10 przyrodniczych atrakcji Polski, które każdy powinien zobaczyć

Polska przyroda i bogactwo jej ekosystemów zachwycają turystów. Podróżując po naszym kraju trafimy na piękne góry, rozlegle jeziora, niemal dzikie rzeki, pustynię, rozlegle bory, puszczę, bagna i rozlewiska, ruchome piaski i morskie wybrzeże. Na każdym z tych terenów żyją setki gatunków roślin i zwierząt, w tym wiele będących ewenementem na skalę europejska. Jak z tej różnorodności wybrać 10 najciekawszych przyrodniczych atrakcji Polski? Nie ukrywam, że to niezwykle ciężkie zadanie – poniższa dziesiątka jest zatem jedynie jedną z propozycji. Jesteście gotowi? No to, w Polskę idziemy 🙂

1. Morskie Oko

Nie można w nim pływać, wodę ma lodowatą, a najbliższy parking znajduje się w odległości 9 km. Nie przeszkadza to jednak turystom, którzy w szczycie sezonu, w liczbie ponad 10 000 dziennie zmierzają do tego miejsca. Jedno spojrzenie na panoramę okolicy odpowiada na pytanie, „dlaczego?” – widok na piękne szczyty tatr, które odbijają się w krystalicznie czystej wodzie Morskiego Oka, to widok, którym można się napawać w nieskończoność. Wydawana w Nowym Jorku gazeta „The Wall Street Journal” umieściła je na liście 5 najpiękniejszych jezior świata obok jezior położonych w USA, Kenii, Finlandii, Szwajcarii.

Zastanawialiście się kiedykolwiek skąd pochodzi nazwa tego jeziora? Okazuje się, że przez lata wierzono, że nie ma dna, a podziemnym korytarzem połączone jest z Adriatykiem.

Morskie Oko ma powierzchnię 35ha, znajduje się na wysokości 1395m n.p.m., a jego maksymalna głębokość wynosi 50,8m. Jest jeziorem typu polodowcowego, woda w nim jest zielona, a jej przejrzystość wynosi do 14m. Na morenie od północy stoi schronisko PTTK, najstarsze i według wielu osób najpiękniejsze schronisko w całych Tatrach. To punkt wyjściowy wycieczek na Rysy, Szpiglasową Przełęcz i Mięguszowiecką Przełęcz. Na wytrawnych turystów czekają ponadto: Granaty, Mnich, Miedziane, Opalony Wierch, Cubryna i Mięguszowieckie w kilku wariantach.

Wokół Morskiego Oka rośnie kosodrzewina z pięknymi limbami, a w samym jeziorze zadomowiły się pstrągi – źródlany i potokowy. W 1902r. rozstrzygnął się spór terytorialny o Morskie Oko, który toczył się między Węgrami a Galicją. 13 września tegoż roku Morskie Oko trafiło w granice Galicji. To „jezioro zamknięte w granitów kotlinie, jak błyszczący dyjament w stalowym pierścieniu” – pisał w wierszu „Morskie Oko” Kazimierz Przerwa – Tetmajer.

2. Dolina Pięciu Stawów Polskich

Wciąż pozostajemy w Tatrach. Dolina Pięciu Stawów Polskich to wysokogórska (1625 – 1900m n.p.m), polodowcowa dolina o długości 4km i szerokości 2km położona na terenie Tatrzańskiego Parku Narodowego. Jej krajobraz tworzą granitowe szczyty Tatr Wysokich, gruzowiska dużych głazów, piarżyska, tafle jezior i połacie kosodrzewiny.

Największym jeziorem w dolinie jest położony na wysokości 1665m n.p.m. Wielki Staw Polski. Ma on 31,14ha powierzchni oraz 79,3m. głębokości. Pozostałe to: Zadni Staw Polski, Czarny Staw Polski, Mały Staw Polski, Przedni Staw Polski i Wole Oko – staw okresowy, najmniejszy. Ciekawostką jest fakt, iż w trudno szukać drzew, poza jednym modrzewiem rosnącym nad Wielkim Stawem. Zbocza gór i dolinę porasta kosodrzewina oraz roślinność alpejska. Niedźwiedzie, kozice, świstaki, jelenie i rysie upodobały sobie tą okolicę. W pobliżu znajduje się największy tatrzański wodospad – 70-metrowa Siklawa.

3. Przełom Dunajca w Pieninach

W tym niezwykłe urokliwym miejscu, na długości 18km pomiędzy Sromowcami Niżnymi a Szczawnicą przełom dosyć dzikiej rzeki Dunajec siedmioma pętlami „wcina się” w góry Pieniny. Spływ odbywa się na wykonanych z desek czółnach połączonych w tratwy i trwa ponad 2 godziny. Można go również odbyć na pontonach i kajakach.

