Kuba to wyspiarski kraj na Karaibach. Była ostatnią dużą kolonią hiszpańską, która uzyskała niepodległość w 1898 roku. Fidel Castro przewodził rewolucji w 1959 roku, która obaliła dyktatora Fulgencio Batistę i wyniosła go do władzy. Stolicą kraju jest Hawana, a największym miastem Santiago de Cuba. Kuba jest jednym z czterech krajów komunistycznych na świecie, obok Chin, Wietnamu i Laosu. Więcej ciekawostek o Kubie znajdziecie poniżej.
Kuba to państwo wyspiarskie na Karaibach
Kuba jest krajem wyspiarskim na Karaibach, położonym na północ od Morza Karaibskiego, na zachód od Haiti i na południe od Florydy. Ma łączną powierzchnię 110 860 kilometrów kwadratowych, a jej stolicą jest Hawana. Kuba to nie tylko główna wyspa o tej samej nazwie – w jej skład wchodzi ponad 4000 wysp!
Kto odkrył Kubę?
Wyspę odkrył nie kto inny, jak Krzysztof Kolumb w 1492 roku. Przed jego przybyciem na wyspie mieszkały plemiona: Tainowie (Indianie Taino), Sibonejowie (Indianie Ciboney) oraz Indianie z plemienia Guanahatabey. Szacowana populacja Kuby w tamtym okresie wynosiła od 50 000 do 300 000 rdzennych mieszkańców. Wprowadzony przez kolonialne władze system niewolniczego gospodarowania i kontroli nad ludnością, oraz liczne choroby przywiezione przez osadników z Europy miały wpływ na zagładę lokalnej ludności.
Była ostatnią dużą hiszpańską kolonią
Po 400 latach hiszpańskich rządów Kubańczycy byli zmęczeni wyzyskiem i uciskiem ze strony swoich kolonialnych panów. W 1895 r. wybuchła rewolta przeciwko Hiszpanii pod przywództwem Jose Martiego, który wkrótce zmarł z powodu ran odniesionych podczas bitwy. Kiedy Hiszpania odmówiła przyznania Kubie niepodległości, wybuchła kolejna wojna między Hiszpanią i Stanami Zjednoczonymi, w wyniku której Hiszpania straciła kontrolę nad swoimi koloniami (z wyjątkiem Puerto Rico). Wojska amerykańskie stacjonowały na wyspie do 1902 roku. W międzyczasie wymuszono na władzach kuby przyznanie Amerykanom prawo do ingerencji w wewnętrzne sprawy Kuby i założenia bazy morskiej w Guantánamo.
Stare, amerykańskie samochody
Na Kubie znajduje się około 60 000 zabytkowych amerykańskich samochodów z lat czterdziestych i pięćdziesiątych XX wieku. Wynika to z braku dostępu do nowych aut, z powodu nałożonego na Kubę embarga. Nie zdziwcie się zatem, gdy zobaczycie dobrze zachowane samochody takie jak: Chevrolet Bel Air, Ford Fairlane, Dodge Coronet czy Buick Riviera. Na Kubie spotkacie też pojazdy z byłego bloku socjalistycznego, takie jak Łady.
fot. pexels.com
Nie ma tu McDonalda ani Starbucksa
Wydaje się, że w dzisiejszym zglobalizowanym świecie McDonalds, KFC czy Starbucksa można znaleźć w każdym zakątku świata. Nic bardziej mylnego. Jeden, jedyny McDonalds na Kubie znajduje się w amerykańskiej bazie wojskowej, w zatoce Guantánamo. Należy pamiętać, że stosunki między USA i Kubą dopiero teraz zaczynają się zmieniać, po trwającym od kilkudziesięciu lat embargo. Oznacza to, że żadnemu przedsiębiorstwu z siedzibą w Ameryce nie pozwolono na założenie działalności w kraju rządzonym przez komunistów. To powoli się zmienia ze względu na niedawno przywrócone relacje, ale nadal nie zobaczysz amerykańskich korporacji na Kubie.
