dochodziło do przypadków zgonów wśród młodych myszy. Mysi raj stopniowo dobiegał końca swojego istnienia — nastąpiła faza D („śmierć”). Podczas fazy D powstała generacja tak zwanych „przystojnych” samców. Te gryzonie nie dążyły do obrony swojego terytorium i rozmnażania się. Przez cały dzień „przystojni” jedli, pili, czyścili sierść i spali. Myszy z apatycznym zachowaniem cieszyły się wspaniałym wyglądem zewnętrznych, ponieważ regularnie pilnowały siebie i unikały konfliktów z krewnymi. Wskaźniki urodzeń stopniowo zredukowano do zera, w czasie gdy wśród zamieszkujących pomieszczenie zwierząt kwitł homoseksualizm, nadzwyczajna agresja i kanibalizm (i to w warunkach nadmiaru jedzenia). W chwili zakończenia eksperymentu wszystkie myszy zmarły.

Zgony

Wynik badania naukowego pozwolił Johnowi na utworzenie teorii dwóch śmierci. Za „pierwszą śmierć” uważał zagładę duchu. Była widoczna, kiedy młodym jednostkom poprzez „przemyszenie” zbiornika brakowało roli społecznych, w związku z czym młodsze zwierzęta zaczęły się degradować i demonstrować prymitywny sposób zachowania (jeść, pić, pilnować siebie i nic więcej). W pojemniku powstały wszystkie niezbędne warunki dla takiego sposobu życia: obfitość picia i jedzenia, optymalny reżim temperaturowy itd.

„Pierwsza śmierć” zawsze doprowadza do nieuniknionego nastąpienia „drugiej śmierci” (śmierci ciała). Po zakończeniu eksperymentu naukowiec wywnioskował, że nasze społeczeństwo ujawnia analogiczne zachowanie. Dostępność wszystkich dóbr cywilizacji sprawia, że ludzie stają się pasywnymi oraz niezdolnymi do walki o przeżycie.

W warunkach „raju” człowiek traci kreatywność, siłę ducha i motywację. Prawdopodobnie wiele osób zastanawia się, dlaczego eksperyment nosił nazwę „Wszechświat-25”. Odpowiedź jest prosta. To była 25 próba Johna Calhouna stworzenia raju dla gryzoni, gdyż wszystkie poprzednie skończyły się gwałtownym zgonem zwierzaków…

za: iterfacts.com