Niewiele jest na świecie miejsc tak wyjątkowych, niepowtarzalnych i fascynujących jak Andora. Jako jeden z najmniejszych krajów na świecie Andora wyróżnia się małą populacją wynoszącą 79 000 osób i powierzchnią 468 kilometrów kwadratowych. Ośrodki narciarskie Andory są znane na całym świecie, ale to kultura księstwa i jego atrakcje sprawiają, że jest to jedno z najpopularniejszych miejsc wakacyjnych. Co roku Andorę odwiedza około ośmiu milionów turystów, co jest liczbą niewiarygodną jak na mikropaństwo.
W tym wpisie dowiesz się, z czego słynie Andora i poznasz kilka ciekawostek o Andorze. Znasz ciekawostkę, którą chcesz się podzielić? Koniecznie napisz do nas przez maila lub messenger.
Nazwa tego kraju to Księstwo Andory
Jest to jedna z pierwszych ciekawostek o Andorze, ponieważ wiele osób nie wie, jak brzmi pełna nazwa Andory. Prawidłową odpowiedzią na to pytanie jest Księstwo Andory. Nazwa pochodzi od tego, że oficjalnie jest to współksięstwo parlamentarne. Oznacza to, że ma dwóch książąt, biskupa hiszpańskiego miasta Seo de Urgel i prezydenta Francji.
Andora ma ponad 1000 lat
Najstarsze artefakty, świadczące o obecności człowieka (groty strzał, wisiorki z zębów jelenia, ozdoby z muszli) odnalezione na terenie Andory datowane są na ponad 10 tys. lat p.n.e. Najstarsze szczątki człowieka pochodzą sprzed ok. 4 tys. lat p.n.e. Najstarszy dokument, w którym po raz pierwszy pojawia się nazwa Andora datowany jest na 839 rok. Dokumentem tył był akt konsekracji katedry Santa María w należącym dziś do Hiszpanii miasteczku La Seu d’Urgell.
Andora jest jedynym krajem, w którym językiem urzędowym jest kataloński
Chociaż w kilku częściach świata mówi się po katalońsku, jednym jedynym krajem, w którym kataloński to język urzędowy jest Andora. Inne języki używane przez mieszkańców to hiszpański, portugalski oraz francuski. Dlaczego tak się dzieje? O tym dowiecie się w kolejnym punkcie.
Tylko jedna trzecia populacji to obywatele Andory
Zaledwie 1/3 populacji kraju to Andorscy Katalończycy (jeszcze w latach 70. XX wieku stanowili niemal całość). Zmiany gospodarcze i rozwój turystyki sprawił, że obecnie 30% populacji to Hiszpanie, 16% Portugalczycy a niespełna 6% to Francuzi. Co ciekawe cudzoziemcy mieszkający w Andorze mogą ubiegać się o obywatelstwo dopiero 20 latach pobytu. Co ważne, muszą się przy tym zrzec obywatelstwa kraju swego pochodzenia.
W Andorze nie ma lotniska
Biorąc pod uwagę, jak mała jest Andora, oraz ukształtowanie terenu, w granicach Andory nie ma miejsca na lotnisko. Najbliższe lotnisko znajduje się tuż za granicą – w Hiszpanii. Port lotniczy Andora–La Seu d’Urgell oddalony jest od stolicy Andory o 18 km w linii prostej lub 27 km samochodem. Samochód to jedyny środek lokomocji dostępny w tym kraju – nie ma tu również kolei.
Andora nie ma stałej armii
To prawda – w Andorze nie ma regularnego wojska. Kraj ten podpisał jednak traktaty, na mocy których Hiszpania i Francja zobowiązały się do obrony i ochrony Andory. Jest bardzo mała armia ochotnicza, która jednak pełni funkcję ceremonialną. GIPA (The Grup d’Intervenció Policia d’Andorra) to z kolei jednostka sił specjalnych policji, która przeszkolona jest w zakresie zwalczania terroryzmu i ratowania zakładników.
W Andorze znajduje się najwyżej położone pole golfowe w Europie
Gra w golfa i podziwianie pięknych widoków jednocześnie? Właśnie to mieli na myśli twórcy pola golfowego „Golf Soldeu”. Niepowtarzalne połączenie sportowej rywalizacji i relaksującego otoczenia przyciąga miłośników golfa. Tym bardziej, że pole golfowe znajduje się na wysokości 2250 metrów nad poziomem morza, co czyni go najwyżej położonym pod względem wysokości polem golfowym w Europie. Na pole golfowe można dostać się nawet kolejką linową.
fot. visitandorra.com
Sklepy w Andorze otwarte są 361 dni w roku!
Andora ma tylko 4 dni, w których nieczynne są sklepy. 1 stycznia (Nowy Rok), 14 marca (święto konstytucji), 8 września (zień św. Dziewicy z Meritxell, patronki Andory) oraz 25 grudnia (Boże Narodzenie). Podczas wizyty w Andorze, należy jednak pamiętać o sjeście, która dotyczy małych sklepików – są one nieczynne zazwyczaj pomiędzy 13:30 i 16:00. Pamiętajcie, że Andora nie należy do Unii Europejskiej. Obowiązują zatem limity wywozu poszczególnych produktów, a na granicach są kontrole.
