Trójmiasto, Zatoka Gdańska, Hel – przewodnik po wschodnim wybrzeżu

Wschodnia część polskiego wybrzeża Morza Bałtyckiego to nie tylko piękne plaże i możliwość wypoczynku nad wodami Bałtyku, to również szereg innych atrakcji przyrodniczych oraz kulturowych. Można zwiedzić zabytki Gdańska i całego Trójmiasta, odwiedzić Żuławy Wiślane z monumentalnym zamkiem krzyżackim w Malborku, Bory Tucholskie, czy krainę Kaszubów z charakterystycznym językiem i odrębną kulturą. Zapraszamy na pierwszą część przewodnika po polskim wybrzeżu – jego części wschodniej.

Pomorze Gdańskie, Żuławy Wiślane i Pomezania – położenie i rys historyczny

Pod względem geograficznym Pobrzeże Bałtyku na tym obszarze stanowi wąski pas niemal płaskiej powierzchni. Żuławy Wiślane, gdzie rozlewa się Delta Wisły stanowią płaski, miejscami znajdujący się w depresji obszar, poprzecinany kanałami niczym w Holandii. Na tym odcinku wybrzeża znajdują się Mierzeja Helska – na północy i Mierzeja Wiślana – na wschodzie.

Wschodnia część polskiego wybrzeża Bałtyku to pod względem historycznym takie krainy jak: Pomorze Gdańskie (nazywane również Wschodnim) i Pomezania (nazywana również Powiślem). Tereny zamieszkiwało plemię Pomorzan, od których pochodzą współcześni Kaszubi. W czasach Mieszka I tereny te stały się częścią nowopowstałego Państwa Polskiego, jednak w późniejszych wiekach tereny te przechodziły z rąk polskich do pruskich i krzyżackich. W wyniku rozbiorów Pomorze Gdańskie znalazło się pod panowaniem Prus. W okresie międzywojennym Polska tylko wąskim pasem miała dostęp do Morza Bałtyckiego, Gdańsk miał status wolnego miasta, powstał wówczas port w Gdyni. Po II wojnie światowej obszar Pomorza Gdańskiego, Żuław Wiślanych i Powiśla znalazł się w granicach Polski.

Trójmiasto i Kaszuby – atrakcje, wypoczynek i zwiedzanie

Największym miastem polskiego wybrzeża jest Gdańsk. Historyczne centrum Gdańska znajduje się nad rzeką Motławą i obfituje w zabytkowe budynki. Spośród zabytków Gdańska warto wymienić: Bazylikę Mariacką Wniebowzięcia NMP, nieczynny kościół św. Ducha, kościół św. Jana, kościół św. Mikołaja, kaplicę Królewską, Ratusz Głównego Miasta z carillonem, Dwór Artusa, Dwór Bractwa św. Jerzego, Wielką Zbrojownię, Halę Targową, Złotą Kamieniczkę, Fontannę Neptuna, Żuraw, bramy i baszty miejskie, liczne kamienice z przedprożami, ulice Długi Targ, Długą i Mariacką.

Oprócz tego liczne zabytki znajdują się na Dolnym Mieście, Starym Mieście, Starym Przedmieściu, Wyspie Spichrzów, Ołowiance, Grodzisku, Długich Ogrodach i Nowych Ogrodach. Ciekawym miejscem jest także Oliwa zespołem klasztornym pocysterskim z kościołem św. Trójcy, NMP i św. Bernarda (współcześnie katedralnym). Kolejnym ważnym punktem na mapie turystycznej Gdańska jest Westerplatte z pamiątkami bohaterów II wojny światowej. W Gdańsku warto odwiedzić port oraz stocznię. Najsłynniejsza plaża w Gdańsku znajduje się na Jelitkowie – w północnej części miasta. We wschodniej części Gdańska, na Wyspie Sobieszewskiej znajduje się z kolei najbardziej dzika plaża Trójmiasta.

Sopot to z kolei typowy kurort – miasto wypoczynkowe. Najsłynniejszą budowlą jest oczywiście sopockie molo, wokół którego znajduje się ciekawa zabudowa turystyczna i ciągną się plaże. Można nimi przejść cały Sopot, od południa – Gdańska, na północ – do Gdyni. Jedną z najbardziej charakterystycznych budowli w Sopocie jest słynny Krzywy Domek, wybudowany według projektu architektów Szotyńskich i Zaleskiego, którego inspiracją były rysunki Jana Marcina Szancera i Pera Dahlberga.

W Sopocie poza licznymi plażami warto odwiedzić park wodny, latarnię morską (30 metrowa budowla dostępna jest dla turystów, z jej szczytu rozpościera się piękny widok na miasto), przystań rybacką (znajduje się kilkaset metrów od sopockiego molo), ulicę Monte Cassino (prowadzi do runku głównego, znajdują się tu liczne puby i restauracje, a ponadto można tu spotkać ulicznych animatorów). Inne ciekawe miejsca w Sopocie to m.in. Kościół św. Jerzego (zbudowany w 1901 roku w stylu neogotyckim) oraz Zakład Balneologiczny (budynek z 1903 roku ozdobiony jest rzeźbami i witrażami), w którym można skorzystać z kąpieli solankowych, krioterapii, kinezyterapii, balneoterapii, czy hydroterapii. Miłośnicy natury powinno odwiedzić Trójmiejski Park Krajobrazowy, w którym spotkać można wiele rzadkich gatunków roślin i dzikie zwierzęta. Będąc w Sopocie warto również wstąpić do słynnej Opery Leśnej, która od 1909 roku jest areną dla wielu wydarzeń kulturalnych.



