Najpopularniejsze atrakcje turystyczne mają swoje tajemnice. Widzieliście, że Wieża Eiffla była największym billboardem świata? Lub, że Napoleon zabrał kawałem bramy Brandenburskiej do Francji? Albo, że Big Ben to wcale nie Big Ben, tylko Elizabeth Tower? Więcej ciekawostek znajdziecie poniżej.
#10 Wieża Eiffla, Paryż, Francja
Wieża Eiffla to najbardziej rozpoznawalny symbol Paryża. Wieżę zbudowano na paryską wystawę światową, która odbywała się w 1889 roku, a sama budowla miała być symbolem potęgi gospodarczej Francji i upamiętnieniem setnej rocznicy rewolucji francuskiej. Niewiele brakowało, by wieża nie dotrwała do dzisiejszych czasów – początkowo zakładano, że zostanie ona rozebrana po 20 latach. Dopiero udane eksperymenty z telegrafem bezprzewodowym, który umieszczono na szczycie wieży sprawiły, że odstąpiono od tego pomysłu. Wieża Eiffla odegrała ważną rolę podczas I Wojny Światowej, gdyż zapewniała łączność pomiędzy Paryżem i posterunkami francuskimi, które znajdowały się na granicy z Niemcami (wcześniej używano do tego gołębi pocztowych).
Ciekawostką jest fakt, iż to nie Gustave Eiffel był jedynym pomysłodawcą tego projektu – to dwaj jego pracownicy Maurice Koechlin i Émile Nouguier wraz z Eiffelem 18 września 1884 roku zgłosili patent. Eiffel odkupił prawa autorskie od Koechlina i Nouguiera, wraz z prawami do własności intelektualnej projektu 12 grudnia 1884 roku. Co ciekawe budową kierował jego pracownik, wspominany już Koechlin.
Kolejną ciekawostką jest fakt, iż wieża początkowo została zaproponowana … Barcelonie. Pomysł ten został jednak odrzucony przez tamtejszych radnych, którzy stwierdzili że „to zbyt kosztowne”, „szczyt niesmaku”, oraz że budowa wieży „zupełnie zepsuje panoramę miasta”. Barcelońscy radni nie byli jedynymi osobami, którym projekt Wieży Eiffla nie przypadł do gustu – 14 lutego 1887 roku w gazecie „Le Temps” ukazał się list otwarty 300 wybitnych artystów i intelektualistów ze stolicy Francji, którzy napisali: „My pisarze, malarze, rzeźbiarze, architekci, pasjonaci nienaruszonego do tej pory piękna Paryża zgłaszamy protest – w imieniu zagrożonej francuskiej sztuki i historii – przeciwko wystawieniu w samym sercu naszej stolicy niepotrzebnej i monstrualnej wieży Eiffla, która swym barbarzyńskim ogromem przytłacza Notre-Dame, Sainte-Chapelle, Tour Saint-Jacques…”.
Paryska wieża miała też ciekawy epizod, jako najwiekszy billboard reklamowy na świecie. Pomiędzy 1925 i 1936 rokiem z trzech stron zainstalowano ponad cztery miliony kolorowych żarówek, które tworzyły widoczny nawet z 30 km pionowy napis „Citroen”. Wieża jest odmalowywana średnio co 7 lat (takie było życzenie twórcy – od powstania wieży robiono to już 18-krotnie), a podczas prac renowacyjnych wykorzystywanych jest 60 ton farby, 50 kilometrów kabli zabezpieczających, 5 hektarów siatki zabezpieczającej, 1500 pędzli, 1500 zestawów odzieży, a cały proces wymalowania wieży dla 25 malarzy trwa ponad rok.
Od momentu otwarcia wieżę zwiedziło ponad 200 milionów osób, a koszt jej budowy (około 65 milionów dzisiejszych złotych) w 75% zwrócił się już po 5 miesiącach od otwarcia wieży dla turystów.
