19 fascynujących ciekawostek na temat snu

Sen to czynność towarzysząca nam od dnia narodzin. Odpowiednia ilość snu każdego dnia jest niezbędna do prawidłowego funkcjonowania naszego organizmu, pozwalając mu na odpoczynek i regenerację. Czy naprawdę potrzebujemy 8 godzin snu? Czy zdarzają się takie noce, podczas których nic nam się nie śni? Czy możemy śnić o osobach, których nie znamy? Czy liczenie owiec pomaga zasnąć? Przedstawiam kilka ciekawostek na temat snu, o których mogliście nie słyszeć.

Fazy snu

Sen każdego z nas składa się z 4 powtarzających się cykli, które zawarte są w 2 głównych fazach: fazie NREM i REM. Faza NREM jest to sen głęboki, wolnofalowy i o wolnych ruchach gałek ocznych. Z kolei faza REM charakteryzuje się wysoką aktywnością mózgu, szybkimi ruchami gałek ocznych i występowaniem marzeń sennych. Co ciekawe w wyniku prowadzonych badań ustalono, że osoby budzone w momencie wejścia w fazę REM mają problemy z koncentracją i stają się rozdrażnione. Po kilku dniach pobudki w tej samej fazie snu, osoby te zaczynały mieć objawy przypominające psychozę. Na nasz sen wpływa również pełnia księżyca – kiedy się pojawia śpimy krócej i płytko. Generalnie blisko 72% naszego społeczeństwa w ciągu dnia odczuwa senność, zaś ponad połowa ma problemy z zasypianiem.

Co dzieje się z naszym mózgiem podczas snu?

Nasz mózg nie zatrzymuje się nigdy! Nawet podczas snu intensywnie pracuje. W najgłębszej fazie snu jego zapis charakteryzuje się wolnymi falami, jednak nigdy „nie zasypia” nawet na sekundę. Z kolei w aktywnej fazie snu zwanej REM ma miejsce kumulacja pracy mózgu, a zapis fal mózgowych przypomina wówczas zapis wykonany u osoby obudzonej.

Czy liczeniem owiec pomaga zasnąć?

Jak sięgam pamięcią to liczenie owiec nigdy nie sprawiło, że szybciej zasnąłem. Okazuje się, że nie jestem w tym temacie sam. Badania dowiodły, że liczenie owiec bardziej nas znudzi niż zmęczy i spowoduje, że zaśniemy. Okazało się, że znacznie lepsze rezultaty osiągniemy, gdy wyobrazimy sobie na przykład jakiś uspokajający nas krajobraz.

6 lat spędzonych na sennych marzeniach?

Tak 6 lat to czas, który naukowcy określili jako średni czas jaki spędzamy w ciągu naszego życia na śnieniu. Biorąc pod uwagę, że właściwa faza marzeń sennych to zazwyczaj okresy od 5 do 20 minut to łącząc to ze średnią długość życia, faktycznie możemy osiągnąć taki wynik.

Jaki procent czasu poświęcamy na sen?

Zakładając, że dorosły człowiek potrzebuje od 7 do 9 godzin snu, oraz średnią długość życia (w Polsce 77,85 lat w 2017 roku, dla obliczeń przyjmijmy równe 78) okazuje się, że przesypiamy od 15 330 do 197100 godzin tylko w czasie naszego dorosłego życia. 60 lat to z kolei 525600 godzin – łatwo zatem policzyć, że na sen przeznaczamy około 29-38% naszego dorosłego życia!

Śpiochy i czuwacze wśród zwierząt

Wiemy jak dużo snu potrzebuje dorosły człowiek. Czy zastanawialiście się, jak to wygląda w świecie zwierząt? Które zwierzęta są śpiochami, a które potrzebują mało snu? Okazuje się, że do tej pierwszej grupy możemy zaliczyć: nietoperze (około 20 godzin/dziennie), pancerniki (18,5 godziny) oraz koty (14,5 godziny). Umiarkowanym snem, zbliżonym do naszego mogą pochwalić się króliki i lisy (odpowiednio niecałe 10 i 8,5 godziny). Najmniej w świecie zwierząt śpią konie (niecałe 3 godziny), owce oraz krowy (niecałe 4 godziny). Kolejną ciekawostką jest fakt, że u delfinów w trakcie snu zmysły takie jak węch i wzrok są w stanie aktywności.