Kuchnia kubańska
Na kuchnię kubańską wpływ miały liczne kultury – od hiszpańskiej, afrykańskiej, francuskiej, arabskiej, po chińską. Wieprzowina oraz kurczak to najpopularniejsze mięsa na Kubie. Ryby i inne owoce morza są bardzo również popularne, szczególnie w kurortach turystycznych. Wiele dań zawiera czosnek i cebulę, ale nie zawiera innych przypraw, co niektórym osobom może wydawać się nieco mdłe.
Ryż po kubańsku to najbardziej typowe danie kubańskie i występuje w 2 głównych wersjach, jedna z fasolą czerwoną (jego nazwa to Congri) a drugie z czarną (Morosa). Inne popularne specjały to Cerdo Asado (pieczona wieprzowina), Pollo Asado (pieczony kurczak), Langosta (homar), Camarones (krewetki), Arroz Con Pollo (kurczak i ryż), Yuca/Maniok (warzywa korzeniowe), Boniato (słodkie ziemniaki), Platantos Verdes (chipsy z zielonych bananów) oraz Chicharritas (chipsy bananowe).
Kawa po kubańsku
Kubańska kawa jest mocna i słodka, zwykle podaje się ją czarną w małych filiżankach. Kawa stanowi ogromną część codziennej kultury na Kubie i często jest uważana za narzędzie jednoczące ludzi. Mieszkańcy Kuby uwielbiają pić kawę w towarzystwie, najlepiej podczas długich rozmów wypełnionych sąsiedzkimi plotkami.
Jakie sporty są popularne na Kubie?
Baseball zajmuje szczególne miejsce w sercach Kubańczyków. Amerykańscy żeglarze sprowadzili tę grę na Kubę w latach sześćdziesiątych XIX wieku, a miłość Fidela Castro do tej gry umocniła związek między Kubą a ulubioną rozrywką Ameryki. Inne popularne sporty na Kubie to boks, koszykówka, siatkówka i lekkoatletyka. Warto zwrócić uwagę, że Kubańczycy zdobyli prawie 80 medali olimpijskich w boksie, a 19 tysięcy z 99 tysięcy sportowców na Kubie to bokserzy!
Kubańczycy uwielbiają grać w domino
Kubańczycy uwielbiają domino do tego stopnia, że grają w nie zarówno w parach, kawiarniach, czy na ulicach. Sąsiedzi często spotykają się, by grać na świeżym powietrzu. W domino grają ludzie w każdym wieku, gdyż jest to dla nich świetny sposób na budowanie więzi, dzielenie się historiami i nawiązywanie znajomości.
Rajska rafa na Kubie – „The Gardens of the Queen”
Jardines de la Reina, czyli ogrody królowej to nazwa, którą nadał temu miejscu wspomniany już wcześniej Kolumb. Archipelag położony się 50 mil na południe od Kuby, jest od 1996 roku rezerwatem morskim – najbardziej rozległym chronionym terytorium na terenie całego Morza Karaibskiego.
Obowiązuje tu zakaz komercyjnych połowów. Wstęp możliwy jest tylko i wyłącznie dla posiadaczy specjalnego zezwolenia. Nie ma tu stałych mieszkańców, a liczna odwiedzających jest ściśle ograniczona. Dzięki temu niezniszczone, pełne życia rafy są domem dla żarłaczy karaibskich (osiągają rozmiary 1,5 do 3 m), żarłaczy jedwabistych (od 2,5 do 3,5 metra) oraz rekinów wielorybich (od 7 do 12 metrów!).
fot. screen z youtube (https://www.youtube.com/watch?app=desktop&v=nV8p5iXtDms)
Dziwne tradycje noworoczne
Kubańczycy mają kilka dość dziwnych przesądów i tradycji związanych z powitaniem Nowego Roku. Jednym z nich jest dokładne sprzątanie domu, po czym następuje wylanie wiadra z wodą wprost na ulicę – miejscowi wierzą, że usuwa to złe wibracje. Kolejną dość dziwną tradycją jest wychodzenie z walizką na ulicę, oraz przechadzka po okolicy. Taki spacer z walizką ma zagwarantować przygody i podróże w nadchodzącym roku. Zwyczajem praktykowanym zwłaszcza na wsiach jest z kolei palenie kukły w sylwestrową noc.
