Do perełek architektonicznych naszego kraju należą zamki i pałace. Jednym z regionów obfitujących w piękne warownie i rezydencje jest Podkarpacie. Znajdują się tu zarówno romantyczne zamki – pałace przywodzące na myśl Dolinę Loary, jak również majestatyczne twierdze znajdujące się na szczytach wzgórz i gór. Przed Wami lista 10 najpiękniejszych zamków i pałaców Podkarpacia.
Zamek w Krasiczynie
Nasze zestawienie najciekawszych zamków i pałaców Podkarpacia zaczynamy od wizyty w Krasiczynie. Tutejszy zamek w jest renesansową twierdzą, która została wzniesiona w XVI wieku przez rodzinę Krasickich. Ta przywodząca na myśl zamki nad francuską Loarą warownia ma cztery charakterystyczne baszty: Boską, Papieską, Królewską i Szlachecką, a każda z nich jest zupełnie inna. Nazwy tych baszt nawiązywały do wartości wyznawanych przez Krasickich. Każda z tych baszt udostępniona jest do zwiedzania. Oprócz bast, nad zamkiem dominuje też wysoka Wieża Zegarowa. Dziedziniec Zamku w Krasiczynie jest otoczony arkadowymi podcieniami, ściany zamku pokryte zostały dekoracjami sgraffitowymi, zamek ozdobiony jest też efektowną attyką.
Pomimo licznych pożarów i wojen zamek w Krasiczynie zachował prawie niezmienioną sylwetkę, jaką nadano mu na początku XVII wieku. W czasach jego świetności bywali tu królowie polscy: Zygmunt III Waza, Władysław IV, Jan Kazimierz oraz August II.

fot. krasiczyn.com.pl
Zamek Lubomirskich i Potockich w Łańcucie
Z Krasiczyna przenosimy się do oddalonego o 56 km Łańcuta. Tu znajduje się rezydencja w charakterze palazzo in fortezza, wybudowana w XVII wieku. Pierwszym właścicielem zamku Lubomirskich i Potockich w Łańcucie był Stanisław Lubomirski, który zadbał o to, by była to twierdza nie do zdobycia. Zamek posiada mocne fortyfikacje bastionowe, które uchroniły go w czasie potopu szwedzkiego. W XVIII wieku z inicjatywy Izabeli z Czartoryskich Lubomirskiej aleje spacerowe zastąpiły fortyfikacje, dzięki czemu powstał wspaniały ogród. Pod koniec XVIII wieku zamek w Łańcucie był jedną z najpiękniejszych rezydencji w Polsce. Kwitło tutaj życie muzyczne i teatralne, bywało wielu znakomitych gości. Do zwiedzania udostępnione są wnętrza zamku, a jego sława wykracza daleko poza granice Polski.

Zamek Lubomirskich i Potockich w Łańcucie // fot. pixabay.com
Zamek w Baranowie Sandomierskim
Z Łańcuta przenosimy się do oddalonego o 82 km Baranowa Sandomierskiego. Znajdujący się tu zamek nazywany jest często „Małym Wawelem”, dzięki pięknym krużgankom do złudzenia przypominającym te wawelskie. Twierdza została wybudowana w XVI wieku, w miejscu gdzie wcześniej znajdował się dwór rodziny Baranowskich. W kolejnych latach zamek w Baranowie Sandomierskim przechodził z rąk do rąk – należał m.in do rodzin Wiśniowieckich, Sanguszków, Lubomirskich, Małachowskich, Potockich i Krasickich. Każdy z kolejnych właścicieli dokładał coś od siebie, zmieniając wygląd zamku. Współczesny wygląd nawiązuje do rezydencji rodu Leszczyńskich.

