10 największych pustyń świata

Pustynie są zwykle uważane za gorące, suche obszary z rozległymi obszarami piasku i suchej ziemi. Chociaż z pewnością tak jest w przypadku niektórych regionów, nie wszystkie pasują do tego opisu. To opady, a nie piasek lub upał, decydują o tym, jakie obszary są pustyniami. Pustynie występują na wszystkich kontynentach świata, ale charakter i wielkość tych pustyń są bardzo zróżnicowane. Ponieważ pustynie kojarzą się z trudnymi warunkami życia, często są to jedne z najsłabiej zaludnionych regionów świata. W tym artykule eksplorujemy największe pustynie świata.

Pustynia Syryjska

To dziesiąta największa pustynia na świecie o powierzchni około 500,000 km². Pustynia ta leży na terenie wielu krajów Bliskiego Wschodu, w tym Syrię, Jordanię, Arabię Saudyjską oraz Irak. Pomimo swojej nazwy (Syryjska) obejmuje większą część Jordanii niż Syrii. Klimat panujący tutaj określa się mianem zwrotnikowego suchego i skrajnie suchego – roczne opady w części środkowej to ok. 15 mm, a średnie roczne opady to 125 mm. Duże ssaki niegdyś zamieszkujące pustyni (gazela, wilk, szakal, lis, kot i karakal, a także struś, gepard) praktycznie wymarły.

Wielka Kotlina

Znajdująca się w USA pustynia o nazwie Wielka Kotlina zajmuje obszar 541,730 km² pomiędzy Górami Skalistymi oraz górami Sierra Nevada. Duży, pustynny i półpustynny, częściowo górzysty obszar porastają krzewy oraz rzadkie lasy (na zboczach gór).

Pustynia Patagońska

Położona w Argentynie oraz Chile Pustynia Patagońska – znana również jako Step Patagoński – jest szóstą co do wielkości pustynią na świecie. Zajmuje powierzchnię około 0,67 miliona km². Na zachodzie leżą Andy (najdłuższe pasmo górskie świata), a na wschodzie Ocean Atlantycki. Znaczną część tej pustyni zajmują wulkany i skały wulkaniczne.

Klimat znacząco różni się w zależności od regionu – w najchłodniejszych rejonach średnia temperatura wynosi 3°C, podczas gdy na terenach położonych bliżej granicy z Brazylią latem temperatura dochodzi do 31°C. Występujące tu zwierzęta to m.in. legwany pustynne, pumy, lisy argentyńskie, pancerniki, czy gwanako andyjskie (ssak z rodziny wielbłądowatych).

Kalahari

Pustynia Kalahari zajmuje powierzchnię około 900 000 km², obejmująca większość Botswany, a także części Namibii i Republiki Południowej Afryki. Kalahari jest pustynią przede wszystkim z nazwy – tak naprawdę to duża, piaszczysta sawanna mająca półpustynny charakter. Wprawdzie deszcz pada sporadycznie i w niewielkich ilościach, jedna po opadach Kalahari zmienia się nie do poznania – pojawiają się tymczasowe rzeki, a na tereny z pozoru obumarłe wraca życie – rośliny i wiele gatunków zwierząt.

Kalahari można podzielić na trzy części: pustynną, półpustynną oraz sawannową. Jej północne krańce porastają normalne lasy. Temperatury latem przekraczają 40, a zimą spadają poniżej zera. Roczne opady wynoszą zazwyczaj 70 ml (i nie przekraczają 190 ml) i od razu wsiąkają w podłoże. Pod względem zaopatrzenia w wodę Kalahari nie różni się od innych pustyń i właśnie dlatego jest nią nazywana.

