Machu Picchu – 13 ciekawostek o zaginionym mieście Inków

Chociaż Machu Picchu znajdowało się tylko około 80 kilometrów od stolicy Inków w Cusco, Hiszpanie nigdy go nie znaleźli. Przez wieki otaczająca je dżungla przejmowała okoliczny teren i zaledwie garstka lokalnych mieszkańców wiedziała o jego istnieniu, a Machu Picchu jest najlepiej zachowanym miastem Inków. Jeśli interesują was tajemnicze miejsca na Ziemi to zapraszam do zapoznania się z 13 ciekawostkami na temat Machu Picchu.

# 1. Skąd wzięła się nazwa Machu Picchu?

Obecnie znana nazwa powstała z połączenia słów machu, czyli stary (z języka keczua, którym posługiwali się Indianie keczua) oraz słowa pico, czyli szczyt, góra (z języka hiszpańskiego). Oryginalna nazwa miasta brzmiała Patallaqta i wywodziła się od keczuańskich słów: pata, czyli stopień/schodek i llaqta, czyli miasto.

Prawdziwą nazwę miasta Inków odkryła pochodząca z Hiszpanii historyk Mari Carmen Martín Rubio. W 1987 roku znalazła ona w bibliotece Bartolomé March w Palma de Mallorca kroniki napisane przez Juana de Betanzos pochodzące z XVI wieku. W XXXII rozdziale, który opowiada o podboju państwa Inków z punktu widzenia Indian odnaleziono fragment, w którym jeden z najbardziej znanych władców i twórca potęgi państwa Inków (Pachacutec) poprosił, aby pochowano go w „jego posiadłościach w Patallaqta”, w skrzyni z drewna. Doniesienia te potwierdził peruwiański dziennik „El Comercio” powołując się na grupę historyków z Peru.

#2. Kiedy i dlaczego powstało Machu Picchu?

Machu Picchu zostało zbudowane w połowie wieku XV za czasów panowania wspomnianego już króla Pachacutec (w języku keczua imię to tłumaczy się jako „Ten który zmienia świat”). Miasto miało służyć wówczas jako głównie miejsce ceremonialne dla króla, a ponadto pełnić funkcje gospodarcze i obronne.

Machu Picchu podzielone było na dwie części – górną (hanman), w której znajdowała się świątynia słońca, pałac królewski, grobowiec królewski oraz Intihuatana (rytualny kamień). Natomiast w dolnej części znajdowały się domy mieszkalne i warsztaty produkcyjne. Ponadto na stromych zboczach wzniesione zostały tarasy uprawne o szerokości od 2 do 4 m, na których uprawiano kukurydzę i ziemniaki.

#3. Kto mieszkał w Machu Picchu?

W okresie, w którym Machu Picchu funkcjonowało jako posiadłość królewska zamieszkiwane było przez 750 osób. Większość stanowili służący (tzw. yanakuna), którzy wypełniali rożne zdania Inków, królowej i kapłanów. Nie byli to jednak niewolnicy – nie przymuszano ich do pracy, posiadali swojej nieruchomości, farmy i gospodarstwa. Yanakuna zajmowali się rzemieślnictwem oraz wypełniali drobne obowiązki dla inkaskiej szlachty – opiekowali się zwierzętami oraz domem. W Machu Picchu mieszkali również duchowni i tymczasowi pracownicy (tzw. mayocs).

Badania archeologiczne prowadzone na ludzkich szczątkach odnalezionych w mieście Inków wykazały, że w Machu Picchu mieszkali imigranci z różnych regionów dzisiejszego Peru. Niektórzy z nich pochodzili z rejonów znajdujących się na wybrzeżu, gdzie głównym składnikiem diety były ryby – po przeprowadzce do Machu Picchu podstawę ich diety stanowiła kukurydza.

#4. Odkrycie Machu Picchu

Machu Picchu według najnowszych doniesień historyków zostało odkryte przez akademickiego wykładowcę Hirama Binghama III w 1911 roku. Amerykański naukowiec zafascynowany historią Inków w 1911 roku zorganizował wyprawę, która miała na celu odkrycie zaginionego miasta Vilcabamba. Po dotarciu na miejsce Bingham III myślał, że dotarł do ostatniej stolicy państwa Inków – okazało się, że dotarł jednak do Machu Picchu.