#9 Big Ben, Londyn, Wielka Brytania
Mało kto wie, że jedna z największych atrakcji turystycznych Londynu wcale nie jest Big Benem – Big Ben to tak naprawdę nazwa 13 tonowego dzwonu znajdującego się wewnątrz wieży, a nie samej wieży. 12 września 2012 roku wieża została oficjalnie nazwana Elizabeth Tower dla uhonorowania 60-letniego panowania królowej Elżbiety II.
Budowa tego neogotyckiego budynku rozpoczęła się zaraz po tym jak 16 października 1834 roku spłonęła znaczna część Pałacu Westminsterskiego (budowa trwała aż do 1858 roku, a charakterystyczny zegar uruchomiono w maju 1859 roku). Na wieżę prowadzą spiralne schody liczące 334 stopnie, a zegar znajdujący się na jej szczycie jest największym zegarem w Wielkiej Brytanii. Wyposażono go w 4 tarcze o średnicy 7,5 m każda oraz wskazówki o długości 4,25 m.
„Big Ben” działa bez zarzutu i tylko kilka razy w historii spóźnił się – w 1949 roku stado ptaków usiadło na wskazówce pokazującej minuty, przez co zegar opóźnił się o 41 minut. Z kolei w noc sylwestrową w 1962 roku olbrzym spóźnił się o 10 minut, z powodu obfitych opadów śniegu. Pierwsza usterka mechanizmu miała miejsce dopiero w 1976 roku, a w wyniku tej awarii Big Ben milczał od 10 sierpnia 1976 roku aż do 9 maja 1977. W 1997 roku zegar zatrzymał się dwukrotnie, natomiast 27 maja 2007 roku zegar przestał tykać na 90 minut.
Według niektórych źródeł nazwa „Big Ben” pochodzi od imienia sir Benjamina Halla, który w 1858 roku sprawował urząd głównego komisarza robót. Inne źródła twierdzą, że nazwa wzięła się od boksera Bena Caunta.
#8 Statua Wolności, Nowy Jork, Stany Zjednoczone
Jeden z największych symboli Nowego Jorku i Stanów Zjednoczonych jest darem rządu francuskiego dla USA w stulecie uchwalenia Deklaracji niepodległości. Zbudowana we Francji statua została w 1884 roku przekazana ambasadorowi amerykańskiemu w Paryżu, a następnie rozebrana na części (a dokładnie 350 odrębnych części, które zapakowano do 214 skrzyń) i wysłana statkiem do Nowego Jorku. Oficjalne odsłonięcie odbyło się 28 października 1886 roku, a dokonał tego ówczesny prezydent Grover Cleveland.
Statua Wolności jest dziełem Frédérica Auguste’a Bartholdiego (projekt), Gustawa Eiffla (tego od słynnej wieży; konstrukcja) oraz Richarda Morrisa Hunta (postument). Co ciekawe Statua Wolności była pierwotnie koloru miedzianego, a dopiero w wyniku korozji atmosferycznej miedzi, jej powłoka okryła się patyną – zielono-niebieskim kolorem, z którym utożsamiamy jest dzisiaj. W 1906 roku planowano nawet przywrócenie oryginalnego koloru, ale po protestach mieszkańców porzucono ten pomysł i odmalowano wyłącznie wnętrze. Dziś Statuę Wolności rocznie odwiedza na Liberty Island ok. 4 mln osób.
#7 Pomnik Chrystusa Odkupiciela, Rio de Janeiro, Brazylia
38-metrowy pomnik, jeden z symboli Rio odsłonięto 12 października 1931. Jego budowę poprzedziła zbiórka funduszy, która rozpoczęła się już w 1921 roku. Pomnik upamiętnia setną rocznicę niepodległości Brazylii. Ważący 1145 ton (z czego głowa waży 35 ton, a dłonie 9 ton każda) monument zaprojektował francuski rzeźbiarz polskiego pochodzenia Paweł Landowski (Landowski zaprojektował głowę i ręce Chrystusa, a resztę powierzono inżynierom i architektom).
