Jakiś czas temu sprawdzaliśmy ciekawostki o Andorze oraz ciekawostki o San Marino. Pora na ciekawostki o kolejnym niewielkim kraju – Luksemburgu. Państwo o powierzchni 2586,40km² zamieszkiwane przez niewiele ponad 660 tysięcy osób kojarzy się przede wszystkim z bankami i siedzibami instytucji Unii Europejskiej. Luksemburg, który uzyskał niepodległość 19 kwietnia 1839 roku jest pełen zaskakujących ciekawostek, o których przeczytacie poniżej.
Skąd pochodzi nazwa Luksemburg?
Nazwa „Luksemburg” ma swoje korzenie w łacińskim określeniu „Lucilinburhuc”, oznaczającym „małą fortecę”. Pochodząca z 963 r. n.e. nazwa pojawiła się po raz pierwszy, gdy hrabia Sigefroi nabył w drodze wymiany z opactwem Saint-Maximin w Trèves ziemie na skalisty przylądek z małym fortem. To zapoczątkowało powstanie Luksemburga, ewoluującego od jego starożytnej nazwy, gdy miasto rozkwitło wokół nowo wybudowanej fortecy.
Jakim językiem posługują się obywatele Luksemburga?
Językami narodowymi Luksemburga są francuski, niemiecki i luksemburski. Zazwyczaj naukę tego ostatniego zaczyna się w przedszkolu, podczas gdy nauka francuskiego i niemieckiego używane są w szkołach podstawowych. Inne języki, które można usłyszeć to: portugalski i angielski. Ciekawostką jest fakt, że parlamencie używa się tylko luksemburskiego, jednak ustawy są pisane po francusku.
Luksemburg niepodległość
Pomimo niewielkiej powierzchni Luksemburg ma bardzo bogatą historię. W jednej z poprzednich ciekawostek wspomniałem już, że jego historia sięga X wieku. W XV wieku Luksemburg był własnością rodziny Habsburgów – najpierw hiszpańskiej linii tego rodu, a następnie austriackiej. W kolejnych latach znalazł się w graniach Francji, by po porażce Napoleona Bonaparte stać się częścią Królestwa Niderlandów.
Po setkach burzliwych lat niepodległość udało się zdobyć dopiero w 1839 roku na podstawie Traktatu Londyńskiego. Wielkie Księstwo Luksemburga uzyskało wówczas pełną suwerenność i unię personalną z królem Holandii. Wobec braku męskiego potomka Wilhelma III unia personalna wygasła w 1890 roku.
Luksemburg – stolica i największe miasta
Stolicą Wielkiego Księstwa Luksemburga jest miasto Luksemburg. Zamieszkiwane przez niewiele ponad 130 000 osób jest największym i najpopularniejszym miastem w kraju. Kolejne miejsca zajmują:
• Esch-sur-Alzette – 34 000 mieszkańców
• Differdange – nieco ponad 25 000 mieszkańców
• Dudelange – niewiele ponad 20 000 mieszkańców
Żadne z pozostałych miast nie zamieszkuje więcej niż 10 000 osób.
Ponad jedna trzecia kraju pokryta jest drzewami
W 2010 roku aż 40% terytorium Luksemburga porastały lasy. Od tego czasu nieco się zmieniło, jednak w 2022 roku wciąż było to imponujące 34%! Dominują lasy liściaste, a powszechnie występującym drzewem jest buk. Najbardziej zalesioną prowincją Luksemburga jest Diekirch, położona w środkowej części kraju.
Mullerthal – mała Szwajcaria
Region Mullerthal nazywany jest Małą Szwajcarią ze względu na klify, wodospady, ruiny zamków, wioski i porośnięte lasami góry, przez co przypomina Szwajcarię. „Stolicą” regionu jest Echternach, najstarsze miasto w Luksemburgu. Do jego głównych atrakcji turystycznych należą: Muzeum Opactwa, Rzymska Willa, Bazylika św. Willibroda czy centrum kulturalne Trifolion.
fot. pixabay.com
Luksemburg – powierzchnia
Luksemburg jednym 7 najmniejszym państwem w Europie. Ale nie zawsze tak było: wraz z przejęciem hrabstwa Chiny (nie mylić z Chinami) w 1364 r. dawne Księstwo Luksemburga osiągnęło największy obszar w swojej historii: 10 000 kilometrów kwadratowych. Trzy rozbiory, przeprowadzone pomiędzy 1659 a 1839 rokiem sprawiły, że powierzchnia Luksemburga zmniejszyła się z 10 700 km² do 2586 km² (to mniej więcej tyle, by pomieścić dzisiejszą Warszawę pięciokrotnie). Co ciekawe pomimo niewielkiej powierzchni oficjalna nazwa kraju to Wielkie Księstwo Luksemburga.