Gdynia to piękne, lecz stosunkowo nowe miasto, które powstało po I wojnie światowej w miejscu wcześniejszej średniowiecznej wioski rybackiej. Modernistyczne Śródmieście Gdyni wpisane zostało na listę pomników historii. Gdynia jest ważnym portem morskim oraz miastem wypoczynkowym. Najpiękniejsze plaże Gdyni to: Babie Doły, Oksywie, Redłowo i Orłowo.

180-metrowe molo w Gdyni Orłowie pamięta czasy I wojny światowej. Na przełomie 2006 i 2007 roku wykonano kompleksowe prace remontowe, dzięki czemu jest ono dostępne i w pełni bezpieczne dla turystów. Tuż obok znajduje się tzw. Klif Orłowski, czyli stromy brzeg morski Kępy Redłowskiej nazywany często Klifem w Redłowie oraz Cyplem Orłowskim. Wzdłuż niego biegnie nadmorska trasa spacerowa do Sopotu.

Dwie kolejne atrakcje Gdynii związane są ze statkami – pierwszym z nich jest Dar Pomorza, który od 1982 roku zacumowany jest w Gdyni jako statek-muzeum. Znajdują się tu zarówno wystawy stałe jak i czasowe, które mają upowszechniać i popularyzować szeroko rozumianą wiedzę morską. Drugim statkiem-muzeum znajdującym się w Gdynii jest Błyskawica, który od 1 maja 1976 roku również zacumowany jest w Porcie Gdynia. Ten niszczyciel uczestniczył w działaniach II wojny światowej od pierwszych do ostatnich dni walk w Europie, operując na Atlantyku, Morzu Północnym i Morzu Śródziemnym, a dziś przyciąga tysiące turystów.

Mieszczący się nieopodal Skwer Kościuszki to ulubione miejsce spacerów turystów i mieszkańców Gdyni. Znajduje tu wiele zabytkowych kamienic (Pręczkowskich z 1937 roku, Zygmunta Peszkowskiego z 1928 roku, czy Adama Jurkowskiego z 1938 roku), liczne pomniki oraz fontanna, która istniała w innym kształcie już przed wojną. Tuż obok biegnie jedna z najsłynniejszych ulic w Gdynii – Świętojańska. Znajduje się przy niej 150 kamienic (wiele z nich pochodzi z czasów przedwojennych), kilkaset lokali użytkowych, w tym sklepy i butiki, restauracje, czy punkty usługowe.

Będąc w Trójmieście, nie sposób nie zajrzeć na Kaszuby – region kulturowy z charakterystycznym językiem, architekturą i kulturą. Najważniejsze miasta Kaszub oprócz Gdańska to: Kartuzy, Wejherowo, Lębork, Bytów, Kościerzyna i Puck.

Hel, Zatoka Gdańska, okolice Rozewia – wypoczynek i atrakcje

Z Trójmiasta poprzez Zatoką Gdańską rozpościera się widok na Mierzeję Helską. Na samym końcu półwyspu znajduje się miasto Hel z bazą turystyczną, plażami, Fokarium oraz zabytkami architektury obronnej z czasów II wojny światowej. Kolejne miejscowości wypoczynkowe na Helu z plażami i bazą turystyczną to Jastarnia z Juratą i Kuźnicą oraz Chałupy będące już częścią Władysławowa. Na samej północy Polski znajduje się kolejne miasto wypoczynkowe – Jastrzębia Góra z Rozewiem. Nad Zatoką Gdańską mieści się Puck – miasto portowe. Z miejscowości Rewa do Półwyspu Helskiego prowadzi Rybitwia Mielizna (inaczej Mewia Rewa, Rewa Mew, Ryf Mew), wąska, płytka mielizna o naturalnej głębokości do 1 m, skąd można było przejść pieszo na Hel, jednak aby umożliwić przepływanie statkom, powstał na niej przekop o szerokości 1 km.

Żuławy Wiślane, Mierzeja Wiślana – wypoczynek i zwiedzanie

Krynica Morska to z kolei najsłynniejszy kurort na Mierzei Wiślanej. Teren Żuław Wiślanych przecinają kanały wybudowane przez holenderskich inżynierów. Charakterystycznym widokiem są żółte pola rzepaku. Największym miastem Żuław jest Elbląg. W tym mieście pochodzenia średniowiecznego zachowało Stare Miasto z pięknymi kamieniczkami, kościołem katedralnym św. Mikołaja i innymi zabytkowymi kościołami oraz Bramą Targową z pozostałościami fortyfikacji miejskich.

Największą atrakcją jest jednak Kanał Elbląski prowadzący na Pojezierze Mazurskie. Dużą frajdę sprawić może także przejażdżka wąskotorową Żuławką Koleją Dojazdową. Ze względu ma niemal idealnie płaski teren, dobrym i zdrowym sposobem przemieszczania się tutaj jest rower. Na terenie Żuław, nad Nogatem – odnogą Delty Wisły znajduje się Malbork ze słynnym Zamkiem Krzyżackim, który został wpisany na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. Praktycznie na całej długości Mierzei Wiślanej urządzony został park krajobrazowy, od strony morza ciągnie się dzika plaża, którą można zawędrować aż do granicy z Rosją. Dodatkową atrakcją jest tu wybrzeże Zatoki Wiślanej.

Zobacz też:

• Warmia i Mazury – kraina 1000 jezior – przewodnik wakacyjny
• Toruń – co zobaczyć w weekend w „mieście piernika”
• Skąd wzięły się wrocławskie krasnale?
• Wrocław atrakcje
• Zamość i okolice, czyli co warto zobaczyć na Roztoczu


Źródła: (1),(2),(3),(4),(5)