Warmia i Mazury – kraina 1000 jezior – przewodnik wakacyjny

Warmia i Mazury to krainy historyczno-geograficzne znajdujące się na północnym-wschodzie Polski, które dziś na terytorium Polski tworzą województwo warmińsko-mazurskie. Obszar ten jest atrakcyjny turystycznie dla wszystkich, którzy uwielbiają jeziora, rzeki, kanały – turystkę wodną, a także zamki, fortyfikacje, ruiny, stare miasta – turystkę kulturową. Przed Wami turystyczny przewodnik wakacyjny po krainie 1000 jezior – Warmii i Mazurach.

Warmia i Mazury – położenie, historia, kultura

Warmia i Mazury tworzą współcześnie województwo warmińsko-mazurskie w Polsce północno-wschodniej. Pod względem fizyczno-geograficznym rejon ten leży na Pojezierzu Mazurskim ukształtowanym podczas zlodowaceń w plejstocenie. Jednak obszar ten przeżył burzliwą historię, znajdując się przez wieki na pograniczu różnych państw. W czasach historycznych większość mieszkańców Warmii była katolicka, natomiast Mazur – protestancka – luterańska. Bliskość kultury ruskiej sprawiła, że także prawosławie odegrało tu swoją rolę. Całość tego obszaru wchodziła w skład historycznych Prus.

Warmia to kraina, która wbija się w terytorium Pojezierza Mazurskiego klinem, którego najmniejszy wierzchołek przylega do Zalewu Wiślanego. Nazwa tego regionu pochodzi od pruskiego ludu Warmów, który zamieszkiwał tu do 1243 roku. Wówczas Warmia weszła w strukturę państwa krzyżackiego. Od roku 1454 lub 1464 do 1772 znajdowała się granicach Królestwa Polskiego. W latach 1772–1945 Warmia była częścią państwa Prus. Od zakończenia II wojny światowej leży w granicach Polski.

Mazury stanowią znacznie większy obszar pod względem powierzchni od Warmii. Nazwa oznacza krainę Mazurów pruskich – potomków osadników z Mazowsza. Mazurzy, byli plemieniem pruskim, który posługiwał się językiem polskim oraz jego gwarą mazurską. Mazury do 1657 roku były pod zwierzchnictwem Polski jako część lennego księstwa, które przeszło w roku 1525 na protestantyzm.

Warmia i Mazury – atrakcje przyrodnicze

Najciekawszym regionem Pojezierza Mazurskiego pod względem turystycznym, obejmującym jego środkową część jest Kraina Wielkich Jezior Mazurskich. Znajduje się tu największa liczba jezior, które są ze sobą połączone rzekami i kanałami. To obszar, który jest bardzo chętnie odwiedzany przez miłośników sportów wodnych, wędkarstwa i wczasowiczów.

Znajdują się tu niezliczone siedliska ptaków, m.in. uważanego za symbol Mazur – kormorana, a także perkoza dwuczubego, czaplę, łyskę, łabędzia niemego. Żyją tu także bocian czarny, kania czarna, orzeł przedni oraz bielik. Spotkać tu można również: żółwia błotnego, wydrę, bobra, łosia, a także wiele gatunków nietoperzy i ważek. Mieszczą się tu liczne rezerwaty przyrody oraz Mazurski Park Krajobrazowy. Najważniejsze jeziora w tej części Mazur to: Śniardwy (największe w Polsce o powierzchni 113,8 km²), Mamry, Niegocin, Orzysz, Jagodne, Tałty, Zełwążek, Głębokie, Płociczno, Lisunie, Gardyńskie, Malinówko, Wesołek, Nidzkie, Zamrodzieje Małe, Zamrodzieje Wielkie, Mikołajskie i Bełdany.

Największe jeziora Pojezierza Olsztyńskiego – zachodniej części Pojezierza Mazurskiego to: Łańskie, Pluszne, Wielkie, Dadaj, Luterskie, Wulpińskie, Ukiel i Kalwa. Obszar Pojezierza Olsztyńskiego znajduje się po obu brzegach górnego biegu Łyny, a na zachodzie sięga po Pasłękę. Wschodnią część Pojezierza Mazurskiego stanowi Pojezierze Ełckie, którego największe jeziora to: Łaśmiady, Łaźno, Jezioro Rajgrodzkie i Selmęt Wielki. Przez obszar ten przepływają rzeki Ełk, Wissa i Lega. Ważne obszary ochrony przyrody na tym terenie to: Ostoja Borecka, Murawy na Pojezierzu Ełckim, Jezioro Woszczelskie, obszar specjalnej ochrony ptaków Puszcza Borecka, Ostoja Bobrów Bartosze i Piłackie Wzgórza.