Stolica Andory
Stolicą Andory jest miasto o tej samej nazwie – Andora. W jeżyku katalońskim nazywana jest Andorra la Vella. Znajduje się 11 km od granicy z Hiszpanią i 33 km od granicy z Francją. Jest najwyżej położoną stolicą w Europie (1023 m n.p.m.), a zamieszkuje je niewiele ponad 22 tysiące osób.
fot. chromastock
Andora góry
Andora jest wysoko położonym krajem – średnia wysokość terenu to 1996 m n.p.m. Najwyższym szczytem jest należący do Korony Europy „Pic de Coma Pedrosa”, który wznosi się na wysokość 2942 m n.p.m. Ze względu na swoje wyjątkowe położenie w Pirenejach, Andora jest często przystankiem na trasie Tour de France. Port d’Envalira, przełęcz górska w Andorze, przez którą przebiega trasa Tour de France, jest najwyższą utwardzoną drogą w Pirenejach.
fot. unsplash.com
Andora słynie z fantastycznych tras narciarskich
Ta ciekawostka może nie być aż tak zaskakującą. Można by się spodziewać, że kraj położony w środku Pirenejów będzie miał wiele tras narciarskich. Ale z całą pewnością zaskakujące jest to, że w Andorze jest więcej kilometrów tras narciarskich niż dróg! Andora może pochwalić się łącznie 303 kilometrami tras narciarskich, podczas gdy długość wszystkich dróg to tylko 269 kilometrów. Co ciekawe wszystkie trasy narciarskie dostępne są w ramach jednego karnetu.
Jak mała jest Andora?
Powierzchnia Andory wynosi zaledwie 467,6 km², co czyni ją 17 najmniejszym krajem na świecie. Dla porównania powierzchnia Warszawy to 517,2 km², zatem cała Andora zmieściła by się w Warszawie i jeszcze zostało by trochę miejsca!
Andora ma najwyższą oczekiwaną długość życia
Średnia długość życia w Andorze należy do najwyższych na świecie. Obywatele Andory żyją najdłużej, a ich średnia długość życia wynosi 82,97 lat, według danych Banku Światowego z 2019 r.
Flaga Andory
Trójkolorowa niebiesko-żółto czerwona flaga Andory powstała w wyniku połączenia barw Francji (niebieska i czerwona) oraz Hiszpanii (żółta i czerwona). Na jej środku znajduje się godło państwowe. Co ciekawe flaga Andory jest identyczna pod względem kolorystycznym z flagami Czadu, Rumunii oraz Mołdawii. Wszystkie te kraje mają jednak pionowe pasy o jednakowej szerokości – środkowy (żółty) pas we fladze Andory jest szerszy niż pasy skrajne.
Andora nie brała udziału w II wojnie światowej
Podobnie jak Szwajcaria, Andora była neutralna podczas II wojny światowej. Tak naprawdę Andora była już w stanie wojny z Niemcami, ponieważ została zapomniana w Traktacie Wersalskim, więc tak naprawdę była w stanie wojny od I wojny światowej.
Waluta Andory
Andora nie posiada własnej waluty. Oficjalną walutą jest euro, mimo iż Andora nie jest członkiem Unii Europejskiej. Co ciekawe Andora nie miała własnej waluty przed przyjęciem euro – posługiwano się frankiem francuskim oraz pesetą hiszpańską.
Kuchnia Andory
Kuchnia Andory jest silnie inspirowana francuskimi i katalońskimi tradycjami kulinarnymi. Dominują potrawy typowe dla terenów górskich opierające się na mięsie i sosach. Popularnym daniem jest trinxat, czyli potrawa siekanej kapusty, ziemniaków i porów, w połączeniu z boczkiem lub siekaną wieprzowiną. Escudella to z kolei gulasz z makaronem zawierający kilka rodzajów mięsa (kiełbasa, kurczak, wieprzowina), rośliny strączkowe i różne warzywa. Popularne są kiełbasy, ryby, lokalna wariacja crème brûlée, czy ślimaki pieczone w piekarniku, z oliwą z oliwek i aioli (tzw. cargols).
Grandalla symbol Andory
Andorska odmiana narcyza (Narcissus poeticus), Grandalla to symbol księstwa. Kwiaty te pojawiają się wiosną i charakteryzują się przyjemnym zapachem. Można je spotkać praktycznie wszędzie – na polach, w lasach, w parkach, ogrodach i innych zielonych przestrzeniach.
fot. wikipedia
W Andorze nie ma poczty
To dość zaskakująca ciekawostka o Andorze – nie ma tu poczty. Jak zatem mieszkańcy otrzymują listy? Swoje usługi świadczą tu poczta francuska i hiszpańska. Co ciekawe mimo, że nie ma tu poczty, Andora produkuje swoje znaczki pocztowe.
Jeden z najstarszych i najmniejszych parlamentów w Europie
Parlament Andory, znany jako Consell General powstał w 1419 roku. Z zaledwie 28 posłami jest jednym z najstarszych i najmniejszych parlamentów europejskich, które nadal działają. 14 z 28 posłów wybierana jest w wyborach przeprowadzanych w systemie proporcjonalnym – cały kraj stanowi jeden okręg wyborczy. Druga połowa posłów wyłaniana jest przez wyborców w poszczególnych parafiach (odpowiednik naszych województw) – do parlamentu trafia po 2 posłów z każdej parafii (jest ich w sumie 7). 28 osobowa rada wybiera następnie premiera, który musi być jednak zaakceptowany przez obu współksiążąt.
Pewien rosyjski awanturnik kiedyś rościł sobie prawo własności do Andory
Sytuacja miała miejsce w lipcu 1934 roku. Boris Michajłowicz Skosyriew ogłosił się suwerenem Andory i uzyskał poparcie Rady Generalnej Andory. 8 lipca przyjął tytuł Borysa I, króla Andory i wypowiedział wojnę biskupowi Urgell, jednemu ze współksiążąt Andory. 20 lipca został aresztowany przez hiszpańskich żandarmów. Po procesie przez krótki czas przebywał w więzieniu, a następnie został wydalony z Hiszpanii.
Najważniejsze źródła: (1),(2),(3)