Skalne ściany przełomu maja około 300m wysokości i są zbudowane z wapieni pienińskich. Tworzyły się one z mikroorganizmów w głębszych warstwach zbiornika morskiego na przełomie jury i kredy. Prawdopodobnie Pieniny wypiętrzały się na tyle wolno, że meandrująca rzeka zdążyła wciąć się w budujące je skały. Podróżując na tratwie podziwiamy niespotykane nigdzie więcej krajobrazy – liczne zakola rzeki (niektóre mają zakręty o 180 stopniach) pomiędzy poszarpanymi, białymi, wysokimi skałami, porośniętymi przepiękną roślinnością. To z całą pewnością jeden z najpiękniejszych przełomów rzecznych w Europie.

4. Błędne skały

W południowo–zachodniej Polsce, w Górach Stołowych, na wysokości 853m n.p.m. znajdują się Błędne skały. Są to bloki skalne o wysokości od 6 do 11 metrów tworzące pełne labiryntów skalne miasto. Przejście całej trasy zajmuje około 40-50 minut. Kiedyś to miejsce było rezerwatem – dzisiaj leży na terenie Parku Narodowego Gór Stołowych. Niektóre ze skał mają swoje nazwy – i tak znajdziemy tu m.in. „Tunel”, „Labirynt”, „Skalne Siodło”, „Kurzą Stopkę”, czy „Wielką Salę”.

Na terenie Błędnych Skał znajduje się również punkt widokowy na platformie o nazwie „Skalne Czasze”. Widać stąd czeskie miejscowości i… Karkonosze. W Błędnych Skałach kręcono m.in. filmy: „Opowieści z Narnii: Książę Kaspian”, „Przyjaciel wesołego diabła”, czy „Dwa Światy”. Zarówno wejście na teren jak i parking są płatne.

5. Bieszczadzkie połoniny

Przenosimy się w Bieszczady, gdzie znajdują się zbiorowiska muraw alpejskich i subalpejskich. Cechą szczególną Bieszczadów jest to, że nie występuje tu piętro kosodrzewiny. Las (przeważnie bukowy) przechodzi w pasmo połonin, a oddziela je krótka strefa skarłowaciałych od smagania wiatrem buków. Najbardziej znane i urokliwe to Połonina Wetlińska i Połonina Caryńska.

Połonina Wetlińska to masyw o kilku wierzchołkach. Jej kontynuacją jest wzniesiony 1222m n.p.m. Smerek. Cały grzbiet ma niesamowite walory widokowe – od wschodu zobaczymy Połoninę Caryńską i Bukowe Berdo, Tarnicę, ukraińskie szczyty i połoniny. W kierunku południowym zobaczymy Rawki, Kremenaros, Rabią Skałę i inne. Od północy możemy podziwiać dolinę Sanu i pasmo Otrytu. Widoki jakie napotkamy o każdej porze roku zapierają dech w piersiach, jednak stali bywalcy uważają, że najpiękniej tu jesienią – wówczas towarzyszy nam niesamowita gamą kolorów i pogoda, która pozwala zobaczyć odległe Tatry. Z całą pewnością warto odwiedzić schronisko nazwane Chatką Puchatka. Standard tu nie jest wysoki, ale widoki i dniem i nocą magiczne.

Połonina Caryńska położona jest między dolinami Prowczy i Wołosatego. W jej masywie wyróżnia się cztery kulminacje z najwyższym szczytem Kruhlym Wierchem (1297m n.p.m.). Z Połoniny Caryńskiej dobrze widać masyw Wielkiej Rawki, Połoninę Wetlińską i grupą najwyższych szczytów polskich Bieszczadów z Tarnicą i Haliczem na czele. Przy dobrej widoczności zobaczyć można odległe o ponad 100km ukraińskie Gorgany, czy nawet Tatry, które znajdują się aż 180km stąd.

6. Roztoczańskie szumy nad Tanwią

Te malownicze wodospady na rzece Tanew zwane lokalnie szypotami, szumami, czy porohami zaliczane są do najpiękniejszych miejsc na Roztoczu. Ich historia sięga trzeciorzędu. Szlak szumów najpiękniej wygląda, kiedy pokonuje się go od strony potoku Jeleń. Występuje tu najwyższy szum, potem kilka mniejszych i wreszcie składająca się z 24 progów seria wodospadów w Rebizantach. Najpiękniejsze fragmenty dolin potoku Jeleń i rzeki Tanew chronione są w rezerwacie „Nad Tanwią” na obszarze Parku Krajobrazowego Puszczy Solskiej.

Z Szumów nad Tanwią jest całkiem blisko do Suśca, czy Józefowa. Nieco dalej znajduje się Krasnobród, Zwierzyniec, czy Zamość. Więcej o atrakcjach Zamościa i Roztocza pisaliśmy tutaj.

7. Jaskinia Raj

Z Roztocza przenosimy się do województwa Świętokrzyskiego. To właśnie tutaj znajduj się wapienna jaskinia krasowa położona w Chęcinach. Utworzyła się w skałach wapiennych, które powstały na dnie płytkiego morza ok. 360 mln lat temu. Ok. 50 tysięcy lat temu jaskinia zamieszkiwana była przez człowieka neandertalskiego na co wskazują odnalezione w warstwach osadów narzędzia krzemienne. Nie odnaleziono szczątków ludzkich, stwierdzono jednak obecność kości i zębów dużych ssaków, takich jak niedźwiedź jaskiniowy i brunatny, mamut, hiena jaskiniowa, nosorożec włochaty, piżmowół, żubr pierwotny, renifer, koń, czy lis polarny.

