Nie tylko Kalisz – oto najstarsze miasta w Polsce

Polska to kraj o ponad tysiącletniej historii. Choć dzieje naszego kraju były burzliwe, obfitowały w wiele momentów chwały, jak i w momenty trudne dla naszego narodu, to pod względem terytorialnym historia obeszła się z nami sprawiedliwie – współczesne granice Polski są niemal zbieżne z tymi za czasów Mieszka I. Przez ten czas w Polsce powstało wiele pięknych miast. Historia najstarszego z nich sięga nawet czasów starożytnych – oto lista najstarszych miast w Polsce.

Calisia – Kalisz – najstarsze miasto w Polsce

Za najstarsze miasto w Polsce uznawany jest Kalisz. Calisia to miasto, którego historia sięga czasów starożytnych. Po raz pierwszy wspominał o Calisii Ptolemeusz w Zarysie geografii. Było to miasto położone na Szlaku Bursztynowym, który prowadził znad Bałtyku do Rzymu. To oznacza zatem, że Kalisz jest miastem, które liczy przynajmniej 1800 lat.

Wykopaliska archeologiczne w samym Kaliszu oraz licznych osadach wokół datowane są na I wiek p.n.e. i dowodzą słuszności tego stwierdzenia. Jednak o ptolemeuszowską Calisię upominają się także nasi południowi sąsiedzi – Słowacy. Według tego greckiego naukowca na północ od Calisii znajdowały się bowiem osady Daków, a szerokość geograficzna tego miasta ma być zbieżna z szerokością Trenczyna na Słowacji. Mamy więc w tym przypadku zarówno argumenty za, jak i przeciw Calisii, jako protoplasty wielkopolskiego Kalisza… Prawa miejskie Kalisz otrzymał dopiero przed 1268 rokiem.

Do najważniejszych atrakcji w historycznej stolicy Wielkopolski należą: neoklasyczny ratusz wzniesiony w latach 1920-1924, Bazylika kolegiacka Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny, Katedra św. Mikołaja Biskupa, Rezerwat Archeologiczny Zawodzie, Dworek Marii Dąbrowskiej w Russowie, Pałac Trybunalski wzniesiony w latach 1819–1821, Most Kamienny z 1825 roku, oraz piękny budynek teatralny z 1801 roku (Teatr im. Wojciecha Bogusławskiego).

Najstarsze miasta w Polsce – Złotoryja

Kolejne na liście najstarszych miast w Polsce to miasta z najwcześniejszymi potwierdzonymi lokacjami. Choć owe lokacje w czasach średniowiecza należy traktować jako umowne uznanie ośrodka za miasto. Kraków bowiem został stolicą Polski na długo zanim nadano mu prawa miejskie. Za najstarszą lokację miejską w Polsce uznaje się Złotoryję. Temu położonemu nad Kaczawą dolnośląskiemu miastu nadano prawa miejskie przed 1211 rokiem. Swą nazwę zawdzięcza temu, że w średniowieczu wydobywano tu złoto. Dawniej miasto nosiło nazwę Złota Góra. Wydobywano tu również bazalt i tak jest po dziś dzień.

Będąc w Złotoryi, poza odnowioną starówką warto odwiedzić m.in.: kopalnię złota Aurelia, wieżę widokową i kościół Narodzenia NMP, basztę Kowalską oraz muzeum złota. Niedaleko miasta znajduje się jeden z wygasłych wulkanów w Polsce – Wilkołak.

Najstarsze miasta w Polsce – Wleń

Wleń to drugie najwcześniej lokowane miasto w naszym kraju, a zarazem kolejne znajdujące się na Dolnym Śląsku. To niewielkie dziś miasteczko położone jest u podnóża Sudetów Zachodnich. Lokacja Wlenia miała miejsce w 1214 roku. W samym miasteczku oraz w jego okolicach, znajduje się wiele zabytków, które świadczą o dawnej chwale miasta. Wśród nich warto wymienić piękny rynek, czy górujące nad miastem fragmenty murów zamku Wleński Gródek, który wzniesiono w XII wieku.

Najstarsze miasta w Polsce – Lwówek Śląski

Cały czas znajdujemy się na terenie Dolnego Śląska. Kolejnym z najstarszych miast w Polsce jest Lwówek Śląski. To urocze miasteczko otrzymało prawa miejskie jeszcze przed 1217 rokiem. Niestety spora część zabytkowej zabudowy tego starego ośrodka miejskiego znacznie ucierpiała w wyniku działań wojennych w czasie II wojny światowej. Na szczęście część budowli zachowało się w stanie pierwotnym, a część została odrestaurowana. Najciekawsze zabytki to jeden z najstarszych w Europie ratusz w stylu gotycko-renesansowym oraz średniowieczne mury obronne.

