XIX-wieczny „Klub Haszyszowy”, a w nim zielone konfitury doktora Moreau i paryska bohema epoki romantyzmu

Marihuana, haszysz i kokaina były często stosowane przez wielkich artystów w celu wzmocnienia twórczej fantazji. Do regularnego palenia przyznawali się lub byli o nie podejrzewani: William Szekspir, Wolfgang Amadeusz Mozart, Oscar Wilde, Louis Armstrong oraz „Klub Haszyszowy”, czyli Aleksander Dumas, Victor Hugo, Honore de Balzac, Charles Baudelaire i Eugene Delacroix.

Konopie nie wpływały tylko na wenę, ale stosowano je także w celach leczniczych i przeciwbólowych. Naukowcy znajdują ślady używek na fajkach, które przed wiekami należały do wielkich mistrzów. Jest również mnóstwo wzmianek o zażywaniu narkotyków w wybitnych dziełach z różnych epok.

W Paryżu na wyspie wyspie św. Ludwika znajduje się niezwykle ciekawy zabytek – Hôtel de Lauzun. Dziś przyjmowane są tam oficjalne delegacje z całego świata, ale pałac zdobiony przepięknymi freskami z XVII wieku (przetrwały do dziś), był kiedyś miejscem spotkań paryskiej elity epoki romantyzmu. W XIX wieku mieszkania na piętrze wynajmowali Charles Baudelaire i Théophile Gautier, którzy wspólnie z innymi artystami założyli tzw. „Klub Haszyszowy”. Oprócz konopnego dymu, na miejscu można było spróbować sławnych konfitur doktora Moreau. Badacz wpływu narkotyków na mózg człowieka eksperymentował na francuskich klasykach i odprawiał przed podaniem używek istne rytuały. Klubowe przysmaki doktora, niektórym gościom smakowały i doprowadzały do euforii, a inni bywali tam tylko ze względu na towarzystwo. Zachowało się wiele wspaniałych dzieł romantyków, gdzie przewija się motyw paryskiej palarni haszyszu i relacji bywających tam poetów.

Pałac wybudował bogaty finansisty Charlesa Gruyn des Bordesa w 1657 roku i pierwotnie nosiła on nazwę – Hôtel Particulier. W XVIII i XIX wieku zabytek również należał do arystokracji, która część kwater wynajmowała rzemieślnikom i artystom. Dwaj XIX-wieczni pisarze w wynajmowanym na 1 pierwszym piętrze mieszkaniu, gościli większość ówczesnej bohemy Paryża. Trudno nawet określić, która z postaci będących członkami narkotykowego klubu, była najbarwniejsza. Używek dostarczał sławny psychiatra Jacques-Joseph Moreau, który po podróżach po Syrii, Turcji i Azja Mniejsza postanowił kontynuować swoje badania w stolicy Francji.

Haszysz i marihuanę zaczęli sprowadzać do Francji wracający z Egiptu żołnierze Napoleona i od tego momentu wzrosło zainteresowanie używkami w środowiskach naukowych, a potem artystycznych. Psychiatra Jacques Moreau, po 4-letniej podróży do krajów Orientu (1836-1840), odkrył działanie konopi i przewodził badaniom nad wpływem haszyszu na układ nerwowy człowieka. Udokumentowane eksperymenty prowadził w Paryżu, gdzie od początku XIX wieku elity artystyczne wchodziły w epokę romantyzmu. Typowe dla ówczesnego nurtu były dzieła literackie złożone z elementów dziwnych i budzących strach. Powstały wtedy ponadczasowe powieści Victora Hugo „Katedra Panny Marii w Paryżu” (w Polsce znana również jako „Dzwonnik z Notre-Dame”, 1831 rok) czy „Nędznicy”, które do dziś należą do kanonu literatury. W owym czasie stolica Francji tętniła życiem, a obyczajowość i zmiana stylu życia, szły w parze ze wzrostem spożycia rozmaitych, nieznanych dotąd środków.

Egzotyczne konfitury doktora Moreau bardzo szybko przypadły do gustu paryskiej śmietance, która lubiła eksperymentować z substancjami pobudzającymi wyobraźnię. Do specjałów serwowanych w „Club des Hashischins” należała zielona pasta, która oprócz haszyszu zawierała, także miód, mąkę pistacjową, migdały i masło. Konfitury często rozpuszczano w kawie lub herbacie. Degustacje i eksperymenty trwały od 1844 do 1849 roku, a budynek klubu funkcjonował wtedy pod nazwą Hôtel Pimodan. W literaturze francuskiej z tamtego okresu, znajduje się wiele wzmianek, a nawet całych dzieł, poświęconych wizytom w klubie intelektualnej elity Paryża i doznaniom po zażywaniu wytworów doktora Moreau. Wieczory towarzyskie w urządzonym z przepychem salonie, miały rozbudowany ceremoniał i słuchano tam także muzyki. Théophile Gautier, francuski pisarz powieści z nurtu fantastyki, również uczestniczył w spotkaniach i napisał o swojej pierwszej wizycie w jeden z nowel, publikowanych dla miesięcznika „Revue des Deux Mondes”:

„Pewnego grudniowego wieczora, poszedłem za głosem tajemniczego wezwania sporządzonego w enigmatyczny sposób, który rozumieli tylko nieliczni i przyjechałem w odległej dzielnicy, oazy samotności z dala od środka Paryża, za rzeką która otaczając go dwoma ramionami zdaje się bronić przed zamachem cywilizacji. W starym domu na wyspie Saint-Louis, w hotelu Pimodan, mieścił się dziwaczny klub, którego byłem członkiem. Od niedawna odbywały się tam comiesięczne posiedzenia, w których miałem uczestniczyć po raz pierwszy.” – fragment „Le Club des Haschischins” Théophile Gautier, (tłum. Cz.).

Później autor opisuje euforyczne i koszmarne wizje uczestników spotkania, którzy po jakimś czasie wracają do rzeczywistości. Gautier zażywał haszysz jeszcze kilkukrotnie, ale wyłącznie w celach eksperymentalnych. Uważał, że prawdziwy artysta potrafi pisać bez wspomagania używkami. W swoich artykułach wyszczególnił trzy etapy doznań po zażyciu narkotyku: nadwrażliwości na bodźce, wrażenie spowolnionego czasu i fantastyczne wizje.