10 najlepszych rycerzy średniowiecza

Bohaterskie, mężne czyny rycerzy średniowiecza opiewają pieśni. Tych wojowników w lśniących zbrojach, z mieczami w dłoniach wysławiają średniowieczni kronikarze. Do historii przeszły ich odwaga, lojalność władcy, wierność krajowi – etos rycerza. Również kilku spośród najwybitniejszych władców średniowiecza zostało pasowanych na rycerzy i odnosili sukcesu na polu walki. Oto 10 najlepszych rycerzy w średniowieczu.

Rodrigo Diaz de Vivar – El Cyd

Rodrigo Diaz de Vivar, bardziej znany pod przydomkiem El Cyd (od arabskiego słowa „sajjid”, czyli pan, wódz) był hiszpańskim bohaterem narodowym, uczestnikiem rekonkwisty, rycerzem-tułaczem. Zasłynął jako pogromca Maurów. El Cyd, który był także księciem Walencji przyszedł na świat w 1043 roku, w rodzinie drobnych właścicieli ziemskich. Szlify rycerskie zbierał pod okiem kastylijskiego księcia, Sancha i przez niego został pasowany na rycerza. Dość szybko jego wojenny kunszt był ceniony na Półwyspie Iberyjskim i daleko poza nim.

W 1081 roku El Cyd spustoszył emirat toledański, który pozostawał pod protektoratem władcy Kastylii – Alfonsa VI. To sprawiło, że został skazany na banicję i rozpoczął długi okres tułaczki, podczas którego bywał najemnikiem tak władców chrześcijańskich jak i tych muzułmańskich. W tym czasie dorobił się dużego majątku, dzięki czemu zebrał pokaźną armię iw 1094 roku zdobył Walencję, stając się niezależnym księciem. El Cyd zmarł w 1099 roku.

Godfryd z Bouillon

Gotfryd z Bouillon zasłynął jako jeden z dowódców pierwszej krucjaty, a następnie został Obrońcą Grobu Chrystusowego. Na początku był księciem Dolnej Lotaryngii, a także wiernym wasalem cesarza Henryka IV. Czas udziału w krucjacie nie był dla niego czymś, co można utożsamić z wizerunkiem idealnego rycerza – ściągał od Żydów haracze za ochronę, a to nabiło jego sakwę. Różne kontrowersje zostały jednak z przysłonięte przez sukcesy Gotfryda – podczas oblężenia Jerozolimy w 1099 roku był on jednym z pierwszych śmiałków, którzy postawili stopę na murach. Za zasługi i mężną postawę, krzyżowcy wybrali go na króla Jerozolimy. Skromny Godfryd objął to stanowisko, jednak nie jako król, tylko Obrońca Grobu Chrystusowego. Godfryd z Bouillon zginął w roku 1100 w czasie wyprawy przeciwko sułtanowi Damaszku. Jego następcą, już z tytułem królewskim, został jego brat Baldwin z Boulogne.

Wilhelm Marshal

Za najwybitniejszego średniowiecznego rycerza angielskiego uchodzi Wilhelm Marshal. W wieku 5 lat został pojmany przez króla Stefana I z Blois. Jego ojciec, który buntował się przeciw królowi twierdził, że los chłopca go nie obchodzi i nie chciał poddać swojego zamku nawet za cenę życia swojego syna. Król miał więc w planach… wystrzelić młodego Wilhelma z katapulty, jednak obydwie strony doszły do porozumienia. To sprawiło, że Marshal przeżył dzieciństwo bez uszczerbku na zdrowiu.

Jako syn drobnego szlachcica Wilhelm Marshal nie mógł liczyć na to, że odziedziczy znaczny majątek. Brał zatem udział w turniejach, dzięki którym zdobył umiejętność walki, sławę i legendarne bogactwo. Wkrótce został mentorem Henryka Młodego Króla, syna Henryka II. Przez następcę tronu został jednak niesłusznie oskarżony o sypianie z jego żoną, Małgorzatą, za co został wydalony z dworu. Wówczas znów z powodzeniem walczył na turniejach rycerskich, jednak dość szybko wrócił na dwór – stojąc lojalnie przy boku Henryka II (Henryk Młody Król zmarł w 1183 roku).

Na przestrzeni lat Wilhelm Marshal zdobył sławę niepokonanego rycerza, a ponadto pełnił funkcję królewskiego doradcy. Na łożu śmierci miał powiedzieć, że że wziął do niewoli 500 rycerzy wraz z ich wyposażeniem i końmi. Był podziwiany nie tylko w Anglii, lecz również we Francji i Flandrii. Zmarł 14 maja 1219 roku.

