Top 20: najlepsze ciekawostki o Grenlandii

Grenlandia to autonomiczne terytorium zależne Danii ze stolicą w Nuuk. Jest to największa wyspa świata, która nie jest kontynentem. W 81% pokryta jest przez lądolód grenlandzki, a ponad 89% mieszkańców stanowią Inuici. Któż to taki? O tym przekonacie się w dalszej części artykułu. Grenlandia w przeciwieństwie do Danii nie należy do Unii Europejskiej, jest za to członkiem Rady Nordyckiej. Sprawdźcie inne ciekawostki o Grenlandii.

Czy Grenlandia jest w Europie?

Pierwsza ciekawostka i od razu zaskoczenie – ale jak to w Ameryce? To prawda, Grenlandia kontynentalnie przynależy do Ameryki Północnej. Znajduje się pomiędzy Oceanem Arktycznym i Atlantyckim, na wschód od Kanadyjskiego Archipelagu Arktycznego.

Co oznacza nazwa Grenlandia?

Nazwa w języku angielskim (Greenland) oznacza dokładnie zielony kraj. Miała to zachęcać ludzi do osiedlania się tutaj, w przeciwieństwie do Islandii, której angielska nazwa Iceland – „kraina lodu” miała zniechęcać. Wyniki badań potwierdzają, że południowe wyżyny wyspy porastała niegdyś bujna, zielona tajga. W języku lokalnym (oficjalnym jest grenlandzki, a drugim urzędowym jest duński) nazywa się Kalaallit Nunaat, co z kolei oznacza „kraj ludu”.

Ciekawostki o Grenlandii – podział wyspy

Grenlandia podzielona została na 5 gmin. Startując od południa są to: Kujalleq, Sermersooq, Qeqqata, Qeqertalik i Avannaata. Największa gmina to Sermersooq (ze stolicą w Nuuk) – jest ona dwukrotnie większa od powierzchni Polski, a mieszka w niej niewiele ponad 20 tysięcy mieszkańców. Odległości pomiędzy poszczególnymi miastami Grenlandii sprawiają, że wydaje się ona być dzika i egzotyczna zarazem. Jeśli potrzebujesz spokoju i wytchnienia od zatłoczonych miast, w których wszystko skupione jest w bliskiej odległości od siebie to Grenlandia będzie dla Ciebie idealnym miejscem na ziemi.

Jak podróżować po Grenlandii?

Jak przed chwilą wspomnieliśmy znakiem charakterystycznym Grenlandii są niebywale duże odległości. Wyspa ta zajmuje bowiem obszar 7x większy niż Polska (ponad 2 mln km²), który zamieszkiwany jest przez około 56 tys. ludzi. Zorganizowanie w takim miejscu infrastruktury transportowej stanowiło niezwykle trudne wyzwanie logistyczne. Odległości między osadami i grenlandzkie ukształtowanie terenu wraz z warunkami atmosferycznymi sprawiły, że koszt budowy dróg na Grenlandii jest potężny. Z tego powodu większa część transportu odbywa się za pośrednictwem lotnictwa lub drogą morską. Najdłuższa droga na Grenlandii ma zaledwie 35 km długości!

Co jest stolicą Grenladii?

Nuuk jest największym miastem i jednocześnie stolicą Grenlandii. Położony w południowo-zachodniej części wyspy nad Cieśniną Davisa. Stolicę zamieszkuje co trzeci mieszkaniec Grenlandii. To właśnie tutaj znajduje się jedyny na wyspie uniwersytet. Ponadto w mieście jest port handlowy i rybacki, zakłady przetwórstwa spożywczego (ryb), port lotniczy oraz niewielka stocznia. Co ciekawe mimo, że stolicę Grenlandii zamieszkuje zaledwie 19 000 osób, ma ona powierzchnię większą niż Warszawa (690 km² to powierzchnia Nuuk, a 517,2 km² to powierzchnia stolicy Polski).

Jak dotrzeć na Grenlandię

Dostać się na Grenlandię nie jest wcale tak łatwo. Z powodu braku promu pozostają jedynie samoloty. Tu również pojawia się problem – bezpośrednie loty możliwe są jedynie z 4 miast na świecie. Trzy z nich znajdują się na Islandii, a czwarte to Kopenhaga. Na miejscu jeśli nie masz samochodu musisz zdać się na łodzie, psi zaprzęg lub helikopter, a wszystko to z powodu wspomnianej wcześniej słabej infrastruktury drogowej.