Sen zależy od płci

Tak jak różnimy się pod względem płci, tak samo na różny sposób śnimy. Badania prowadzone nad zależnością śnienia od płci pokazują, że różnica między kobietą i mężczyzną polega głównie na treści snów. U mężczyzn we śnie przewijają się zazwyczaj sytuację związane z wojną, czy bójką, a sny są zazwyczaj krótsze, bardziej dynamiczne. Z kolei u kobiet sny są bogatsze w szczegóły, a sytuacje w nich przedstawione bardziej złożone jednak nie przepełnione agresją, jak w przypadku mężczyzn.

Sen a emocje

W momencie śnienia doświadczamy wielu emocji. Psycholog Calvin Hall zebrał blisko 50 000 historii związanych ze snami. Potwierdził on tym samym, że w czasie śnienia doświadczamy szeroką gamę emocji. Co ciekawe emocje negatywne takie jak strach i gniew zwykle przeważają. Nie od dziś wiadomo, że na nasze sny mają zwykle wpływ przeżycia dnia codziennego. Jeśli coś nas trapi to w snach będzie to wizualizowane. Również nasze marzenia przenoszone są do marzeń sennych, które przenoszą nas do osób/sytuacji, za którymi na przykład w danym momencie tęsknimy.

Nigdy nie śnimy o osobach, których nie znamy

Myślę, że ta ciekawostka zaskoczy was najbardziej. Otóż nigdy nie śnimy o osobach, których nie znamy! Nasz mózg nie wymyśla sobie nowych twarzy, a ludzie których widzimy w snach mimo tego, że wydają się nam nieznajomi już kiedyś (nawet przelotnie) pojawili się w naszym życiu. Ta sama zasada dotyczy przedmiotów, które w snach się pojawiają. Nawet jeśli przedmiot wydaje nam się być nieznany to jest on zrobiony z elementów, które już kiedyś poznaliśmy.

„Sparaliżowany” snem

Zastanawialiście się kiedyś, jak to jest, że mimo tego, iż śni wam się na przykład walka, czy ucieczka wasze ciało ani nie biegnie, ani nie wymachuje rękami? Otóż kiedy śpimy niektóre gruczoły uwalniają hormony odpowiedzialne za sen, zaś neurony wysyłają sygnały do rdzenia kręgowego aby ten się odprężył. Im mocniejszy jest nasz sen, tym poziom odprężenia spada, a wzrasta poziom „paraliżu”, dzięki któremu nie zrobimy sobie, ani nikomu kto śpi obok nas krzywdy.

Nic mi się dzisiaj nie śniło

Wyrażenie: „nic mi się dzisiaj nie śniło” nie jest prawdziwe. Śnimy zawsze, jednak nie zawsze ten sen pamiętamy. Jeśli obudzimy się podczas trwania fazy REM to sen ten zostanie z całą pewnością zapamiętany. Jeśli jednak obudzimy się w innej fazie wówczas szansa na zapamiętanie takiego snu jest znikoma. Co ciekawe w ciągu jednej nocy mamy od kilku do kilkunastu snów, które trwają od kilku sekund do kilku minut. Wielokrotne pojawianie się marzeń sennych w ciągu nocy, świadczy o prawidłowej pracy mózgu.

Czy osoby niewidome mają sny?

Jak jest ze śnieniem w przypadku osób niewidomych? Otóż osoby te również mają sny. Jeśli są to osoby niewidome od urodzenia wówczas śnią one używając innych zmysłów. Nie śnią one obrazami zaś dotykiem, smakiem, dźwiękiem i zapachem. Z kolei u osób, które straciły wzrok na późniejszym etapie swojego życia na przykład w wyniku wypadku, obrazy marzeń sennych pozostają.

Ile można wytrzymać bez snu?

Bez jedzenia wytrzymamy nawet do 3 tygodni, a jak jest ze snem? Po 2 bezsennych nocach nasz organizm zaczyna już odczuwać pewne dysfunkcje, jednak bez snu potrafi funkcjonować maksymalnie 10 dni. Rekord bezsenności należy do Randy’ego Gardnera, który to w 1964 roku nie spał 264 godziny i 12 minut i to bez żadnych wspomagaczy dodających energii. Co ciekawe po 16 godzinach bez snu zachowujemy się jakbyśmy mieli w organizmie 0.5 promila alkoholu.