Fot. VVojt_2014 via wikipedia, CC BY-SA 3.0 pl, Link
Zamek Lubomirskich w Rzeszowie
Kolejny interesujący zamek na podkarpaciu znajduje się w Rzeszowie. Pierwsze zabudowania obronne wzniesiono w XVI stuleciu. Mikołaj Spytek Ligęza w 1620 roku rozbudował go w stylu „Palazzo in fortezza”. W XVII wieku Zamek w Rzeszowie przejęty został przez rodzinę Lubomirskich. To ten znamienity ród nadał tej twierdzy niepowtarzalny charakter. Niestety, w XIX wieku zamek Lubomirskich w Rzeszowie, bardzo ucierpiał w wyniku wielkiego pożaru. Współczesny powstał na zgliszczach starej twierdzy i zachował formę z 1906 roku. Charakterystycznymi jego elementami są zabytkowa wieża i wieżyczki bastionów.

fot. chromastock
Zamek Kazimierzowski w Przemyślu
Niedaleko od Rzeszowa, w Przemyślu również znajdziemy imponującą twierdzę. Pierwszy zamek w Przemyślu datowany jest na XIV wiek, kiedy to w czasach panowania Kazimierza Wielkiego powstała tu twierdza w stylu gotyckim. Trzy wieki później miała miejsce wielka przebudowa zamku. Wówczas ta wspaniała rezydencja została otoczona malowniczym parkiem – do dzisiejszych czasów zachowała się w takiej właśnie formie. Z czasów pierwszego zamku ostała się jedynie brama wjazdowa. Zamek Kazimierzowski w Przemyślu znajduje się na wzgórzu, z którego rozpościera się piękna panorama miasta.

fot. Marcin Konsek / Wikimedia Commons, CC BY-SA 4.0, Link
Zamek Królewski w Sanoku
W oddalony o niespełna 70 km od Przemyśla, Sanoku znajduje się kolejny piękny zamek. Współczesna warownia pochodzi XVI stulecia, jednak zabudowania w jej miejscu powstały dużo wcześniej. Swój unikalny charakter Zamek Królewski w Sanoku zawdzięcza królowej Bonie, która jednak nigdy nie odwiedziła sanockiego zamku. Rezydencja królewska wzniesiona została na malowniczym wzgórzu, z którego dziś rozpościera się widok na San i Sanok. Współcześnie w Zamku Królewskim w Sanoku znajduje się regionalne muzeum.

Zamek Królewski w Sanoku // fot. depositphotos.com
Zamek Tarnowskich w Tarnobrzegu
Zamek Tarnowskich wzniesiono w XV wieku jako wieżowy dwór obronny. W wiekach XVII oraz XVIII adoptowany przez rodzinę Tarnowskich i przebudowany. Dodano do niego system fortyfikacji bastionowych. W 1830 roku ponownie go przebudowano – w stylu neogotyku. Była to jedna z głównych siedzib rodziny Tarnowskich, któryz zgromadzili tu dzieła sztuki, księgi i archiwa. W 1927 roku zamek Tarnowskich spłonął, a odbudowa zakończyła się cztery lata później. Wówczas styl architektoniczny zamku zmienił się z neogotyckiego na neobarokowy.

fot. Jacek_Halicki via wikipedia, CC BY-SA 3.0 pl, Link
Zamek w Lesku
Zamek w Lesku został wybudowany w XVI stuleciu w stylu gotycko-renesansowo-klasycznym. Na początku należał do rodziny Kmitów, jednak z czasem przeszedł w ręce rodziny Stadnickich, następnie Ossolińskich, by w końcu trafić we władanie rodu Mniszechów. Niestety twierdza w Lesku aż cztery razy została zniszczona. Pomimo tego przetrwała ona do współczesnych czasów, dzięki odbudowie, która miała miejsce w 1956 roku.

fot. LuzynaS via wikipedia, CC BY-SA 3.0 pl, Link
Zamek w Przecławiu
Zamek w Przecławiu wzniesiony został przez ród Ligęzów w połowie XV stulecia. W XVII wieku na krótko znalazł się w rękach Tarnowskich. W międzyczasie został zniszczony przez Szwedów i odbudowany. W 1668 roku trafił w ręce rodziny Reyów i pozostawał ich własnością aż do 1944 roku. Zamek w Przecławiu położony jest w bardzo malowniczej okolicy. Ma on opinię jednego z najpiękniejszych renesansowych rezydencji w całej Polsce. Turyści mogą obecnie zwiedzać zamkowe wnętrza z przewodnikiem oraz wybrać się na spacer po zamkowym parku.