Kubańczycy uwielbiają również szachy
Kubańczycy uwielbiają grać w szachy. Podobnie jak w przypadku domino, można spotkać ludzi grających w szachy na chodnikach, w szkołach i parkach. Pochodzący z Kuby Jose Raul Capablanca był jednym z największych arcymistrzów szachowych wszech czasów, a tytuł mistrza świata dzierżył od 1921 do 1927 roku.
Rumba – latynoamerykański taniec towarzyski
To właśnie z Kuby pochodzi znana na całym świecie Rumba. Nazywana tańcem miłości lub tańcem namiętności rumba to wręcz miniprzedstawienie teatralne. Ten gatunek tańca powstał w XIX wieku w najbiedniejszych dzielnicach kubańskich miast, które były prawdziwą mieszanką różnych afrykańskich plemion sprowadzonych na Kubę przez Hiszpanów, z białymi. Początkowo instrumentami używanymi do wygrywania rytmów rumby były meble, artykuły gospodarstwa domowego i narzędzia pracy codziennej. Następnie zaczęto używać drewnianych pudeł, które z kolei zostały zastąpione przez bębny.
Na Kubie spotkasz najmniejszego ptaka świata
Koliberek hawański mający od 5 do 6 cm, przy wadze 1,6 – 1,9 g jest najmniejszym ptakiem na świecie. Gatunek ten występuje jedynie na Kubie i sąsiedniej wyspie Isla de la Juventud. Dawniej był to ptak pospolity, jednak jego populacja znacząca się zmniejszyła. Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody uznaje koliberka hawańskiego za gatunek bliski zagrożenia. Miejscowi uważają, że spotkanie kolibra zwiastuje szczęście.
Koliberek hawański podczas posiłku // fot. Ekaterina Chernetsova (Papchinskaya) Mellisuga helenae, CC BY 2.0, Link
Co piąty Kubańczyk mieszka w Hawanie
Populacja Kuby to 11,2 mln mieszkańców. W stolicy kraju, Hawanie mieszka aż 2,1 mln osób. Oznacza to, że praktycznie co piąty obywatel Kuby mieszka w Hawanie. Miasto powstało około 1515 roku, a stare miasto od 1982 roku znajduje się na liście światowego dziedzictwa UNESCO.
Kuba ma niesamowitą przyrodę
Kuba jest domem dla wielu gatunków dzikich zwierząt. Żyje tu 350 gatunków ptaków, z czego 20 to gatunki endemiczne. Na Kubie występuje zagrożony Manat karaibski, krytycznie zagrożone żółwie szylkretowe, krokodyle kubańskie, hutie kubańskie, legwany kubańskie, miniaturowe żaby Eleutherodactylus Iberia (3 najmniejsze na świecie) i 54 gatunki rekinów. Kuba jest także domem dla około 100 różnych gatunków palm (z których 90 to gatunki endemiczne dla Kuby) i 25 000 gatunków storczyków!
Baracoa – pierwsze kubańskie miasto
Znajdujące się we wschodniej Kubie, nad Oceanem Atlantyckim miasto Baracoa było pierwszym miastem na Kubie założonym przez Hiszpanów w 1511 roku. 67-tysięczne dziś miasto jest zamieszkane w dużej mierze przez potomków rdzennych mieszkańców Kuby – Indian Taino.
Ernest Hemingway
Ernest Hemingway – laureat Nagrody Nobla, jeden z najwybitniejszych pisarzy XX wieku spędził na Kubie ponad 20 lat. Mieszkał na obrzeżach Hawany, w willi o nazwie Finca Vigía, w której znajduje się dziś muzeum pisarza. W trakcie pobytu na Kubie Hemingway napisał m.in. opowiadanie „Stary człowiek i morze”, „Wyspy na Golfsztromie”, „Ruchome święto”, czy „Komu bije dzwon”. Hemingway opuścił Kubę po raz ostatni w 1960 r. po serii egzekucji dokonywanych przez reżim Castro.