Z kolei inne przesłanki mówią o tym, że jako pierwszy miasto to miał zobaczyć niemiecki przemysłowiec Augusto Berns. Listy oraz mapy autorstwa Bernsa dowodzą, że u podnóża góry, na której znajduje się Machu Picchu zbudował on tartak i to właśnie Niemiec odnalazł miasto Inków. Opisy z listów doskonale pasują do wyglądu Machu Picchu, a na jednej z map pochodzących z 1874 miasto jest zaznaczone. Bernsowi przypisuje się również stopniowe okradanie miasta – miał on zrabować między innymi biżuterię pochodzącą z tamtejszego grobowca, którą następnie handlował w Europie. Jako potwierdzenie tej teorii przedstawiono listy, z których wynika że Augusto Berns miał układ z władzami Peru na wywóz kosztowności, w zamian za co miał część zysków przekazywać władzom. Naukowcy wzbraniają się przed nadawaniem Bernsowi miana odkrywcy, jak zaczęły o nim pisać media.

#5. Zaginiony klasztor?

Badania prowadzone przez archeologów wskazywały, że tylko około 10% zwłok znalezionych na terenie dawnego miasta Inków należało do mężczyzn. Na tej podstawie wysnuta została teoria jakoby Machu Picchu miał być dawniej żeńskim klasztorem. Według niej miał on być zamieszkiwany przez mniszki, które uznawały kult boga słońca Inti. Miały one ślubować dziewictwo, a przysięgi strzegły pod groźbą kary śmierci. W 2000 roku szczątki zostały jeszcze raz przebadane przez pracownika naukowego Uniwersytetu Yale’a, który uznał liczbę szczątków obu płci za porównywalną, więc teoria o klasztorze dla kobiet została podważona.

#6. Święte fontanny

Woda miała fundamentalne znaczenie dla Inków – odnoszono się do niej z należyty szacunkiem i traktowano jak niezwykle cenny dar. W związku z tym na terenie Machu Picchu znajdowały się liczne fontanny. Najważniejsza z fontann zawierała wodę deszczową, która spływając do specjalnego kanału dzieliła się na dwa strumienie. Fontanny w Machu Picchu łączyły się ze sobą tworząc skomplikowany system wodny, który w niektórych miejscach przebiegał również pod ziemią. Dzięki tak przemyślanej (jak na tamte czasy) budowie sieci wodociągowej można było zaopatrywać w wodę pobliskie pola uprawne.

#7. Obserwatorium

Na terenie dawnego miasta Inków oprócz świątyni i mieszkań znajdowało się również obserwatorium, w którym za obserwację nieba odpowiedzialni byli inkascy kapłani. Współcześnie obserwatorium to zwane jest El Mirador, czyli punkt widokowy. Zostało ono odkryte zupełnie przypadkiem przez Fernanda Astete Victoria – antropologa, który prowadził prace badawcze na terenie miasta. W skład jego ekipy wchodzili również Polacy i to dzięki ekipie z Uniwersytetu Warszawskiego odtworzono model 3D tego obserwatorium. Obserwacje astronomiczne prowadzono również ze zbudowanej na planie podkowy Wieży Słońca oraz Świątyni Trzech Okien – obie budowle miały tak usytuowane otwory okienne, by słońce wpadające do środka podczas przesilenia zimowego oświetlało kamień znajdujący się we wnętrzu pomieszczenia.

#8. Opuszczona twierdza

Początek budowy miasta Inków szacuje się na rok 1430, a już 100 lat później zostało ono opuszczone. Prawdopodobnie zbiegło się to w czasie ze spodziewanym przez Inków najazdem hiszpańskich konkwistadorów. Machu Picchu było jednak na tyle ukryte i bardzo dobrze usytuowane, że do jego zdobycia nigdy nie doszło. Inna teoria mówi, że mieszkańców dopadła epidemia ospy, o której leczeniu nikt wtedy nie miał pojęcia, co miało przyczynić się do szybkiego wyludnienia miasta. Ospa miała zostać przeniesiona na te tereny przez europejskich podróżników.