fot. zamekprzeclaw.pl
Pałac Łosiów w Narolu
Budowę Pałacu Łosiów w Narolu rozpoczęto około 1776 roku z inicjatywy hrabiego Antoniego Feliksa Łosia. Wzniesiony został na planie podkowy. Ówczesny właściciel gromadził w pałacu mnóstwo dzieł sztuki, a także pamiątki i archiwa rodzinne. W czasie I wojny światowej został prawie doszczętnie złupiony. Jadwiga Korytkowska odbudowała pałac, jednak została zamordowana w 1940 roku przez sowietów, a ci pięć lat później spalili pałac. Udało się go odbudować w 1950 roku. Obecnie zamek jest w prywatnych rękach – mieści się w nim hotel i restauracja. Niestety od połowy 2021 roku nie można go zwiedzać.

fot. Scots via wikipedia, CC BY-SA 3.0 pl, Link
Pałac Lubomirskich w Rozwadowie – Stalowej Woli
Pałac Lubomirskich w Rozwadowie, który jest dziś dzielnicą Stalowej Woli został wybudowany w 1786 roku z inicjatywy księcia Franciszka Lubomirskiego. W 1809 roku, w czasie wojen napoleońskich, był siedzibą sztabu księcia Józefa Poniatowskiego. Podczas powstań styczniowego i listopadowym pełnił rolę szpitala dla polskich żołnierzy. W trakcie I wojny światowej został częściowo ograbiony, zaś w czasie II wojny światowej były tu koszary nazistowskiego Wehrmachtu. Obecnie pełni funkcję muzeum.

fot. Rademenes777 via wikipedia, CC BY-SA 4.0, Link
Pałacyk myśliwski Potockich w Julinie
Pałacyk myśliwski Potockich w Julinie pochodzi z 1880 roku i pełnił rolę domku myśliwskiego. Został wzniesiony przez Alfreda Potockiego – II ordynata łańcuckiego – w stylu tyrolsko-szwajcarskim z modrzewiowych płazów. Do dziś zachowała się dekoracja architektoniczna oraz bogaty wystój wnętrz. Od 1996 roku zespół pałacyku myśliwskiego Potockich w Julinie jest w użytkowaniu Muzeum Zamku w Łańcucie.

fot. wikipedia, CC BY-SA 3.0, Link
Zamek Kamieniec w Odrzykoniu
Kolejne ruiny zamku na naszej liście to obiekt położony pomiędzy Odrzykoniem a Korczyną. Pierwszy gotycki zamek powstał tu w XIV stuleci. Następnie, w XVI wieku został rozbudowanej w stylu renesansowym. Z budowlą tą wiąże się niezwykle ciekawa historia – zamek Kamieniec był bowiem własnością dwóch rodów – Firlejów oraz Skotnickich. Toczyli oni ze sobą nieustanne spory trwające przez wiele lat. Zatarg ten był inspiracją „Zemsty” Aleksandra Fredry.

Ruiny Zamku Kamieniec // fot. Red_81 via wikipedia, CC BY-SA 4.0, Link
Zamek Fredrów we Fredropolu
Zamek Fredrów we Fredropolu to dziś bardzo dobrze zachowane ruiny. Po XVI-wiecznym zamku, który należał do rodu Fredrów, współcześnie zachowały się jedynie fragmenty baszty oraz jednego ze skrzydeł. Zamek Fredrów był imponujących rozmiarów twierdzą, która składała się z czterech skrzydeł, zwieńczonych bastionem. Warto wspomnieć, że nie zachowało się zbyt wiele dokumentów, które były by w stanie udokumentować historię tej budowli, ta aura tajemniczości nadaje dodatkowego uroku zamkowi. W październiku 2021 roku pojawiła się informacja, że zamek na nowych właścicieli, którzy mają w planach jego remont.

fot. ZeroJeden via wikipedia, CC BY-SA 3.0 pl, Link
Zobacz też:
• Top 10 – Najpiękniejsze zamki na Dolnym Śląsku
• Top 15 – Najpiękniejsze zamki w Polsce
• Szlak Orlich Gniazd – piękne zamki wtopione w jurajskie skały
• Najpiękniejsze zamki i pałace w Europie
• 22 ciekawostki o Zamku Królewskim na Wawelu
Skomentuj
Musisz się zalogować, aby móc dodać komentarz.