Pustynia Gobi

Pustynia Gobi jest piątą co do wielkości pustynią na świecie. Położona w części Mongolii oraz w Chinach zajmuje powierzchnię 1,3 miliona km². Gobi to pustynia kontynentalna, którą tworzą głównie żwirowo-kamieniste górzyste i wyżynne mniejsze pustynie, półpustynie oraz suche stepy. Jej większa część leży na wysokości od 900 do 1120 m n.p.m. Od północy graniczy z górami Ałtaju, a od południowego zachodu z Wyżyną Tybetańską. W przeszłości była ważnym miejscem dla imperium mongolskiego, ponieważ była częścią Szlaku Jedwabnego. Temperatury latem sięgają ponad 40°C, podczas gdy zimą temperatura spada do -40 °C.

Pustynia Arabska

Pustynia Arabska jest jedną z największych pustyń na świecie. To druga co do wielkości pustynia subtropikalna, zajmująca ogromną powierzchnię 2,3 miliona km²! Jej największa część znajduje się w Arabii Saudyjskiej. Dzięki położeniu pomiędzy Pustynią Syryjską (od północy) oraz Morzem Arabskim (od południa) ma całkiem odmienny mikroklimat, dla którego charakterystyczne są bardzo upalne dni oraz mroźne noce. Pustynia Arabska poza niezliczonymi zasobami piasku znana jest z źródeł naturalnych gazu ziemnego, siarki oraz ropy naftowej. Częścią tej ogromnej pustyni jest Ar-Rab al-Chali, czyli największy ciągły obszar pokrytym piaskiem na świecie.

Czy wiesz, że największą pustynią w Polsce jest Pustynia Błędowska?

Pustynie Australijskie (Wielka Pustynia Australijska)

Wielka Pustynia Australijska jest czwartą co do wielkości pustynią na świecie, zajmującą powierzchnię około 18% kontynentu australijskiego – łącznie 2,7 miliona km². Na dobrą sprawę nie jest to jedna pustynia, lecz zbiór pustyń i regionów pustynnych w środkowych regionach kontynentu australijskiego. Oprócz tego, że jest w większości niezamieszkana Wielka Pustynia Australijska jest dość zróżnicowana – składa się bowiem z półpustynnych, trawiastych lub górskich krajobrazów, czerwonych wydm, płaskowyżów z piaskowca oraz skalistych równin. Występuje tu kilka rzek (sezonowych) oraz słonych jezior. Ponadto może pochwalić się największą populacją dzikich wielbłądów na świecie.

Trzecia największa pustynia świata: Sahara

Sahara to największa subtropikalna pustynia na świecie, zajmująca powierzchnię 9 milionów km². Obejmuje jedenaście krajów i pokrywa prawie 1/3 Afryki. Jest najbardziej znana z gorącego klimatu i górzystych wydm, które mogą mieć nawet 183 metry wysokości. Pomimo trudnych warunków jest domem dla wielu zwierząt pustynnych, w tym: wielbłądów, jaszczurek i skorpionów. Źródeł wody jest mało (w niektórych miejscach są oazy), a średnioroczna suma opadów wynosi od kilku mm do 100 mm w górach i do 200 mm na północnych i południowych krańcach.

Druga największa pustynia świata: Pustynia arktyczna

Pustynia arktyczna to druga co do wielkości pustynia na świecie, położona w północnym regionie polarnym Ziemi. Pustynia rozciąga się na obszarze Oceanu Arktycznego na długości 2000 km ze wschodu na zachód i 1000 km z północy na południe, obejmując kilka grup wysp na północnym wybrzeżu Norwegii i Rosji.

Największa pustynia na świecie: Antarktyda

Wiele osób może to zdziwić, ale taka jest prawda! To właśnie Antarktyda jest największą pustynią na świecie. To pustynia polarna, na której roczna suma opadów nie przekracza 200mm – jest tu zatem bardziej sucho niż np. na Saharze. Jej powierzchnia to 14,2 mln km², z czego aż 98% stanowi polarna czapa lodowa o średniej grubości 1,9 km. Temperatura na Antarktydzie spada poniżej −90 °C, więc nie ma tu stałych mieszkańców, jednak w ciągu roku od 1000 do ponad 4000 osób przebywa na znajdujących się tu stacjach badawczych. Sprawdź też: ciekawostki o Antarktydzie.