Ulryk von Liechtenstein

Ulryk von Liechtenstein to z jednej strony twardy, zaprawiony w bojach wojownik, a z drugiej – poeta i piewca kobiecego piękna. Na świat przyszedł w Styrii w rodzinie ministeriałów około 1198 roku. Jego kariera rozpoczęła się na dworze Leopolda VI i tam był pasowany na rycerza.

Ulryk von Liechtenstein zasłynął z wielu podróży. Podczas jednej z nich zwaną „podróżą Wenus” wędrował z Wenecji do Czech, a po drodze brał udział w turniejach. Nie byłoby w tym nic dziwnego, gdyby nie fakt, że podczas nich… przebierał się w strój kobiecy. Ulryk do hełmu przypinał warkocze, widzom ogłaszał, że jest Panią Wenus, a jego działania, mają wysławiać miłość. W 1245 roku brał udział w wojnie przeciw Węgrom. Zasłynął przede wszystkim zwycięską bitwą pod Litawą.

Edward Czarny Książę

Książę Edward z Woodstock który żył w latach 1330–1376, był najstarszym synem Edwarda III Plantagenta. W historii zapisał się zwłaszcza jako zasłużony wódz w czasie wojny stuletniej. Dowodził angielskim wojskiem w czasie bitwy pod Crecy, gdy miał zaledwie 16 lat. Kolejnym sukcesem Edwarda było zwycięstwo nad oddziałami króla Francji Jana II w 1356 roku pod Poitiers. W 1367 roku wziął udział w kampanii hiszpańskiej, jednak nie zakończyła się ona sukcesem Anglików, a sam Edward ciężko zachorował i wrócił do Anglii. Pogarszający się stan zdrowia uniemożliwił mu dalszą działalność. Zmarł w 1376 roku. W jego historii pojawiają się pewne czarne karty – nielicujące z etosem rycerskim. Podczas walk we Francji odznaczał się okrucieństwem, organizował rzezie wsi i podbitych miast. Jego syn – Ryszard II był królem Anglii od 22 czerwca 1377 do 29 września 1399 roku.

Zawisza Czarny z Garbowa

Wśród najlepszych rycerzy średniowiecza nie można pominąć Zawiszy Czarnego z Garbowa. Należy jednak zaznaczyć, że nie jest chęć wprowadzenia polskiego akcentu. Zawisza Czarny zdobył bowiem sławę i uznanie w całej Europie. O jego prestiżu stanowiły nie tylko umiejętność walki i zdolności przywódcze niejednokrotnie potwierdzone w boju, ale także smykałka dyplomatyczna. Zawisza Czarny był lojalny, władcy bardzo go cenili i często przychylali się do jego próśb. Dużo czasu spędził na dworze Władysława Jagiełły, brał udział w bitwie pod Grunwaldem. Służył także węgierskiemu królowi, Zygmuntowi Luksemburskiemu.

Zawisza Czarny z Garbowa brał udział w wielu turniejach. Śmierć poniósł w 1428 roku, w czasie bitwy z Turkami pod Golubacem. Osłaniał wówczas odwrót wojsk Zygmunta Luksemburskiego i nawet na wyraźną prośbę władcy nie opuścił pola walki. Zawisza został pojmany przez Tureckich janczarów, którzy następnie odcięli mu głowę. Choć liczyli, że w ten sposób odejmą mu chwały – stało się wręcz przeciwnie. Zawisza poniósł bohaterską śmierć na polu boju – a to największa chwała dla średniowiecznego rycerza.

William Wallace

William Wallace to bohater narodowy Szkocji, który zasłynął przede wszystkim jako przywódca powstania szkockiego przeciw rządom Anglików – Normanów – pod przywództwem Edwarda I Długonogiego. Był synem skromnego właściciela ziemskiego, sir Alana Wallace’a. Przywódcą powstania przeciwko Anglii został, mszcząc śmierć żony Marion Braidfute z Lamington. W marcu 1298 roku pasowano go na rycerza i obwołano strażnikiem królestwa. Tym samym to właśnie William Wallace sprawował władzę nad Szkocją w imieniu Jana Balliola, który był uwięziony.

Od maja 1297 roku w dość krótkim czasie William Wallace zdobył niemal wszystkie najważniejsze zamki w Szkocji. Kolejne oddziały angielskie były wybijane, lub uciekały przerażone wieściami o okrucieństwie wojsk Wallace’a. W październiku tego samego roku poza kilkoma miejscami, na szkockiej ziemi nie było ani jednego żołnierza angielskiego. Siły Wallace’a zostały pokonane dopiero w bitwie pod Falkirk w 1298 roku. On sam opuścił Szkocję, do której powrócił w 1301, lub 1303 roku. Wallece chciał kontynuować walkę, jednak większość szlachty poddała się Edwardowi I.