Dlaczego jaskinia ma taką nazwę? Podobno „O raju!” mieli wykrzyknąć jej odkrywcy na widok niesamowitej szaty naciekowej. Uczniowie krakowskiego technikum geologicznego, którzy w 1964 roku byli na ćwiczeniach terenowych w Górach Świętokrzyskich odwiedzili jaskinię „Piekło”, która znajduje się całkiem niedaleko. Po porównaniu tych dwóch miejsc, stwierdzili że nowo odkryta jaskinia to faktycznie raj.

Co ciekawe Jaskinia Raj została odkryta przez przypadek w 1963r. podczas wydobywania kamienia budowlanego na zboczu wzgórza Malik. Łączna długość jej korytarzy to 240m, wilgotność wynosi 95%, a temperatura powietrza od 6 do 8 stopni Celsjusza. W jaskini znajdują się bogate formy naciekowe: stalaktyty, stalagmity, kolumny naciekowe, perły jaskiniowe, misy martwicowe, jeziorka i „pola ryżowe”. Najwyższy stalagmit mierzy 77cm, najgrubszy ma 6,27m obwodu podstawy, podczas gdy najwyższa kolumna naciekowa ma 1,95m wysokości. W sumie jest ich tu łącznie ponad 47 tysięcy!

8.Kraina Wielkich Jezior Mazurskich

Z południa Polski przenosimy się na północ, a dokładnie na północny-wschód. To właśnie tutaj znajdują się liczne jeziora o łącznej powierzchni 486km², które łączą się mazurskimi kanałami. Ich historia sięga tysięcy lat – podczas ostatniej faza zlodowacenia bałtyckiego cofający się lądolód usypał zbudowane z gliny, żwirów i głazów wzniesienia. W zagłębieniach pomiędzy nimi pozostały wielkie bryły lodu, które wytopiły się i utworzyły jeziora wytopiskowe.

Kraina Wielkich Jezior Mazurskich to obszar wyjątkowy w skali Europy, nie tylko ze względu na walory turystyczne, lecz również ze względu na żyjące tu ptaki. Spotykamy tu kormorana (symbol Mazur), perkoza dwuczubego, łyskę, czaplę, łabędzia niemego, bociana czarnego, orła przedniego i bielika. Inne zwierzęta, które upodobały sobie te tereny to m.in. wydra, bóbr, żółw błotny, czy łoś. Największą atrakcją turystyczną są oczywiście jeziora, w tym największe w Polsce jezioro Śniardwy (ok.114km²), Mamry, Niegocin, Tałty, Jagodne i wiele innych. W środkowej części Pojezierza Mazurskiego jest ich 2600! Przewodnik po Warmii i Mazurach, czyli krainie 1000 jezior znajduje się tutaj.

9. Ruchome wydmy w Słowińskim Parku Narodowym

Położone między morzem a, jeziorem Łebsko wydmy od lat przyciągają turystów. Pod wpływem wiatru przemieszczający się piasek powoduje, że wydmy „wędrują” na wschód z prędkością kilku metrów rocznie, zasypując okoliczne lasy. Dzieje się tak, ponieważ brak tu roślinności, która w normalnych warunkach ogranicza wpływ wiatru. Największa wydma ma obszar 500ha, najwyższa (Łącka Góra) ma 42m wysokości. Z jej szczytu można podziwiać pustynny krajobraz, pobliskie Jezioro Łebsko i oczywiście Morze Bałtyckie. Więcej atrakcji środkowego wybrzeża znajdziecie tutaj.

10. Półwysep Helski

Półwysep, który znany jest również jaki Mierzeja Helska powstał w XVII wieku w wyniku połączenia znajdujących się w tym miejscu wysepek. Najwęższy jest u nasady, w okolicach Władysławowa (ma tam tylko 100m szerokości), podczas gdy w okolicach Helu ma już 3km szerokości. Patrząc na mapę Polski wygląda trochę jak „krowi ogon”. 🙂

Przez cały Półwysep Helski przebiega droga kolejowa, samochodowa i rowerowa. Po obu stronach znajdują się piękne plaże, a także wiele nadmorskich kurortów – Władysławowo, Chałupy, Kuźnica, Jastarnia Jurata, Hel. To doskonale bazy wypadowe dla amatorów sportów wodnych, rejsów statkiem i wędrówek pieszych. Cały Półwysep Helski należy do Nadmorskiego Parku Krajobrazowego, aby chronić ten wyjątkowy fragment Polski. Przewodnik po wschodnim wybrzeżu znajdziecie tutaj.

Zobacz też:

• Pustynia Błędowska – Polska Sahara
• 17 ciekawostek historycznych o Polsce
• Ciekawostki o Pałacu Kultury i Nauki w Warszawie
• Top 40: najlepsze atrakcje w Zakopanem i okolicach
• Warszawska Syrenka – symbol stolicy Polski