Co ciekawe ogromna rzeźba powstała we Francji, a następnie przewieziona do Brazylii w kawałkach. Pomnik odsłaniano trzykrotnie – 12 października 1931 roku dokonał tego projektant oświetlenia Guglielmo Marconi, włączając oświetlenie z jachtu przycumowanego w porcie we włoskiej Genui. Papież Paweł VI odsłonił pomnik ponownie po instalacji nowego oświetlenia, a w 50 rocznicę budowy 12 października 1981 dokonał tego papież Jan Paweł II.
Do pomnika można dotrzeć za pomocą kolejki linowej, lub drogą. Ze stacji kolejki do punktu obserwacyjnego, który znajduje się u stóp monumentu prowadzą schody o 222 stopniach. Można tam również dojechać windą i schodami ruchomymi. Ze wzgórza Corcovado (przed pomnikiem opada ono pionowo w dół – ponad 700 m pionowej ściany w dół) rozciąga się fenomenalny wprost widok na Rio de Janeiro.
#6 Koloseum, Rzym, Włochy
Rzymskie Koloseum budowano przez około 10/12 lat i według różnych źródeł mogło ono pomieścić od 45 do 50 tysięcy widzów. Podczas inauguracji Koloseum igrzyska trwały 100 dni, podczas których zabito około 5 tysięcy zwierząt! Co ciekawe o kolejności zajmowania miejsc na trybunach decydowała „ranga” widzów. I tak cesarz, ważni dostojnicy i część mężczyzn zasiadała w pobliżu areny, podczas gdy kobiety i ludzie mniej majętni siadali w wyższych rzędach.
Koloseum jest naprawdę ogromne – ma 188 metrów długości, 156 metrów szerokości i 48.5 metra wysokości. Do Koloseum prowadziło 80 ponumerowanych wejść (zachowały się oznaczenia wejść od nr XXIII do LIV), a widzów przed deszczem i słońcem widownię chroniła specjalna osłona (tzw. velarium), które rozkładano w deszczowe, lub bardzo słoneczne dni.
Arena Koloseum wyposażona była w drewnianą podłogę, która dodatkowo pokryta była piaskiem. Pod nią znajdowały się kanały doprowadzające i odprowadzające wodę, klatki dla dzikich zwierząt, oraz więzienie dla gladiatorów. Na arenie odbywały się w nim m.in. walki gladiatorów, polowania na dzikie zwierzęta oraz widowiska przedstawiające bitwy morskie (tzw. naumachie).
W 445 roku Koloseum zostało uszkodzone przez trzęsienie ziemi, a w 528 roku odbyły się tutaj ostatnie igrzyska. Około 1200 rodzina Frangipani przejęła Koloseum i ufortyfikowała je, używając jako zamku. Od II połowy XVIII wieku w Koloseum (w Wielki Piątek) odbywa się droga krzyżowa, którą prowadzi papież. 7 lipca 2007 roku Amfiteatr Flawiuszów (bo tak nazywano to miejsce w starożytności) ogłoszony został jednym z siedmiu nowych cudów świata (nazwa Koloseum została nadana dopiero w średniowieczu i pochodzi od usytuowanego w pobliżu budowli ogromnego (gr. „kolossos”) posągu Nerona przedstawionego jako Helios). Każdego dnia ten wyjątkowy zabytek odwiedzany jest przez około 14 000 osób.
#5 Angkor Wat, Siem Reap, Kambodża
Kompleks świątyń Angkor jest narodowym symbolem Kambodży i dumą wszystkich Khmerów, który każdego roku odwiedzany jest przez 3 miliony turystów z całego świata. Budowa „Świątyni Miejskiej” (tak można przetłumaczyć nazwę największej świątyni czyli Angkor Wat) trwała według różnych źródeł od 32 do 35 lat.
Fani Angeliny Jolie powinni odwiedzić z kolei świątynię Ta Prohm – to w niej kręcono film z serii Tomb Raider, w którym aktorka grała główną postać, Larę Croft.