Prawie połowa populacji Luksemburga to imigranci
Z całej populacji Luksemburga około 43 procent to obcokrajowcy. Luksemburg może pochwalić się najwyższym odsetkiem ekspatriantów ze wszystkich krajów europejskich i jest domem dla osób z ponad 170 różnych narodowości. Obywatele Portugalii stanowią największy odsetek populacji zagranicznej – ponad 15%.
Tylko jedno lotnisko międzynarodowe
W odróżnieniu innego niewielkiego państwa – Andory, która nie posiada lotniska – Luksemburg je ma. Międzynarodowy Port lotniczy Luksemburg znajduje się około 6 km na wschód od stolicy. Rozbudowana siatka połączeń lotniczych sprawia, że jest to dość oblegane lotnisko, na którym odprawia się rocznie ponad 4 miliony pasażerów. Co ciekawe jeśli chodzi o przewóz towarów (cargo) plasuje się na 5 miejscu w Europie pod względem tonażu ładunków i na 28. miejscu na świecie.
Luksemburg wygrał Konkurs Piosenki Eurowizji pięć razy
To niesamowite, że tak mały kraj może poszczycić się tyloma zwycięstwami w Eurowizji. Luksemburg wygrywał w latach 1961, 1965, 1972, 1973 i 1983. Biorąc pod uwagę fakt, że w 1994 roku Luksemburg nie został dopuszczony do konkursu z powodu słabego wyniku zajętego w 1993 i powrócił do konkursu dopiero w 2024 to naprawdę duże osiągnięcie.
Tylko 5 medali olimpijskich
Nieco gorzej jest na arenie sportowej. Piłkarze reprezentacji Luksemburga przez lata uchodzili za „chłopców do bicia” notując wyniki 0:9 w meczach z Niemcami (1936 rok), z Anglią (1960 rok i 1982 rok), czy z Portugalią (2023 rok). Nieco lepiej radzili sobie sportowcy z Luksemburga na Igrzyskach Olimpijskich – zdobyli w sumie 2 złote i 3 srebrne medale (łącznie na zimowych i letnich imprezach), jednak ostatni z tych medali zdobyli dość dawno, bo w 1952 roku.
Narodową potrawą w Luksemburgu jest wieprzowina z bobem
Daniem narodowym – a może najbardziej tradycyjnym – jest Judd mat Gaardebounen, czyli pikantne danie z wędzonej (lub peklowanej) wieprzowiny z bobem w kremowym sosie. Kuchnia luksemburska łączy ze sobą tradycje kulinarne z kuchni niemieckiej oraz francuskiej. Nie brakuje jednak śladów kuchni austriackiej, hiszpańskiej, czy holenderskiej. Inne popularne specjały to:
• Hameschmier: sporych rozmiarów kanapka z długo dojrzewającą szynką ardeńską (szczególnie popularna na północy kraju)
• Bouneschlupp: zupa z zielonej fasolki z dodatkiem ziemniaków, skwarków oraz zasmażką
• Fritür: małe rybki pieczone we frytkownicy, które zjada się w całości
• Feierstengszalot: sałatka z mięsa rosołowego z jajkiem, cebulą i korniszonami
• Quetschentaart: tarta ze śliwkami
• Mummentaart: tarta z jabłkami
• Gromperekichelcher: placki ziemniaczane, które luksemburczycy spożywają z… musem jabłkowym
• Gebootschte Gromperen: rozgniecione gotowane ziemniaki ze skwarkami
Luksemburg jest jednym z najbezpieczniejszych krajów na świecie
Wskaźniki przestępczości w Luksemburgu są imponująco niskie. W 2019 r. kraj ten został nawet nazwany najbezpieczniejszym krajem na świecie dla ekspatów. Jednym z najbardziej wymownych faktów na temat bezpieczeństwa w Luksemburgu jest to, że policja zatrudnia około 3000 funkcjonariuszy, podczas gdy w całym Wielkim Księstwie są tylko trzy więzienia.