Najstarsze miasta w Polsce – Opole

Opole to dawna stolica Górnego Śląska, a dziś województwa opolskiego. Miasto otrzymało prawa miejskie jeszcze przed 1217 rokiem. Do najważniejszych zabytków tego pięknego miasta należy okrągła Wieża Piastowska, czyli jedna z najstarszych zabytkowych budowli obronnych w naszym kraju. Inne ważne zabytki Opola to gotycki Kościół katedralny Świętego Krzyża z XV wieku, który posiada dwie wieże o wysokości 73 m, Kościół Świętej Trójcy, neorenesansowy ratusz oraz Młynówka, czyli stare koryto Odry w centrum miasta – miejsce to nazywane jest „Śląską Wenecją”.

Najstarsze miasta w Polsce – Racibórz

Racibórz także otrzymał prawa miejskie przez 1217 rokiem. Podobnie jak Opole jest jedną z historycznych stolic Górnego Śląska. W Opolu i w Raciborzu posiadali rezydencje książęta opolsko-raciborscy. W tamtych czasów pozostało wiele zabytków, m.in. kaplica zamkowa powołania św. Tomasza Kantuaryjskiego, zwana „perłą gotyku śląskiego”. Duże wrażenie robią także Zamek w Raciborzu, gotycki Kościół św. Jakuba z XV wieku, XVI-wieczna baszta więzienna oraz średniowieczny rynek miasta.

Najstarsze miasta w Polsce – Sobótka

Sobótka znajduje się u podnóża Ślęży nieopodal Wrocławia. Otrzymała prawa miejskie wcześniej niż obecna stolica Dolnego Śląska – w 1221 roku (Wrocław dostał je 5 lat później). Wśród zabytków w Sobótce warto zajrzeć na rynek oraz odwiedzić pochodzący z XIII wieku Pałac w Sobótce-Górce. Ciekawostką jest ewolucja nazwy miasta – najpierw był to Sabath, później m.in. Czobotka, Zobotka, Czobothen i Zobten, by w końcu w 1847 roku odnotowano nazwę, której w Polsce używa się do dziś, czyli Sobótka.

Najstarsze miasta w Polsce – Cieszyn

Cieszyn to miasto położone nad Olzą i jest stolicą regionu o nazwie Śląsk Cieszyński. Prawa miejskie zostały mu nadane już w 1223 roku. Współcześnie to chętnie odwiedzane miasto nie tylko ze względu na jego zabytkowy charakter, ale również na położenie przygraniczne – prawobrzeżna część miasta to Cieszyn, a lewobrzeżna to dziś Czeski Cieszyn. Po polskiej stronie jednym z najważniejszych zabytków jest Rotunda p.w. św. Mikołaja – pochodzący z XI wieku, jeden z najstarszych zachowanych budynków w naszym kraju. Inne ciekawe miejsca w Cieszynie to m.in.: Góra Zamkowa, Wieża Piastowska, Zespół klasztorny bonifratrów, czy „Cieszyńska Wenecja”.

Najstarsze miasta w Polsce – Środa Śląska

I znów powracamy na Dolny Śląsk, gdzie mieści się Środa Śląska. To niewielkie miasteczko niedaleko Wrocławia otrzymało prawa miejskie w 1223 roku. Gdy należało do Prus i Niemiec nosiło nazwę Neumarkt. Warto wspomnieć, że w Środzie Śląskiej powstała nowa odmiana prawa lokowania miast – prawo średzkie. Na podstawie prawa średzkiego lokowano ponad 100 miast w Polsce, przede wszystkim w Wielkopolsce i Małopolsce. W Środzie Śląskiej warto zobaczyć piękny rynek, zabytkowy Ratusz z muzeum, dzwonnicę pochodzącą z pierwszej połowy XV wieku, kościół św. Andrzeja z XIII wieku oraz mury obronne z XIII – XIV wieku.

Zobacz też:

• Ciekawe miejsca w Polsce
• Największa pustynia w Polsce
• Najpiękniejsze zamki w Polsce
• Ciekawostki o Zamku Królewskim na Wawelu
• 10 przyrodniczych atrakcji Polski, które każdy powinien zobaczyć