Ciekawostki o żółwiach

Żółwie są jednymi z najbardziej fascynujących stworzeń zamieszkujących naszą planetę. Ze swoim powolnym tempem życia, wyjątkowymi cechami fizycznymi i długowiecznością, te stworzenia wzbudzają zainteresowanie wielu ludzi na całym świecie. Oto ciekawostki o żółwiach, które sprawią, że spojrzysz na nie z zupełnie nowej perspektywy.

Współczesne dinozaury

Żółwie są jedną z najstarszych grup zwierząt na Ziemi – przetrwały masowe wymieranie dinozaurów i istnieją na naszej planecie od około 200 milionów lat.

Co jedzą żółwie?

To, co żółw je, zależy od środowiska, w którym żyje. Żółwie lądowe będą przeżuwać chrząszcze, owoce i trawę, podczas gdy żółwie morskie pożerają wszystko, od glonów po kalmary i meduzy. Niektóre gatunki żółwie są mięsożercami, podczas gdy inne roślinożercami. Zdarzają się sytuacje, gdy żółwie za młodu są mięsożercami, ale w miarę dojrzewania zjadają więcej roślin.

Żółwie w Polsce

Jedynym naturalnie występującym żółwiem w Polsce jest żółw błotny. Gady te zamieszkują niewielkie, zarastające jeziora, bagna, trudno dostępne starorzecza, leśne oczka wodne oraz wolno płynące rzeczki, które porośnięte są gęstą roślinnością. Żółwie błotne polują w wodzie, żywią się owadami i ich larwami, ślimakami, kijankami, żabami, a nawet małymi rybami. Większość czasu spędzają w wodzie (pod jej powierzchnią mogą przebywać nawet do 60 minut), gdzie również zimują zagrzebane w mule na dnie (przez +- 5 miesięcy). Żółwie błotne mogą żyć na wolności nawet kilkadziesiąt lat, jednak jest to obecnie gatunek bardzo wysokiego ryzyka, zagrożony wyginięciem.

Czy żółw może wyjść ze swojej skorupy?

Żółwie można łatwo rozpoznać po ich skorupie, która nazywa się karapaks. Ta wyjątkowo wytrzymała osłona działa jak tarcza chroniąca je przed drapieżnikami. Niektóre gatunki żółwi mogą nawet schować głowę do skorupy, aby zapewnić sobie dodatkową ochronę! Skorupa żółwia rośnie razem z nim i połączona jest z jego szkieletem – oznacza to, że wbrew powszechnemu przekonaniu żółw nie może wyjść ze skorupy.

Żółwie z Galapagos

To chyba jedne z najbardziej znanych żółwi na świecie. Ich naukowa nazwa to żółw słoniowy (Chelonoidis niger) i wzięła się chyba od ich ogromnych rozmiarów – największy zaobserwowany osobnik ważył 400kg i mierzył 1,87 metra! Żółwie z Galapagos są roślinożercami – nie pogardzą trawą, kwiatami, owocami, czy nawet kaktusami.

To bardzo długowieczne gady, które w sprzyjających warunkach mogą przeżyć ponad 200 lat. Jednym z przedstawicieli tego gatunku był żółw o imieniu Tu’i Malila, podarowany królowi Tonga przez słynnego żeglarza, odkrywcę i astronoma – kapitana J. Cooka ok. 1777 roku. Żółw ten zmarł w 1965 roku, a jego wiek oszacowano wówczas na około 188 lat.

Żółwie skórzaste – największe żółwie na świecie

Żółwie tego gatunku mają największy zasięg spośród gadów żyjących obecnie na świecie. Występują we wszystkich tropikalnych oceanach, w Morzu Śródziemnym, a także w wodach o niższej temperaturze, w pobliżu: Nowej Fundlandii, Islandii, Norwegii i Alaski. Imponujący jest również ich rozmiar, dzięki czemu to właśnie żółwie skórzaste są największymi żółwiami na świecie – osiągają średnio 1-2 metry długości i ważą średnio 300-400 kg!

Największy zaobserwowany osobnik ważył 916kg („żółw z Harlech”). Żółwie skórzaste praktycznie całe swoje życie spędzają w wodzie i świetnie nurkują, regularnie schodząc na głębokość poniżej 300 metrów, a czasami w poszukiwaniu meduz schodzą nawet na głębokość 1200 metrów.

Żółwie plamiste – najmniejsze żółwie na świecie

Najmniejszym przedstawicielem gatunku żółwi są natomiast żółwie plamiste występujące w południowej Afryce. Osiągają zaledwie 6-8 cm długości, przy wadze 95–160 g.

Czy żółwie mają zęby?

Może to być zaskakujące, ale żółwie nie mają zębów! W jaki sposób gryzą zatem pokarm? Otóż natura wyposażyła je w tzw. rogowe listwy na krawędziach szczęki i żuchwy, które są bardzo ostre. U żółwi mięsożernych działają jak nożyce, natomiast u żółwi żywiących się roślinami zewnętrzne krawędzie są ząbkowane, dzięki czemu mogą odgrzać nawet twarde, zdrewniałe części roślin. Co ciekawe listwy rogowe zbudowane są z keratyny – tej samej, z której zbudowane są Twoje paznokcie.