W Luksemburgu jest ponad 100 zamków
Spośród tak imponującej liczby 70 zamków można zwiedzić. Ponad 60 wspaniałych dworów i posiadłości pozostaje w prywatnych rękach i nie jest udostępnionych turystom. Najpopularniejsze zamki w Luksemburgu to:
• Zamek Vianden – w północno-wschodniej części kraju
• Pałac Wielkich Książąt w Luksemburgu
• XI-wieczny Zamek Beaufort znajdujący się na wschodzie kraju
• Datowany na XII wiek zamek w Clervaux
• Zamek Bourscheid – największy zamek w Luksemburgu – również w północno-wschodniej części kraju
Zamek Bourscheid // fot. pixabay.com
Darmowy transport publiczny
Od 29 lutego 2020 r. nie ma opłat za przejazd pociągiem, autobusem ani tramwajem. Cały transport publiczny w Luksemburgu jest bezpłatny zarówno dla mieszkańców, jak i turystów. Jeśli jednak chcesz podróżować pierwszą klasą, musisz kupić bilet. Luksemburg to pierwsze państwo na świecie, które zdecydowało się na takie rozwiązanie.
Pod miastem Luksemburg znajduje się ogromna sieć podziemnych tuneli
Kazamaty Bock w Luksemburgu to wyjątkowe miejsce, które wybudowano w XVII i XVIII wieku. Na obszarze 17 kilometrów znajdują się liczne tunele i magazyny. Dzięki nim miasto Luksemburg było trudną do zdobycia twierdzą i doczekało się miana Ginraltaru północy. Jednym z ważniejszych miejsc w całej strukturze były rzeźnie, które zapewniały dostawy świeżego mięsa dla garnizonu fortecy.
Po tym, gdy podziemne tunele przestał pełnić funkcje obronne przekształcono je w strzelnicę, farmę grzybów, hale targową a nawet miejsce do leżakowania szampana. Kazamaty były również schronami przeciwlotniczymi podczas obu wojen światowych. W 1994 roku zostały wpisane na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO i są obecnie otwarte dla zwiedzających.
Widok z kazamatów // fot. visitluxembourg.com
Prawie połowa pracowników to osoby dojeżdżające do pracy zza granicy
Pracownicy transgraniczni (tacy, którzy mieszkają w jednym kraju, a pracują w drugim) są obecni w niemal każdym sektorze luksemburskiej gospodarki. Spośród ludzi pracujących w tym niewielkim kraju, którzy na co dzień mieszkają za granicą najliczniejszą grupę stanowią Francuzi (prawie 80 tysięcy), Belgowie i Niemcy (prawie 40 tysięcy z każdego z tych krajów).
Luksemburg wspiera mieszkańców, którzy chcą nauczyć się luksemburskiego
Słyszeliście kiedyś o urlopie językowym? Właśnie w ten sposób rząd zachęca ludzi mieszkających w tym kraju do nauki języka. Każdy, kto jest zatrudniony w Luksemburgu ma prawo do 200 godzin dodatkowego urlopu, który przeznaczy na naukę języka. Ciekawe, prawda?
Luksemburg – flaga
Flaga Luksemburga jest bardzo podobna do flagi Holandii. Obie mają trzy poziome pasy w kolorach: czerwony, biały, niebieski (patrząc od góry do doły). Różnią się jedynie odcieniem czerwonego i niebieskiego. Niegdyś zamiast paska w kolorze niebieskim we fladze Luksemburga znajdował się pasek koloru srebrnego.
Mysikrólik i czerwony lew – symbole Luksemburga
Czerwony lew znajduje się w herbie Luksemburga. Mysikrólik, czyli najmniejszy ptak w Europie (ważący tyle co łyżeczka cukru) jest z kolei narodowym ptakiem tego kraju. Wszystko zaczęło się w 1960 roku, gdy Międzynarodowa Rada Ochrony Ptaków zdecydowała, że każdy kraj powinien wybrać jednego ptaka narodowego. Luksemburg zdecydował się na mysikrólika.
Chiggeri – rekordowa restauracja
Restauracja Chiggeri, położona w historycznej części stolicy, jest według Księgi Rekordów Guinnessa restauracją z największą na świecie kartą win, liczącą ponad 2000 pozycji!
Świnie jako waluta
W okresie średniowiecza świnie były czasami używane jako waluta w Luksemburgu. Nawet roczny czynsz za niektóre nieruchomości można było płacić żywymi świniami zamiast pieniędzmi.
Najwięcej samochodów w przeliczeniu na mieszkańca
Luksemburg zajmuje pierwsze miejsce na świecie pod względem posiadania samochodów. Na 1000 mieszkańców przypada około 647 właścicieli samochodów. Nie jest to zaskakujące, biorąc pod uwagę wielkość kraju i PKB na mieszkańca.
Najpiękniejszy balkon Europy
Le Chemin de La Corniche to deptak dla pieszych zbudowany wzdłuż szczytów murów obronnych po wschodniej stronie miasta-twierdzy Le Chemin. Przez miejscowych nazywany jest „najpiękniejszym balkonem Europy”.
fot. luxembourg-city.com
Podstawowe źródła: (1),(2),(3),(4)