Emigracja
Od rewolucji kubańskiej w 1959 r. do Stanów Zjednoczonych wyemigrowało ponad milion Kubańczyków. Wielu z nich uciekło między innymi przed represjami politycznymi i trudnościami gospodarczymi. Wielu Kubańskich sportowców uciekało podczas zawodów rozgrywanych poza terytorium Kuby – tak jak Cesar Prieto – jedna z największych gwiazd baseballu, który uciekł w trakcie turnieju kwalifikacyjnego rozgrywanego w USA.
Dwie waluty
Ciężko w to uwierzyć, ale do końca 2021 roku w obiegu były dwie waluty – peso niewymienialne (CUP) i peso wymienialne (CUC). Druga z nich wprowadzona została w 2004 roku i korzystali z niej głównie turyści.
Temperatury i pogoda na Kubie
Na Kubie jest tak gorąco, że okien jest tu niewiele, albo są małe – ludzie po prostu chronią się przed słońcem. Średnia roczna temperatura to około 25°C, a wilgotność powietrza to nawet 75%. Na Kubie są tylko 2 pory roku – sucha (listopad-kwiecień) i deszczowa (maj – październik). W okresie wakacyjnym wyspę mogą nawiedzać huragany, jest wyższe prawdopodobieństwo opadów i jest bardzo duszno. Właśnie dlatego wakacje na Kubie najlepiej zaplanować na przełomie wiosny i zimy.
Vińales to jeden z najpiękniejszych krajobrazów na Kubie
Viñales to miasto i gmina położone w centrum historycznego regionu uprawy tytoniu, zwanego Valle de Viñales. Samo miasteczko jest na tak małe, że wystarczy jeden dzień by obejść je całe. Otaczająca je dolina Valle de Vińales to część parku narodowego, która od 1999 roku znajduje suę na liście światowego dziedzictwa UNESCO. Ogromny park zwiedza się konno, a tutejsze wapienne wzgórza, jaskinie i plantacje tytoniu określane są jako jeden z najpiękniejszych krajobrazów na Kubie.
fot. Severin.stalder – Own work, CC BY-SA 3.0, Link
Zakazy i nakazy dla obywateli
Kuba to republika socjalistyczna, w której rządzi partia komunistyczna. Przez lata rząd wprowadził wiele zakazów i nakazów dla obywateli:
• aż do 2008 roku Kubańczycy nie mogli kupować własnych komputerów
• dopiero od 1997 roku obywatele Kuby mogą wynajmować pokoje turystom odwiedzającym wyspę
• jedyną legalną partią jest partia komunistyczna
• około połowa jedzenia pochodzi z państwowej sieci sklepów, w której Kubańczycy mają dostęp podstawowego wyżywienia i innych produktów wszystkim obywatelom w znacznie obniżonych cenach (obowiązuje system kartkowy). Te same produkty dostępne są także w regularnej sprzedaży lub w sklepach MLC
• Kubańczycy nie mogli kupować ani sprzedawać domów po rewolucji kubańskiej aż do 2011 roku
Kuba ma jeden z najwyższych wskaźników alfabetyzacji na świecie
Światowy wskaźnik alfabetyzacji dla osób powyżej 15 roku życia wynosi 86%. Dla porównania wskaźnik ten na Kubie wynosi 99,71%,- najwięcej w Ameryce Łacińskiej. Po rewolucji kubańskiej w ramach popularyzacji czytania i pisania młodzi nauczyciele wysyłani byli na tereny wiejskie, lub takie które wcześniej nie miały dostępu do edukacji.
Opieka zdrowotna na Kubie
Pomimo wyzwań gospodarczych Kuba ma jeden z najlepszych systemów opieki zdrowotnej na świecie. Aż 23% budżetu Państwa to wydatki na służbę zdrowia. Dzięki temu Kuba jest jednym z krajów o najwyższym na świecie stosunku liczby lekarzy do liczby ludności – około 8,4 lekarzy na 1000 mieszkańców. Tymczasem wskaźnik ten wynosi zaledwie 2,6 w USA i 4,1 we Włoszech. Nacisk na medycynę zapobiegawczą, badania i edukację doprowadził do imponujących wyników w zakresie zdrowia. Krajowa sieć klinik i szpitali rozciąga się na ośrodki miejskie i odległe regiony, dzięki czemu opieka zdrowotna dociera do wszystkich obywateli.
Główne źródła: (1),(2),(3),(4),(5)