Jak żółwie słyszą?

Żółwie nie mają „uszu zewnętrznych”, które wystawałyby na zewnątrz czaszki. Mają jednak „uszy wewnętrzne”, które pokryte są specjalną membraną, dzięki czemu odbierają niskie tony między 100 a 700 Hz. Przeważnie są to drgania i wibracje, na które są bardzo czułe.

Żółwi płacz

Żółwie mogą czasami wyglądać, jakby płakały, ale w rzeczywistości przy wychodzeniu na ląd pozbywają się nadmiaru soli poprzez gruczoł znajdujący się w pobliżu kącika oka. Sól wydalana z tego gruczołu może mieć stężenie soli dwukrotnie większe niż woda morska.

Przetrwają jedynie nieliczni

Szacuje się, że tylko 1 na 1000 piskląt żółwi morskich osiąga wiek dorosły. Wynika to z długiego czasu potrzebnego im na osiągnięcie dojrzałości oraz wielu niebezpieczeństw, na jakie narażone są pisklęta i młode osobniki – od drapieżników po tworzywa sztuczne, które znajdują się w wodach.

Żółwie pokonują ogromne dystanse w wodzie

Żółwie morskie potrafią pokonywać ogromne odległości – najdłuższy znany zapis dotyczy samicy żółwie skórzastego, która przepłynęła prawie 20 000 km w ciągu 647 dni z Indonezji na zachodnie wybrzeże Ameryki. To ponad 30 km dziennie.

Zawsze wracają „do domu”

Samice żółwi morskich wracają na tę samą plażę, na której się wykluły, aby złożyć własne jaja i zakopać je w piasku. Niesamowita zdolność żółwi morskich do nawigacji wynika z ich wrażliwości na ziemskie pola magnetyczne.

Adwaita – żółw, który przeżył 255 lat!

W chwili swojej śmierci w 2006 roku uważano, że Adwaita jest jednym z najdłużej żyjących zwierząt na świecie. Ten samiec żółwia olbrzymiego sporą część swojego życia spędził w ogrodzie zoologicznym w Alipore (Indie), do którego trafił około 1875 roku. Szacuje się, że przyszedł na świat w okolicach 1750 roku i był jednym z czterech żółwi, które otrzymał brytyjski gubernator Robert Clive.

Światowy Dzień Żółwia

Żółwie mają swoje święto 24 maja. Światowy Dzień Żółwia zapoczątkowano w 2000 roku, a od 2009 roku obchodzony jest również w Polsce. Jego celem jest uświadomienie ludziom konieczności ochrony wszystkich gatunków żółwi.

Żółwie są zagrożone wyginięciem

Żółwie w ciągu swojego życia stają w obliczu wielu niebezpieczeństw. W bardzo młodym wieku drapieżniki, takie jak ryby, ptaki, węże żerują na młodych żółwiach. Zmiany klimatyczne i zanieczyszczenia tworzywami sztucznymi zagrażają żółwiom, zarówno młodym jak i dorosłym. Szacuje się, że aż 6 z 7 głównych gatunków żółwi zamieszkujących oceany jest zagrożonych wyginięciem.

Każdy gatunek żółwia składa jaja na lądzie

To może nie wydawać się TAK ciekawe – dopóki nie weźmiesz pod uwagę, że istnieje ponad 300 gatunków żółwi! Oczywiście ich zwyczaje związane z składaniem jaj mogą być nieco inne, ale wszystkie żółwie składają jaja na lądzie. Żółwie rzeczne zazwyczaj składają jaja w pobliżu miejsca zamieszkania, podczas gdy żółwie żyjące na lądzie znajdują wilgotną glebę w lasach lub na bagnach. Jedynie w przypadku, gdy żółwie nie mają innego wyjścia, mogą złożyć jaja w wodzie, ale to tylko w ostateczności.

Żółw jak aligator? Skorpucha sępia

Żółw przypominający nieco aligatora, któremu zawdzięcza swoją angielską nazwę (Alligator snapping turtle) to skorpucha sępia. Wygląda dość groźnie, ma niezwykle potężne szczęki i skorupę, której struktura jest podobna do skóry aligatora. Jego przypominająca sępi dziób szczęka ma siłę nacisku ok. 75 kg/cm² i jest jedną z największych wśród wszystkich kręgowców! Poza niezwykłym wyglądem, ten żyjący w południowo-wschodniej części Stanów Zjednoczonych żółw opanował dość specyficzny sposób zdobywania pożywienia – na języku ma wyrostek (podobny do robaka), którego używa do wabienia ryb. Gdy te podpłynął wystarczająco blisko, żółw zaciska na nich szczęki. Nie pogardzi również ślimakami, czy małżami.

Żółwie potrafią spać… pod wodą

Żółwie wodne mogą spowolnić metabolizm, zmniejszyć tętno i zużycie tlenu, a następnie spać pod wodą. Niektóre gatunki mogą spędzić pod powierzchnią nawet od 4 do 6 godzin!