3 sierpnia 1305 roku Wallace’a schwytano w Robroyston niedaleko Glasgow i przewieziono do Londynu, gdzie został oskarżony o zdradę oraz przestępstwa, a następnie stracony przez powieszenie. Jego zwłoki zostały poćwiartowane. Postać Williama Wallace’a możecie kojarzyć z filmu „Braveheart. Waleczne serce”, w którym główną rolę zagrał Mel Gibson.

Edward I Długonogi

Edward I Długonogi nazwany był przez Anglików „Młotem na Szkotów”. W 1253 roku w wieku zaledwie 14 lat towarzyszył swemu ojcu w wyprawie do Gujenny. W 1262 roku w czasie podróż po Francji i Burgundii, uczestniczył z sukcesami w wielu turniejach. Edward I Długonogi poza walkami na Wielkiej Brytanii, brał również w wyprawie krzyżowej. Od 1272 roku był królem Anglii – zyskał tam sławę wojownika, który podbił Walię oraz ujarzmił Szkocję. W plebiscycie, który przeprowadziła stacja BBC w 2002 r. Edward I Długonogi zajął 92 miejsce wśród 100 najwybitniejszych Brytyjczyków w historii. Zastanawiacie się, czemu zawdzięczał swój przydomek? Otóż był dość wysoki jak na swoje czasy (1,88 m), co w połączeniu z jego temperamentem budziło powszechny podziw i respekt.

Karol I Wielki

Karol I Wielki był królem Franków i Longobardów, a od 25 grudnia 800 roku świętym cesarzem rzymskim. Stworzył on pierwsze europejskie imperium po upadku Cesarstwa Zachodniorzymskiego. Rycerz ten swój przydomek zawdzięczał tak dokonaniom, jak i posturze. Jako wojownik zasłynął przede wszystkim dzięki ekspansji Państwa Franków. Karol I Wielki zaanektował królestwo Longobardów, próbował interweniować przeciw Arobom w Hiszpanii i przejąć kontrolę nad Germanią. Dążył do realizacji koncepcji nowego cesarstwa zachodniego, z tym, że miało ono być bardziej chrześcijańskie niż „rzymskie”.

Sukcesy militarne uczyniły z Karola najpotężniejszego władcę w tamtych czasach. Był także orędownikiem edukacji i nauki. W opinii wielu historyków Karol Wielki uznawany jest za władcę wybitnego, a w średniowieczu stanowił wzór władcy idealnego, rycerza i gospodarza. Na koniec ciekawostka: to właśnie od jego imienia pochodzi w języku polskim słowo słowo król.

Bertrand du Guesclin

Urodzony w 1320 roku Bertrand du Guesclin uważany jest za jednego z najwybitniejszych rycerzy wojny stuletniej, w której brały udział Anglia i Francja. Bertrand już jako 18-latek odnosił pierwsze sukcesy w turniejach. Pomimo zakazu ojca uciekł z domu i w pożyczonej zbroi, anonimowo pokonał 12 znanych rycerzy na turnieju odbywającym się w Rennes. W wieku 21-lat został rycerzem w służbie księcia Bretanii, Karola de Blois. Jego kariera nabrała wówczas tempa, w wyniku czego w 1364 otrzymał hrabstwo Longueville, a sześć lat później został mianowany na kontabla Francji, czyli naczelnego dowódcę armii, który podlega tylko królowi.

Jednym z najsłynniejszych wyczynów pochodzącego z zamku La Mote-Broon rycerza była całonocna walka pod Vannes. Nie byłoby to nic nadzwyczajnego, gdyby nie fakt, że dowodzony przez niego, 20-osobowy oddział stawił czoła 2 tysiącom wrogów. Innym razem, podczas angielskiego oblężenia Rennes, dysponując zaledwie 100 zbrojnymi zaatakował i zdobył obóz wroga. Bertrand du Guesclin zmarł w wieku 60 lat. Według niektórych źródeł tuż przed śmiercią zdążył jeszcze ruszyć na pomoc francuskim oddziałom próbującym zdobyć zamku Chateauneuf-Randon. Podobno gdy przybył na miejsce i wezwał anglików do poddania się, Ci niezwłocznie skapitulowali, a klucze do twierdzy złożone zostały w trumnie wielkiego rycerza.

Zobacz też:

• 22 ciekawostki o Zamku Królewskim na Wawelu
• Ciekawostki o gladiatorach
• Władysław Jagiełło – historia, panowanie, ciekawostki
• Top 16 ciekawostek o starożytnym Rzymie
• Twierdza Kłodzko – perła architektury obronnej w Polsce