Ciekawostki o Grenlandii – psie zaprzęgi

Jeśli chcesz zobaczyć psie zaprzęgi rodem z bajek to jest to możliwe właśnie tutaj. Musisz jednak pamiętać, że grenlandzkie husky zobaczyć można jedynie w Grenlandii zachodniej, tj. na północ od Sisimiut i na wybrzeżu wschodnim. Z kolei na południe od Sisimiut (Maanitsoq, Nuuk, Qaqortoq, Paamiut, Nanortaliq, Narsarsuaq) możliwa jest tylko hodowla psów niegrenlandzkich po to, aby nie mieszać ras. Wbrew temu co mogło by się wydawać, jazda psim zaprzęgiem nie jest możliwa cały rok. Zależna jest przede wszystkim od ilości śniegu. Pierwsze zaprzęgi wyruszają pod koniec października i mogą jeździć zwykle do końca kwietnia.

Grenlandia ciekawostki – kuchnia grenlandzka

W jadłospisie rodowitego Grenlandczyka nie może zabraknąć wieloryba, foki, morsa, czy też woła piżmowego. Obecna kuchnia grenlandzka to mieszanka dawnych tradycji inuickich z kulturą nowoczesnej Europy, a zwłaszcza Danii. Tak oto będąc na Grenlandii nie powinna dziwić pizza z mięsem renifera, czy też hamburger z wołem piżmowym. Surowy klimat nie pozwala na wielkie uprawy – warzywa są tu bardzo ograniczone, a owoców praktycznie brak.

Innuit, czy Eskimos

W potocznej mowie przyjęło się określać mieszkańców Grenlandii słowem Eskimos. Trzeba być ostrożnym w wypowiadaniu tego słowa przy rodowitych mieszkańcach tej wyspy. Nazywają się oni bowiem Inuitami, co w wolnym tłumaczeniu oznacza „ludzie”. Słowo Eskimos jest dla nich obraźliwe, gdyż oznacza osobę „żywiącą się surowym mięsem”.

Grenlndia ciekawostki – Kalaallit Nunaanni nuna eqqissisimatitaq

Wspominałem już, że Grenlandia to potężny obszar, ale czy dacie wiarę, że połowę zajmuje Kalaallit Nunaanni nuna eqqissisimatitaq, czyli Park Narodowy Grenlandii. Rozciąga się on na powierzchni 972 tys. km² od wybrzeży, aż po bezdroża skute lodem. Jest to największy na świecie park narodowy, który został założony w 1974 roku. Co ciekawe gdyby ten park był państwem to byłby 30 największym krajem na świecie. Żyją w nim między innymi niedźwiedzie polarne, woły piżmowe, foki, nerpy, czy też białe sowy śnieżne. Swoje miejsce mają tu również stacje badawcze, w których zimą wraz z psimi zaprzęgami przebywa około 30 osób.

Ciekawostki o Grenlandii – zagraj w golfa!

Golf na Grenlandii? Niemożliwe? A jednak ! Od 1997 roku odbywają się tu Mistrzostwa Świata w golfie… na lodzie. W mieście Uummannag znajdującym się 600 km za kołem podbiegunowym, zamieszkiwanym przez około 1300 osób znajduje się najdalej wysunięte na północ pole golfowe. Co jest niezwykle ciekawe w wyglądzie tego pola golfowego? Mianowicie to, że poprzez ukształtowanie pokrywy lodowej każdego roku wygląda ono zupełnie inaczej i stanowi zagadkę dla graczy. Jeśli zastanawialiście jak w tej białej scenerii odnaleźć piłeczkę – nie martwcie się na potrzeby krajobrazowe piłeczka ma tutaj kolor pomarańczowy (lub czerwony).

Grenlandia ciekawostki – herb i flaga

Herb Grenlandii to niedźwiedź polarny znajdujący się na niebieskiej tarczy. Niedźwiedź ma symbolizować faunę Grenlandii zaś kolor niebieski nawiązuje do Oceanu Atlantyckiego i Arktycznego. Co ciekawe w duńskiej wersji herbu niedźwiedź podnosi prawą łapę.

Czy na Grenlandii jest zimno?

Większości z nas Grenlandia kojarzy się z mroźną krainą pokrytą lodem. Nie jest to jeszcze Arktyka ale panuje tu klimat polarny, zaś na wybrzeżach subpolarny. Dobowe wahania temperatur są tutaj wyraźnie zaznaczone:
• Najbardziej przystępny klimat panuje na wybrzeżu, w południowo-zachodniej części wyspy. Średni temperatura w styczniu wynosi tam -7°C zaś latem +10°C.
• Obszary leżące nad brzegiem morza są znacznie chłodniejsze – zimą na północy wyspy średnia temperatura może wynosić nawet -36°C, zaś latem +3°C
• Najsurowszy klimat panuje w środkowej części wyspy – temperatura tutaj prawie nigdy nie przekracza °C. W miesiącach zimowych średnia temperatura to -47°C, zaś latem -12°C.