Kompleks Angkor Wat działa na turystów jak magnes. Podobno żona byłego prezydenta USA Jacqueline Kennedy tak bardzo chciała zobaczyć słynny kompleks, że wybrała się tam mimo prowadzonej w tym czasie wojny w Wietnamie.
#4 Krzywa wieża w Pizie, Włochy
Krzywa Wieża to zdecydowanie jedna z najbardziej znanych budowli na świecie. Każdego roku do urokliwego miasta położonego w Toskanii ściąga około 10 milionów turystów z całego świata. Trwająca 177 lat budowa rozpoczęła się w 1173 roku, a już rok później wieża zaczęła się odchylać od pionu. Pomimo niebezpieczeństwa w 1350 roku zdecydowano o dobudowaniu ostatniego piętra, na którym umieszczono dzwony. Ośmiokondygnacyjna wieża o masie 14 tysięcy ton ma prawie 55 metrów wysokości, a zaprojektowana została przez Guglielmo i Bonanno Pisano. Jej budowę ukończono w 1372 roku. Obecnie odchylenie od głównej osi budowli wynosi około pięciu metrów.
Podczas II wojny światowej Krzywa Wieża była wykorzystywana przez niemieckich żołnierzy jako punkt obserwacyjny. Podobno żołnierz amerykański, który prowadził rozpoznanie był tak zachwycony wieżą w Pizie, że zwlekał z meldunkiem tak długo, by zyskać pewność, że wróg na pewno w niej jest. W efekcie plan natarcia zmieniono i uniknięto masowego ostrzeliwania budowli, która dzięki temu ocalała.
#3 Tadż Mahal, Agra, Indie
Tadż Mahal odwiedzana jest każdego dnia przez 25-35 tysięcy turystów i uważana za jedną z najpiękniejszych budowli świata. Najsłynniejsza budowla w Indiach znajduje się w zachodniej części Niziny Gangesu, w mieście Agra.
Legenda głosi, że budowla zwana świątynią miłości powstała, ponieważ Mumtaz Mahal, żona panującego wówczas indyjskiego cesarza Szahdżahana przed śmiercią zobowiązała męża do spełnienia 3 obietnic: nigdy się nie ożenić, zaopiekować się dziećmi oraz postawić na jej cześć budynek, który będzie ją upamiętniał po śmierci.
Budowa Tadż Mahal rozpoczęła się w 1632 roku i trwała 12 lat – kolejne 10 trwało wykończenie całego kompleksu, który składa się z monumentalnych bram wjazdowych, meczetów i pięknego ogrodu. Według różnych źródeł pracowało przy niej od 20 do 25 tysięcy robotników. Oficjalne imię architekta nie pojawia się w żadnych dokumentach, sugerując, że projekt był dziełem samego Szahdżahana. Według nieoficjalnych przekazów w projektowaniu mogli brać dwaj Europejczycy – pierwszym z nich miał być pochodzący z Wenecji (Geronimo Veroneo), a drugim tajemniczy Francuz. Wzmianka ta niestety nie jest potwierdzona przez historyczne źródła i pochodzi od hiszpańskiego księdza, który ok. 1640 roku odwiedził Agrę.
Tadż Mahal zbudowano z marmuru, ale wbrew wielu fotografiom, wcale nie jest on biały – marmur z powodu zanieczyszczenia środowiska staje się coraz ciemniejszy. Co ciekawe niewiele brakowało, by Tadż Mahal przestało istnieć – w latach trzydziestych XIX wieku dwustuletnia budowla była zaniedbana i popadała w ruinę, a generalny gubernator Bengalu lord William Bentinck wpadł na „genialny” pomysł, by monument rozebrać, a marmur przesłać do Londynu i sprzedać. Na szczęście do sprzedaży marmuru nie doszło, a w 1900 roku wicekról Indii, lord George Curzon wydał rozkaz odrestaurowania kompleksu. 7 lipca 2007 obiekt został ogłoszony jednym z siedmiu nowych cudów świata.