Wiek, a długość snu

Wiek, czyli kolejna składowa wpływająca na długość snu. Nie od dziś wiadomo, że najwięcej śpią niemowlęta – nawet 20 godzin na dobę. Wraz z wiekiem ilość czasu poświęcanego na sen spada. Tak o to dzieci w wieku szkolnym przesypiają zwykle od 9 do 11 godzin, dorośli od 7 do 9, zaś osoby po 65 roku życia maksymalnie 7-8 godzin w ciągu dnia.

Sen polifazowy, czyli spanie na raty

Chyba nikt nie lubi, gdy ktoś lub coś przerywa mu sen. Jednak do XVII wieku ludzie celowo robili sobie przerwy w spaniu i dzielili sen „na raty”. Jak to wyglądało? Otóż kładli się spać na przykład na 3 godziny, następnie wstawali i oddawali się codziennym obowiązkom przez kolejne 3 godziny, a następnie znowu zasypiali – wynikało to najprawdopodobniej z braku elektryczności. Nie wiem jak wy, ale ja wolę obecny model snu.

Sen = „sortowanie”

Każdego dnia ludzki mózg otrzymuje mnóstwo informacji i bodźców. Jedne ważne inne trochę mniej, dlatego też niezbędne jest przetworzenie i ułożenie tych bodźców. „Sortowanie” ma właśnie miejsce w czasie snu. Wówczas mózg zatrzymuje i zapamiętuje bodźce ważne, a zbyteczne zostają usunięte.

Najlepsze pomysły powstają podczas snu?

Wiecie, że już 5 minut po przebudzeniu nie pamiętamy połowy naszych snów? Przez następne 5 minut zapominamy już 90 % z nich. Pewien poeta, Samuel Taylor Coleridge pewnego dnia po przebudzeniu od razu wziął do ręki kartkę papieru i zaczął pisać. Okazało się, że miał fantastyczny i inspirujący sen. Tak powstał jeden ze słynniejszych poematów angielskich pod tytułem: „Kubla Khan”. Po napisaniu 54 wersu Colerdige na chwilę przerwał pisanie. Po powrocie do kartki, nie był w stanie przypomnieć sobie reszty snu i w konsekwencji poemat nigdy nie został skończony. Coleridge długo nie publikował utworu. Zrobił to dopiero za namową George’a Gordona Byrona

Zbyt mało snu zwiększa apetyt!

Badacze Christian Benedict i Helgi Schioeth z Uppsala University dowiedli, że u osób które miały za sobą bezsenną noc obszar mózgu związany z łaknieniem miał wysoki poziom aktywacji. „Biorąc pod uwagę fakt, że w dzisiejszym świecie coraz więcej ludzi nie dostarcza organizmowi wystarczającej porcji snu, możemy przypuszczać, że przyczyni się to do zwiększenia przypadków otyłości w dłuższej perspektywie czasowej. Przesypianie ośmiu godzin na dobę może być istotne w utrzymaniu stałej, prawidłowej masy ciała” – mówił Christian Benedict. Wyniki tego badania opublikowano m.in w „The Journal of Clinical Endocrinology & Metabolism”.

Sen a pełnia księżyca

Wiele osób narzeka na zły sen podczas pełni księżyca. Naukowcy z Uniwersytetu w Bazylei w 2013 roku postanowili to sprawdzić. Do badań zgłosiło się ponad 30 wolontariuszy, których podzielono na grupy wiekowe. Wyniki tego eksperymentu wykazały, że podczas pełni księżyca (również kilka dni przed i kilka dni po) aktywność mózgu w obszarach związanych z głębokim snem spadła o 30 procent. Ponadto badane osoby zasypiały o 5 minut dłużej, podczas gdy ich sen był 20 minut krótszy niż zazwyczaj. Obserwacje potwierdzili również ochotnicy, którzy każdego ranka wypełniali ankiety, w których opisywali swoje samopoczucie po nocy.


Inne ciekawostki także na Sadurski.com

Zobacz też:

• Dlaczego ziewamy? Tajemnica ziewania rozwiązana
• Tajemnice łaskotania: dlaczego mamy łaskotki i po co nam one?
• Co staje się z organizmem, który nie śpi przez tydzień?
• Dlaczego słynny londyński autobus jest czerwony i ma dwa piętra?
• Dlaczego leniwce są leniwe?


Źródła: (1),(2),(3),(4),(5),(6),(7),(8),(9),(10)