To właśnie na Grenlandii odnotowano rekord mrozu dla półkuli zachodniej – 9 grudnia 1954 roku zna stacji North Ice zanotowano aż –66,1 °C!

Pilersuisoq – nietypowe supermarkety

Ponad 60 sklepów Pilersuisoq znajduje się w mniejszych miejscowościach na Grenlandii. Co w tym nietypowego? Otóż jest tam dosłownie wszystko, czego potrzebują ludzie mieszkający na Grenlandii. Turystów z pewnością zaskoczy widok karabinów myśliwskich i amunicji, leżących na półkach obok poroża renifera, owoców, czy mleka modyfikowanego dla dzieci. Ponadto sklepy działają jak poczta, punkty przekazu gotówki oraz… punkt odpraw pasażerów na loty helikopterem Air Greenland.

Śladami wikingów

W południowej Grenlandii i wzdłuż zachodniego wybrzeża znajdują się pozostałości ruin wikingów. Jedną z najlepiej zachowanych osad wikingów jest Hvalsey – położona w pobliżu miasteczka Qaqirtoq na południu wyspy. Szacuje się, że założono ją na początku XI wieku i funkcjonowała aż do do początku XV wieku. W Hvalsey znajdują się ruiny kamiennego kościoła oraz kilkunastu domów i zabudowań gospodarczych.

4500 lat historii!

Historycy uważają, że ludzie po raz pierwszy przybyli na Grenlandię około 2500 roku p.n.e. Kiedy pierwsza grupa migrantów wymarła, z Ameryki Północnej przybyli kolejni. Następnie, na początku X wieku, islandzcy Wikingowie osiedlili się w niezamieszkałych częściach południowej Grenlandii. Z niewyjaśnionych przyczyn (spekuluje się, że wpływ miał podnoszący się poziom wód) zniknęli pod koniec XV wieku. W XIII wieku z Azji na Grenlandię przybyli wspomniani wcześniej Inuici. Większość dzisiejszych mieszkańców Grenlandii wywodzi się bezpośrednio od nich i kultywuje dawne tradycje.

Grenlandia ciekawostki – zwierzęta

Ze względu na trudne warunki klimatyczne świat zwierząt zamieszkujących Grenlandię jest dość ubogi. Co ciekawe, na lodowcu, który zajmuje aż 5/6 powierzchni wyspy praktycznie nie ma ich wcale. Jakie zwierzęta zatem zamieszkują Grenlandię?
• na wybrzeżach spotkać można renifery, piżmowoły, niedźwiedzie polarne, lisy, wilki oraz zające polarne
• wśród ptaków mieszkańcami wyspy są sowy śnieżne, mesy, gęsi czy pardwy.
• morze zamieszkują ryby (m.in. łosoś, dorsz, halibut – w sumie blisko 100 gatunków), oraz duże ssaki morskie (wśród nich: wale grenlandzkie, białuchy, narwale, morsy oraz kilka gatunków fok).

Kawa po grenlandzku

Podobnie jak w krajach skandynawskich kawa jest chyba najpopularniejszym napojem na wyspie. Przygotowana po grenlandzku w niczym nie przypomina kawy, którą pijemy w Polsce. Tradycyjna kawa wzmacniana jest bowiem whisky i likierami (Kahlua i Grand Marnier) – następnie dekoruje się ją… bitą śmietaną!

Słońce o… północy

Każdego roku słońce świeci nieprzerwanie od 25 maja aż do 25 lipca. Dzień polarny, zwany też „białymi nocami” może nieco zaburzyć rytm dnia osób, które nie są do tego przyzwyczajone. 21 czerwca to z kolei najdłuższy dzień w roku – przesilenie letnie i święto narodowe na Grenlandii. Mieszkańcy wygrzewają się w słońcu i grillują na łonie natury.

Grenlandia ciekawostki – zorza polarna

Grenlandia to jedno z najlepszych miejsc na świecie do obserwowania zorzy polarnej, ze względu na niską sumę odpadów i stabilną pogodę. Najlepszy okres w roku na podziwianie wielobarwnej i magicznej zorzy polarnej trwa od drugiej połowy października do połowy marca. Grenlandzkie określenie zorzy polarnej to „Arsarnerit” i oznacza „tych, którzy bawią się piłką”. Według starych inuickich mitów, zorza polarna pojawia się na niebie, kiedy dusze zmarłych grają w piłkę… czaszką morsa.

Zobacz też:

• Madagaskar ciekawostki
• Tajemnicze zaginięcie Agathy Christie i największe poszukiwania w dziejach
• Top 10: najbardziej niewiarygodne podziemne miasta
• Kai Tak – najniebezpieczniejsze lotnisko świata
• Poznaj 15 ciekawostek o Zanzibarze!