10 obrazów, które zmieniły oblicze malarstwa

Sztuka rysunku zajmowała znaczące miejsce w historii ludzkości, jeszcze przed pojawieniem się mowy, którą się porozumiewamy. Obrazy utrwalały dzieje naszej planety, zanim nauczyliśmy się je zapisywać. Od malowideł na skałach do sztuki cyfrowej – cały świat i wszystkie epoki, są przepełnione dziełami, dzięki którym możemy znaleźć się w dowolnym miejscu, bez ruszania się z miejsca. Nie na próżno Jean-Luc Godard powiadał, że „sztuka jest tym, co pozwala odwrócić się, zobaczyć Sodomę i Gomorę — i nie umrzeć“.

Panowanie obrazów nad umysłem

Oprócz tego, że sztuka wizualna posiada zdolność, która cofa widza do przeszłości, daje mu możliwość delektowania się chwilą, zamyślania o teraźniejszości i próbowania wyobrażenia przyszłości, posiada ona również niesamowitą umiejętność panowania nad umysłem człowieka. Eksperci University College London potrafili empirycznie udowodnić, że spojrzenie na obraz wywołuje w mózgu reakcje, analogiczne do tych, które odbywają się podczas patrzenia na ukochaną osobę. W obu przypadkach widz ma tendencję do relaksowania się i ukojenia, ponieważ w organizmie aktywnie produkuje się dopamina. Neurobiolog Semir Zeki wskazał nawet czterech malarzy, którzy wywołują intensywny dopływ krwi w częściach mózgu, odpowiedzialnych za uczucia miłosne. Okazali się nimi być Claude Monet, Sandro Botticelli, John Constable i Leonardo da Vinci.

Biorąc pod uwagę tak bogatą historię owego gatunku sztuki i jego bezsporną doniosłość, nic dziwnego, że pojawiło się pytanie o to, które obrazy przyjęto uważać za najlepsze. Amerykańska dziennikarka wydawnictwa „ARTnews“ Kelly Devine Thomas postanowiła znaleźć odpowiedź na to pytanie. Przepytała wielu artystów, dyrektorów muzeów, kustoszy i krytyków sztuki, żeby znaleźć „najlepszych z najlepszych“. Żadne konkretne kryteria nie zostały przyjęte. Najważniejsze było to, jaki wpływ na ludzi wywiera dzieło – uczucia, bądź zachwyt wywołany przez mistrzowski kunszt, z którym zostało wykonane. Poniżej 10 obrazów, które okazały się najczęstszym wyborem wśród zawodowców.

#1 Malowidła naskalne w jaskini Altamira

„Wyobrażam sobie, że te obrazy zostały wykonane ponad 15 tysięcy lat temu przez ludzi, którzy leżeli na plecach i rysowali na sufitach, w przyćmionym świetle, wpadającym z małego wejścia do jaskini. Te obrazy są pewną kwintesencją tego, co ci starożytni ludzie widzieli swoimi oczyma. Rysunki naskalne Altamiry pozostają rytualnymi, duchowymi, znaczącymi i magicznymi“ – Richard Serra, artysta.

#2 Francisco de Goya, „Saturn pożerający swojego syna“ (1820-1823)

„Jest to niesamowicie potężny obraz. Jest wieczny, uniwersalny i ważki. Odzwierciedla nasze ludzkie, społeczne i polityczne zmartwienia. Zmartwienie samego artysty, jego męki, uwiecznione w dziele. Kiedy zobaczyłam to po raz pierwszy byłam na tyle zdumiona, że nie mogłam oddychać“, – Neshat Shirin, artystka.

#3 „Ołtarz z Isenheim“ Matthiassa Grünewalda (1512-1516)

„Nawet w XX wieku wpływ tego ołtarzu pozostawał znaczącym dla sztuki. Na przykład, dla takich artystów jak Max Beckmann, Pablo Picasso, Barnett Newman i Jasper Johns. Lecz najważniejszym jest to, że prócz swojego znaczenia, interpretacji i przyczyn wpływu, którym to arcydzieło zawdzięcza przeżycie stuleci, dla mnie pozostaje ono współczesnym, ważnym dla dnia dzisiejszego. I właśnie to określa ten obraz jako świetny“, – Gary Garrels, kurator naczelny obrazów i rzeźb w Muzeum sztuki współczesnej San Francisco.

#4 Kazimierz Malewicz, „Czarny kwadrat“ (1915)

„Malewicz opisał swoje dzieło jako „zero kształtu“. Aleksandra Szackich określiła go mianem „manifestacji wizualnej nowego okresu w światowej kulturze sztuki“. Borys Grojs napisał, że ta praca jest „najbardziej radykalnym gestem w stosunku do akceptacji całkowitego niszczenia tradycji“. Tak, nie ma tu żadnych tłumów w stylu Mona Lisy, świadczących, że znajdujemy się przed arcydziełem. Natomiast „Czarny kwadrat“ naprawdę jest takim obrazem, który może się poszczycić niewymowną rozległością“, – Kate Fowle, kurator naczelny Garage Center sztuki współczesnej w Moskwie.

#5 Édouard Manet , „Młoda kobieta w roku 1866“ (1866)

„Młoda kobieta w roku 1866“ pokazuje Maneta jako niezrównanego artystę, konkurującego z Velazquezem. Zawsze się uśmiecham, kiedy ją widzę. Nigdy nie rozczarowuje swoją współczesnością, dowcipnością i racjonalnością. Mieści w sobie jakąś obecność męskości, tak naprawdę bez mężczyzny. Niby zza rogu obrazu powinien wystawać cylinder. Sączy się z niego seksualność w najbardziej powściągliwej i skomplikowanej postaci, którą możemy sobie wyobrazić“, – Gary Tinterow, dyrektor Muzeum sztuki w Houston.