#2 Brama Brandenburska, Berlin, Niemcy
Ta zabytkowa budowla jest jednym z najbardziej charakterystycznych punktów miasta. Budowana w latach 1788-1791 brama została ukształtowana na wzór propylei akropolu ateńskiego, stąd też Berlin określano Atenami nad Szprewą lub Atenami Północy.
W 1793 roku na szczycie bramy ustawiono tzw. figurę kwadrygi, czyli rydwan którym powozi uskrzydlona bogini Nike. Kwadryga tak spodobała się Napoleonowi, że po wygranej bitwie pod Jeną-Auerstedt (1806 rok) postanowił zabrać ją do Paryża – imponująca rzeźba powróciła do stolicy Niemiec dopiero w 1814 roku.
Ciekawostką jest fakt, iż W Prusach zaszczyt przechodzenia pod centralnym łukiem bramy przypadał jedynie przedstawicielom rodziny królewskiej, natomiast przeciętny obywatel mógł przejść jedynie skrajnymi łukami. Zwyczaj ten zniesiono wraz z abdykacją cesarza Wilhelma II w 1918 roku – teraz każdy może poczuć się jak cesarz.
Budowa Muru Berlińskiego 13 sierpnia 1961 spowodowała, że brama Brandenburska znalazła się po środku obszaru granicznego (tzw. ziemi niczyjej) i stanęła na środku obszaru granicznego. Z tego względu nie można było jej przekroczyć ani z części wschodniej, ani z zachodniej. Dopiero po upadku Muru Berlińskiego 22 grudnia 1989 roku odbyło się uroczyste, ponowne otwarcie Bramy Brandenburskiej, w którym uczestniczyło ponad 100 tys. osób.
#1 Opera w Sydney, Australia
Nie wiem jak Wy, ale ja gdy pomyślę o Australii to kolejnym (zaraz po kangurach) skojarzeniem jest Opera w Sydney. Jest to zdecydowanie najbardziej rozpoznawalny budynek tego wyspiarskiego kraju i jedna z wizytówek Australii. Chociaż budynek wygląda bardzo nowocześnie, to jego budowę rozpoczęto w 1956 roku, gdy ogłoszono konkurs na projekt budynku. Z całego świata nadesłano 233 prace, a zwyciężył duński architekt Jørn Utzon.
Mało kto wie, że planowane koszty i czas budowy opery totalnie się nie sprawdziły. Plan zakładał, że koszt budowy zamknie się w kwocie 7 milionów dolarów, podczas gdy rzeczywiste wydatki wyniosły prawie 102 miliony dolarów (gdy koszt przekroczył 100 milionów Utzon wycofał się, a dokończeniem budowy zajęli się: Peter Hall, Lionel Todd i David Littlemore). Plan zakładały, że opera zostanie oddana do użytku 26 stycznia 1965 roku w dniu święta narodowego, tymczasem gmach opery oddano do użytku 26 stycznia, ale … 1973 roku.
Niesamowite wrażenie robi zwłaszcza dach budynku, który inspirowany był podobno obierana na cząstki pomarańczą. Oryginalny strop waży 161 tysięcy ton i podtrzymywany jest przez 350 kilometrów kabli. Dach Opery pokryty jest ponad milionem dachówek (a dokładnie 1 056 006), które efektownie odbijają światło w słoneczne dni (kolejna ciekawostka – dachówki sprowadzono ze Szwecji).
Opera w Sydney posiada około 1000 pomieszczeń użytkowych (w tym 60 garderób), a każdego roku odbywa się w niej 3 tys. wydarzeń scenicznych, na które przychodzi 2 miliony widzów. W czerwcu 2007 roku budynek został wpisany na listę światowego dziedzictwa UNESCO.
Zobacz też
• Big Ben ciekawostki
• Sagrada Familia ciekawostki
• Wieża Eiffla ciekawostki
• Statua Wolności ciekawostki
• Koloseum ciekawostki
• Krzywa wieża w Pizie – ciekawostki