Pojezierze Mrągowskie znajduje się w środkowej części Pojezierza Mazurskiego, a najważniejsze jeziora na tym terenie to: Sasek Wielki, Łęsk, Pierwój, Stromek, Babięty Wielkie, Gielądzkie, Lampackie, Lampasz, Dłużec i Białe. Na Wzgórzach Szeskich znajduje się najwyższe wzniesienie rejonu Warmii i Mazur – Góra Szeska o wysokości 309 m n.p.m. Kraina Węgorapy to północna część pojezierza, która jest praktycznie pozbawiona jezior, a jej oś stanowi Węgorapa oraz jej dopływ Gołdapa. Wiele spośród jezior mazurskich połączonych jest kanałami żeglownymi (np. kanały mazurskie, czy Kanał Elbląski). Na Kanale Elbląskim odbywa się żegluga statków tzw. białej floty. Wiele jezior jest doskonałych do nurkowania podlodowego.

Warmia i Mazury – atrakcje kulturowe

Do najważniejszych kulturowych atrakcji turystycznych Warmii i Mazur należy Pole Bitwy – Grunwald, na którym w 1410 roku wojska polsko-litewskie pokonały Krzyżaków. Charakterystycznymi elementami krajobrazu Warmii i Mazur są: przydrożne aleje drzew, pałace i dwory z założeniami parkowo-ogrodowymi, obiekty dawnych linii kolejowych, mazurskie cmentarze ewangelickie, pozostałości wczesnośredniowiecznych (z wieków XI-XII) posągów nagrobnych oraz przedstawień bóstw pruskich, tzw. baby pruskie. Sieć kanałów wodnych łączących jeziora to duża atrakcja dla żeglarzy oraz wodniaków.

Miasta Warmii mają średniowieczną genezę i piękne stare miasta: Olsztyn, Braniewo, Lidzbark Warmiński, Biskupiec, Dobre Miasto, Orneta, Barczewo, Reszel, Jeziorany, Pieniężno, Bisztynek i Frombork. Szczególnie zachwycają stare miasto wraz z katedrą we Fromborku oraz Zamek Kapituły Warmińskiej i starówka w Olsztynie z Bazyliką konkatedralną św. Jakuba, kościołem św. Józefa kościół Chrystusa Króla, kościołem Matki Bożej Różańcowej, kościołem Najświętszego Serca Pana Jezusa i kościołem św. Wawrzyńca i zachowanymi elementami murów miejskich z Bramą Dolną, Bramą Górną i Bramą Młyńską.



Zabytkowe miasta Mazur to: Ostróda, Giżycko, Kętrzyn, Szczytno, Mrągowo, Działdowo, Pisz, Olecko, Nidzica, Gołdap i Węgorzewo. W skład województwa warmińsko-mazurskiego wchodzi także Elbląg, który jednak nigdy nie należał ani do Warmii, ani do Mazur.

Bardzo ważnym elementem krajobrazu kulturowego tego obszaru są zamki polskie oraz krzyżackie, część spośród nich znajduje się na Szlaku Zamków Gotyckich oraz Szlaku Gotyku Ceglanego. Najlepiej zachowanymi zamkami i ruinami zamków w rejonie Warmii są: Olsztyn, Olsztynek, Barczewo, Jeziorzany, Lidzbark Warmiński, Pieniężno, Orneta, Miłakowo, Morąg, Ostróda, Szestno, Bezławki, Reszel Pasłęk, Frombork i Braniewo. Na pozostałym obszarze województwa warmińsko-mazurskiego warto odwiedzić takie zamki i ruiny zamków jak: Szymbark, Lubawa, Bratian, Kurzętnik, Dąbrówno, Działdowo, Nidzica, Szczytno, Pisz, Ełk, Giżycko, Węgorzewo, Ryn, Kętrzyn, Nakomiady, i Barciany.

Zobacz też:

• Kazimierz Dolny – perła Lubelszczyzny
• Warszawska Syrenka – symbol stolicy Polski
• Pustynia Błędowska – Polska Sahara
• 16 ciekawostek o Krakowie, które mogą zaskakiwać
• Biskupin – pradzieje ziem polskich
• Szlak Orlich Gniazd – piękne zamki wtopione w jurajskie skały
• Zamość i okolice, czyli co warto zobaczyć na Roztoczu