Inkowie zbudowali Machu Picchu na szczycie góry na wysokości 2090–2400 m n.p.m. Dzięki takiemu położeniu nie było widoczne z ziemi poniżej i nigdy niż zostało zdobyte – właśnie dlatego jest jednym z najbardziej niezwykłych i dobrze zachowanych miast Inków (większość miast Inków została bowiem zniszczona przez hiszpańskich konkwistadorów).

#9. Tajemnica budowy

Jako, że Machu Picchu powstawało w czasach, w których nie wynalezione jeszcze było koło, a do pracy nie zaprzęgano zwierząt istnieją przesłanki o siłach nadprzyrodzonych, które miały swój wkład w jego budowę. Co ciekawe do budowy nie została użyta żadna zaprawa, a niektóre elementy mimo to przetrwały połączone do dziś. Do budowy Machu Picchu używano granitowych bloków, które są do siebie idealnie dopasowane, tak że łączenia nie są widoczne.

#10. Wierzenia mieszkańców Machu Picchu

Inkowie zamieszkujący to miasto uważali ziemię jako dzieło ludzi, a nie bogów. W ich wierzeniach bogowie wynagradzali im jedynie trud włożony w stworzenie świata. Nagrodą miały być ofiarowane przez bogów zwierzęta. Istniał jeden jeden warunek – zwierzęta mogły żyć w Machu Picchu jedynie wtedy, gdy mieszkańcy będą oddawać cześć poszczególnym bogom, składając im ofiary w dniu ich święta. Co więcej wierzenia mówiły, że gdyby Inkowie zaprzestali tych rytuałów miałaby ich spotkać kara – na przykład w postaci kataklizmów spadających na ich miasto.

#11. Zwierzęta

W Machu Picchu ludziom towarzyszyły zwierzęta. Podczas wykopalisk odnaleziono kości lam i alpak, które naturalnie występowały dużo wyżej niż znajdowało się Machu Picchu. Zwierzęta zostały prawdopodobnie sprowadzone z regionu Puna ze względu na mięso i skórę. Ponadto w jaskiniach, które były miejscami pochówku odnaleziono szczątki świnek morskich (były wykorzystywane do obrzędów pogrzebowych oraz stanowiły pożywienie), psów (uważa się, że służyły one jako towarzysze zmarłych) oraz szczątki wymarłych przed setkami lat zwierząt, które były prawdopodobne zostawiane w grobowcach jako pożywienie dla zmarłych (odnaleziono m.in czaszki kuskoszczura inkaskiego – wymarłego przed stuleciami gatunku gryzonia z rodziny szynszyloszczurowatych).

#12. Święty kamień – miejsce, gdzie przystaje Słońce

Jednym z ważniejszych części Machu Picchu jest Intihuatana, czyli kamień pełniący zarówno duchową jak i astronomiczną funkcję. Dowiedziono, że 21 września i 21 marca Słońce pada dokładnie nad ten kamień. To właśnie w tych dwóch okresach Inkowie organizowali swoje religijne ceremonie, podczas których oddawali cześć inkaskiemu bogowi słońca (Inti).

#13. Zagrożone

Stan Machu Picchu z roku na rok pogarsza się, dlatego też Światowy Fundusz Zabytków wpisał go na listę zabytków zagrożonych. Wprowadzono również limit turystów, którzy mogą odwiedzić miasto Inków (2500 osób dziennie). Problemy Machu Picchu związane są z dużą liczbą śmieci pozostawianych na miejscu, a także ze złym oznakowaniem i odgrodzeniem miejsc po których można spacerować. W związku z tym turyści depczą cały teren, nie zważając na to, co znajduje się pod ich stopami. Machu Picchu zostało również wpisane na listę UNESCO, a ponadto znajduje się na liście 7 najnowszych cudów współczesnego świata.

Lubisz ciekawostki? Zobacz też:

• Ciekawostki o Big Benie
• Statua Wolności ciekawostki
• 12 najbardziej fascynujących ruin Majów w Meksyku
• 20 ciekawostek o Morzu Bałtyckim
• 50 opuszczonych miejsc i budynków z całego świata


źródła: (1),(2),(3),(4),(5),(6),(7)